terug

GrassRoots, projecten voor samenwerkend leren via internet

Het GrassRoots programma, een initiatief van het Canadese Schoolnet, helpt docenten met het integreren van ict in hun lessen en helpt leerlingen met het zelf op het internet zetten van innovatieve leerprojecten. De ontwerpen moeten voldoen aan strenge eisen. Het Nederlandse ministerie van OC&W heeft dit Canadese initiatief overgenomen. John Daniëls bekeek de internetsite van de Nederlandse GrassRoots en beschrijft wat hij er zoal aantrof.
        
De Nederlandse GrassRoots vind je op het adres www.grassroots.nl. Op de openingspagina staat een wervende tekst om vooral mee te doen. GrassRoots kent twee programma’s: GrassRoots Algemeen en GrassRoots Cultuur. Het Algemeen-programma stimuleert onderwijsvernieuwing met ict in primair en voortgezet onderwijs en de bve-sector; GrassRoots Cultuur dient ter stimulatie van cultuureducatie in het primair onderwijs. Wie zich aanmeldt, krijgt voor zijn projectidee een beloning ter waarde van 500 euro (mits het project vernieuwend is). Onder de knop ‘etalage’ staan de beste GrassRoots projecten van de afgelopen jaren. Onder ‘zoeken’ vindt de bezoeker een uitgebreide database met de ruim 3000 projecten waar hij kan zoeken in de sectoren primair onderwijs, voortgezet onderwijs, hoger onderwijs en bve en op een zeer ruime sortering vakken. Klik je op de knop ‘thema’s’ dan kun je bij een aantal door de minister aangewezen locaties thematisch geordende projecten bekijken. Onder de laatste knop, ‘aanmelden’, kun je zien aan welke eisen een ingediend project moet voldoen en welke stappen een school moet ondernemen om een GrassRoots project beloond te krijgen.
Docenten van het voortgezet onderwijs die eerst wel eens willen zien wat hun vakcollega’s met hun leerlingen aan bruikbare projecten hebben ingebracht, kunnen terecht onder de knop ‘zoeken’. Kies ‘gericht zoeken’, vervolgens ‘algemeen’, dan ‘voortgezet onderwijs’ en maak een keuze uit het rolmenu ‘vakgebieden’. Als je geen locatie kiest, wordt de zoekopdracht ruimer.  

Voor het voortgezet onderwijs vind je in het rolmenu de talen Nederlands, Engels, Duits, Frans, Spaans en Fries. Op welke taal je ook klikt, alle pagina’s zijn identiek: eerst zie je de dikgedrukte titel, daaronder een korte beschrijving van het project. Hierdoor ziet de bezoekende docent meteen of hij er meer over wil weten of niet. Na een klik op de titel krijg je een compleet overzicht van alle informatie die de betreffende docent heeft moeten geven om het project goedgekeurd te krijgen, zoals leerdoelen, vernieuwend karakter, werkvormen, vakgebieden, projectorganisatie en inhoud daarvan, de leerlingenactiviteiten en wat de docent heeft gedaan aan de voorbereiding van het project. Bovendien staan begin- en einddatum, de naam van de school en de website waar het uitgevoerde project is te vinden, vermeld. Het komt voor dat je vergeefs op de website van de school of op de knop van het GrassRoots archief klikt: beide sporen blijken soms dood te lopen.

Nederlands
De database levert voor onze moedertaal maar liefst 246 projecten op. Het eerste project in de lijst is geleverd door leerlingen van het Twents Carmelcollege.

Klik je op de titel van dit project, dan krijg je het hele projectvoorstel te zien zoals dat is ingediend en in april 2002 is afgerond. Behalve een overzicht van recensies van de boeken van deze auteur en een interview, hebben de leerlingen zelf een vervolgverhaal bedacht. Zij bieden de leerlingen die hun website bezoeken ook de mogelijkheid om na lezing van alle informatie hun kennis te testen.
Er zijn binnen GrassRoots meer aan het vak Nederlands gerelateerde projecten te vinden waarin een schrijver centraal staat. De database is echter vervuild, want er zijn nogal wat projecten die wel in het Nederlands zijn geschreven, maar die met deze taal als vak niets van doen hebben en om die reden niet interessant zijn voor Neerlandici en hun leerlingen.  

