Internet College, digitale school met te weinig structuur
Internet College is een project van de bekende Stichting De Digitale Stad. Reden om een kijkje te nemen bij de onderwijspoot van deze stad. Daarbij dienen zich altijd enkele vragen aan. Hoe en waar kom je binnen in zo'n virtuele school? Kun je er als docent makkelijk de weg vinden? Zijn er vaklokalen zoals bij de Digitale School? Zijn er gescheiden rubrieken voor docenten en leerlingen? Voor welke vakken is er lesmateriaal te vinden? En vooral: zijn de gegeven links zo gerubriceerd en beschreven dat de bezoeker van tevoren weet wat erachter verscholen zit? Al deze vragen hoop ik te kunnen beantwoorden in mijn verslag van dit werkbezoek.
Het adres van het Internet
College is:
http://www.Internetcollege.nl.
Het openingsscherm ziet er overzichtelijk uit. Leraren en leerlingen worden van
elkaar gescheiden. Maar dat lijkt aantrekkelijker dan het in werkelijkheid is.
Want onder het woord docenten staat van alles, maar niet de knop
vakken waarnaar ze op zoek kunnen zijn. Het zal verbazing wekken dat alleen
onder de kop leerlingen de knop vakken is te vinden. Om niet
meteen af te haken, kruipt de leraar in mij in de huid van een leerling en klikt
op vakken, hetgeen het volgende scherm oplevert.
Nederlands
Nederlands wordt op alle
scholen en op alle niveaus gegeven, dus is het logisch de rondreis langs de
vaklokalen te beginnen bij onze moedertaal. Na een klik op dat vak verschijnt
een scherm met Nederlandstalige media waaronder de websites van een groot
aantal landelijke en lokale radio- en televisieomroepen waaronder ook enkele uit
België.
De tweede rubriek draagt als titel Literaire tijdschriften. Neerlandici
denken hierbij waarschijnlijk niet direct aan digitale tijdschriften. Vandaar
dit overzicht.
De Opkamer het eerste Nederlandstalige, literaire tijdschrift dat uitsluitend op het Internet publiceert.
Pezzi over boeken.
De Brakke is een literair tijdschrift met neus.
Mondzeer en de Reuzenkreeft, tijdschrift voor literatuur.
KARREE digitaal
Link !, een literair periodiek via het net.
Writers Block
A Web of One's Own een plekje op het Net waar vrouwen hun teksten kunnen publiceren.
Galatea is een elektronisch magazine van Vergelijkende Kunstwetenschap: Woord en Beeld Vrije Universiteit Amsterdam
Album is een verzameling elektrische verhalen, liederen en beelden.
De neus publiceert verhalen op het net.
Meanderkrant met gedichten.
Hoe literair deze
tijdschriften zijn, zal door Neerlandici moeten worden bepaald.
Onder het kopje Literatuurgeschiedenis kunnen leerlingen de ideale
literatuurlijst vinden, boekverslagen en scripties. Verder zijn er nog rubrieken
Spelling en grammatica, Woordenboeken en Schrijvers.
Hoewel de webmaster geprobeerd heeft om alle links in rubrieken onder te
brengen, moet drie maal een aantal onrubriceerbare links ondergebracht worden
bij Overige waar een allegaartje is te vinden van allerlei onderwerpen
zoals:
Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden (Erasmus Universiteit).
Alle ooit in Nederland verleende Gemeentewapens, met historische gegevens.
Vakgroep Algemene Taalwetenschap en Dialectologie aan de KU Nijmegen
De Belgische Monarchie
Zoeken naar uittreksels in uittrekselboeken kan met behulp van het uittrekselsysteem.
Letters en cijfers is een pagina over anagrammen, palindromen, verspreeksgezegswijzen, etc.
Actiegroep thuispagina in het Nederlands promoot het Nederlands taalgebruik op het wereldwijde web (WW).
Vakgroep Nederlands in Wenen
Zouden leerlingen die bij
het vak Nederlands op zoek zijn naar voor hun relevante websites een andere link
aanklikken dan Zoeken naar uittreksels in uittrekselboeken kan met behulp van
het uittrekselsysteem? Zijn er al docenten Nederlands die hun leerlingen
naar één van de andere links sturen om informatie over een bepaald onderwerp op
te halen of dat zullen gaan doen? Ik neem de vrijheid om aan te nemen dat dit
niet het geval zal zijn.
Zo zijn er nog wel een paar rubrieken te noemen die niet thuishoren bij
leerlingen en het vak Nederlands, zoals de rubriek met de titel Citeren
waaronder de volgende Engelstalige links staan vermeld:
Electronic Sources: APA Style of Citation
Guide for Citing Electronic Information
Internet Addresses: A how-to guide for referencing online sources in student bibliographies
How to Cite Footnotes and Bibliographic Entries APA Style
How to Cite Footnotes and Bibliographic Entries MLA Style
Afgaande op de titels denk ik dat de meeste voor dit vak genoemde onderwerpen niet thuis horen op een voor leerlingen bestemd deel van de site Nederlands, tenzij er docenten of leerlingen zijn die daar anders over denken.
De moderne vreemde talen
De digitale vaklokalen van deze talen hebben gemeen dat de meeste links zijn overgenomen van buitenlandse websites. Bij alle talen vind je de rubriek Woordenboeken. Maar dat zijn niet de ons bekende woordenboeken zoals de digitale van Dale, zo blijkt uit deze bloemlezing:
Engels - Frans
TLF Dictionary Form is een frans woordenboek.
Eurodicautum vertaalt verschillende Europese talen.
Vertaal woorden en luister naar de uitspraak.
Zeresprodukte On-line Duits-Frans-Engels
Web Webster Engels woordenboek
Österreichisches Deutsch und 'Österreichisches Wörterbuch'
The new English-German Dictionary
Langenscheidts Handwörterbuch Duits-Engels/Engels-Duits
Diccionario Anaya de la Lengua
Spaans-Engels en Engels -Spaans
Frans
Bij Frans vindt de bezoeker
onder het kopje Overheid slechts één verwijzing en wel naar Le
ministère de la culture et de la communication, ook niet direct een
publiekstrekker!
De Kunst is bescheiden met 2 links vertegenwoordigd. Er wordt
verwezen naar de Biënnale van hedendaagse kunst in Lyon 95, maar deze
duurde slechts tot en met 18 februari 1996. De website van de organisatie is nog
wel te bezoeken en de kunstenaars die er hebben geëxposeerd, zijn nog wel met
hun werken vertegenwoordigd en aanklikbaar.
Le Louvre, maar daar wordt bij gezegd
dat dit helaas niet in Parijs staat. Het is het Engelstalig Webmuseum Network.
Het enige franse aan dit museum is dat het is opgezet door de Fransman Nicolas
Pioch. Deze uitgebreide website is ook te vinden bij Tekenen.
De leerling die hoopt op wat online hulp bij grammatica en onder het kopje van
die naam kijkt, ziet tot zijn verbazing French Language Course en Verb
Conjugation. Dit ziende, zal hij liever binnenlopen bij de daaronder staande
rubriek Boekverslagen.
Net zoals de rubriek overige bij Nederlands, vind je hier van alles wat,
maar in de meeste gevallen is aan de titel niet te zien of en hoe deze de lading
dekt.
Duits
Duits heeft de meeste en de
meest uitgebreide rubrieken. De bezoeker heeft toegang tot maar liefst 17
kranten en tijdschriften, waaronder ook een Engelstalige met German News.
Radio en televisie zijn goed vertegenwoordigd met zelfs de BRF, dat niet staat
voor de Bayrischer Rundfunk, maar voor de Belgische. Ook hier weer
Engelse aanduidingen zoals onder het kopje Literatuur.
Bezoekende leerlingen zullen ongetwijfeld doorsurfen naar de rubriek
Boekverslagen, waar ze verzekerd zullen zijn van de top-10 van de voor
het examen verplichte Duitse boeken.
In de rubriek Politiek, in maart 2000 nog steeds verlucht met een foto
van Helmut Kohl, wordt verwezen naar 16 Bundes Ministeriën en alle politieke
partijen.
Bij Sport mag je iets meer verwachten dan alleen een link naar Basketball
en ADFC, waarbij je je eerst af moet vragen of de F wel staat voor
Football.
Onder Taal o.a. German for Travellers, maar ook Duits voor
beginners, en drie maal: Ethnologue Database, talen en dialecten van
Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Ook het Duitse grammaticaonderwijs is
geheel gericht op Engelstalige leerders en derhalve ongeschikt voor het
Nederlandse onderwijs. En wat de cursus Learn How to Swear in German op
een Nederlandse website bij grammatica doet mag de webmaster komen uitleggen.
Er zijn nog rubrieken in ontwikkeling zoals Wet waar het
Bundesgesetzbuch kan worden geraadpleegd of het Österreichisches
Bundes-Verfassungsgesetz. Onder Wetenschap worden nog maar 2 links
gegeven en bij Bedrijven slechts één, n.l. die van Daimler Benz, bedrijf
dat je ook weer bij Overige tegenkomt. Ook hier weer een allegaartje met
de meest vreemdsoortige links, waarvan sommige met doublures. Ook bij deze taal
kun je je weer afvragen wat leerlingen hier te zoeken hebben en vooral te leren.
Engels
In de rubriek
Engelstalige Media kan contact worden gezocht met kranten, radio en
televisie. Bij de radio: geen BBC, de enige link leidt naar Australië.
Er is een rubriek Grammatica & Spelling met weinig vulling. De 2 genoemde
grammatica's zijn Engelstalig en de woordenboeken kun je vinden onder
Spelling, alsof je daarvoor alleen een woordenboek raadpleegt. Wie origineel
Engels taalgebruik voorstaat kan zich laten bijstaan door the Book of Clichés.
Verder de rubriek Overheid waar de bezoeker kan binnenlopen in het
Parlement, in Her Majesty's Treasury en in Amerika in het Pentagon
en het Witte Huis.
In de rubriek Overige weer van alles wat niet bij elkaar hoort, zoals de
voor leerlingen niet relevante site van de Vereniging Vlaamse leerkrachten
Engels en the semantic rhyming dictionary, dat je eerder in de rubriek
Woordenboeken zou moeten aantreffen zoals Oud Engelse Literatuur, bij
Literatuur.
Spaans
De kleinste site van alle
talen en op het eerste gezicht ook al niet veel beter. De media in de vorm van
kranten, tijdschriften, radio en televisie zijn karig gevuld. In wezen wordt
slechts naar 2 Spaanse kranten verwezen: El Pais en La vanguardia.
Tecla
is volgens de aankondiging A text magazine for learners and teachers of
Spanish. Hispania is The official journal of the American
Association of teachers of Spanish and Portugese. Vervolgens is er nog La
Nación, met Daily news from Costa Rica en El Comercio,
Daily newspaper from Spain.
Je kunt je als bezoeker afvragen waarom deze in Nederland opererende virtuele
school zoveel Engels in zijn links stopt en waarom vakverenigingen onder het
hoofd Leerlingen worden geafficheerd in plaats van onder Docenten.
De radio- en televisierubriek biedt in ieder geval uitzicht op Spaans al komen
beeld en geluid soms uit Argentinië of Bolivia. Er wordt zelfs melding gemaakt
van een CNN Español.
Er is nog een rubriek: Gebieden, waar tot nu toe alleen het Baskenland
vertegenwoordigd is, dat in het Spaans of Engels kan worden bezocht.
De Spaanse cultuur gaat niet verder dan A Docent's Tour of Salvador Dali
Resource en het museum voor Art and Culture, maar dat staat in
Mexico.
In de rubriek Spaans leren zijn 4 van de 6 titels in het Engels en dus
kennelijk gericht op Anglofonen, maar je kunt die taal ook in 12 maanden leren
met een cursus Spaans in Amsterdam.
Docenten
In voor deze doelgroep beschikbare onderwerpen valt als eerste natuurlijk op het onderdeel Lesideeën. Deze zijn beschikbaar voor Biologie, Telematica en Natuurkunde. Wie toch nog even verder wil gaan kijken wat nog meer achter de knop Docent schuil gaat, vindt heel wat nuttige sites van onderwijsbegeleidingsdiensten, pedagogische centra, uitgeverijen enz.
Software
Wie wil kan nog even bij
Software gaan kijken, maar moet dan wel 51 titels langs met alle vakken en
leeftijdsgroepen door elkaar. Het enige positieve aan deze rubriek is dat alle
titels dezelfde opmaak hebben en de informatie voldoende is om te weten wat je
in huis gaat halen. Bij alle titels wordt aangegeven of het freeware, shareware,
een demo, of een evaluatieversie is. Alle software kan worden gedownload en bij
shareware hoeft pas te worden afgerekend, als het product in gebruik wordt
genomen.
Deze rubriek vraagt om nadere studie per vak en per leeftijdscategorie. De
waardevol geachte software zou bij een positief oordeel van gebruikers als een
aanbeveling op de websites van de vakverenigingen kunnen worden gezet .
Conclusie
Het zal duidelijk zijn dat
leerlingen steeds meer gebruik gaan maken van andere informatiebronnen dan
alleen de docent en het leerboek. Er wordt ook steeds meer op leerlingen
gerichte informatie via het Internet verspreid. Hulp is aanwezig bij het
(over)schrijven van boekverslagen, leesdossiers, scripties en uittreksels. De
leerlingen komen dus uit tijdnood wel aan hun digitale trekken.
Van de bezochte vaklokalen zijn die voor de moderne vreemde talen het slechtst
geoutilleerd. De meeste aangeprezen sites zijn niet toegesneden op de
Nederlandse talenleerder.
Het is nuttig om docenten en leerlingen vaksgewijs te wijzen op sites en de daar
beschikbare informatie, die gebruikt kan worden als lesmateriaal. Als daar ook
nog lessuggesties aan kunnen worden toegevoegd, dan zal dat de lestaak van
docenten verlichten.
Virtuele scholen kunnen dus een belangrijke functie bekleden op voorwaarde dat
ze aan gebruikersvriendelijke eisen voldoen, zoals het goed rubriceren van de
links en kort aangeven wat de bezoeker daar kan vinden. Het grootste probleem is
het bijwerken van de links. Dat zal eigenlijk maandelijks moeten gebeuren.
Bij het Internetcollege moet meer gebeuren. In de vaklokalen zal voor de meeste
vakken een grondige herziening van de aangeboden links moeten plaatsvinden.
Daarbij zullen vakkundige docenten elke link op gebruikswaarde voor het
onderwijs moeten beoordelen en kort beschrijven. Dan pas zal deze virtuele
school de gebruikers een areaal van virtuele leerwegen kunnen bieden die het
onderwijs buiten het leslokaal en het leerboek tillen.
Levende Talen Magazine, februari 2000