Engels
Voor deze taal staan 130 projecten in de lijst. Het eerste ziet er meteen al aardig uit:

Wanneer je op de titel van dit project klikt, krijg je het hele ingediende projectvoorstel te zien. Het is in 2002 uitgevoerd door Carien Admiraal van scholengemeenschap Twickel in Hengelo. Het project is oproepbaar. Na een korte inleiding door deze docente over haar aanpak kunnen de bezoekers kennis nemen van het werk van enkele leerlingen van haar klas (waarvan er sommigen zo enthousiast waren dat ze voorstelden om thuis op de computer verder te werken aan hun ‘Engelsman’.
Bij Engels staan meer aardige na te volgen projecten, zoals die van leerlingen van scholengemeenschap St.Canisius die onder de titel Sightseeing in Almelo in hun stad een rondrit maken en aan de hand van foto's en beschrijvingen van de bezienswaardigheden daarvan in het Engels verslag doen. Scholengemeenschap Marianum in Groenlo laat de leerlingen binnen het project Interculturele uitwisseling en communicatie met leeftijdgenoten in Italië, Duitsland, Zweden, België, Tsjechië en Denemarken communiceren over thema’s als waterprojecten, biodiversiteit en culturele activiteiten, met als doel het voorbereiden van een uitwisseling. Op de website van het project Kids on the globe kunnen de bezoekers zien hoe de leerlingen zichzelf voorstellen in het Engels (“We are pupils from 3V4 at the Titusbrandsmacollege, a secondary school in Dordrecht, the Netherlands. This year we have mailed to pupils from different countries all over the world. We wrote about ourselves, school, hobbies, sports, friends and the way we live.”) en wordt vermeld dat deze leerlingen al reacties hierop hebben gehad van scholen uit Amerika, India, Indonesië en Australië.
Helaas geldt ook bij de onder Engels geschaarde projecten dat de bezoeker bij sommige titels vanaf doodlopende koppelingen terug moet naar het projectvoorstel van een school zonder te hebben kunnen zien wat het voorstel in de praktijk inhoudt.

Frans
Voor Frans staan er 25 projecten in de database. Slechts een paar daarvan zijn interessant; een aantal is onvindbaar. Een 2^e klas van het Titus Brandsmacollege in Dordrecht bestudeerde onder de titel Franse invloed in de regio alles wat op Frans lijkt en belde zelfs families op met Frans klinkende namen met het verzoek deze te verklaren.
De schoolreis is vaak onderwerp van een GrassRoot project, ook bij de aan het vak Frans gerelateerde projecten. Binnen dergelijke projecten bereiden leerlingen de reizen voor en zetten zij zelf alle wetenswaardigheden in tekst en beeld op de website van de school.

Duits
Voor deze taal staan 37 projecten in de database. Binnen het project Beste Duitsers hebben leerlingen van de 2^e klas van scholengemeenschap De Grundel in Hengelo werkstukken gemaakt over bekende Duitsers. Zoals blijkt uit de titel van het project mogen de leerlingen niet iedereen in behandeling nemen. Ook afkomstig van scholengemeenschap De Grundel in Hengelo is de door leerlingen gebouwde website met als onderwerp Duitslandkunde, waar de bezoeker allerlei (Nederlandstalige) culturele, historische en toeristische informatie vindt over locaties in het Duitse taalgebied die interessant zijn om te bezoeken.
Bij de onder Duits verzamelde projecten is altijd wel het voorstel onder de titel te vinden, maar vaak is het werk van de leerlingen onvindbaar.  

Spaans en Fries
Onder Spaans is de titel van één project te vinden, dat volgens het projectvoorstel toepasbaar is bij Spaans, maar is uitgevoerd bij Engels. Hier is dus geen project aanwezig dat met de Spaanse taal of cultuur van doen heeft. Bij Fries worden de titels van drie projecten genoemd, waarvan er één een digitaal werkstuk over een zeilkamp in Friesland betreft en één een onderzoek over een bepaald type molen die onder andere in Friesland voorkomt. Bij Spaans en Fries tref je dus niet aan wat je daar zou verwachten.

Wat is een goed project?
Het SCO-Kohnstamm Instituut van de universiteit van Amsterdam heeft het Evaluatieonderzoek 'GrassRoots in Nederland' gepubliceerd. Hierin wordt de vraag gesteld wanneer een Grassroots-project als geslaagd kan worden beschouwd. Het antwoord is dat elk project dat een positieve leerervaring in het gebruik van ict oplevert voor de uitvoerende leraar, een goed project is. Vooraf zijn geen inhoudelijke eisen gesteld aan de projecten. De GrassRoots zijn ook uitdrukkelijk bedoeld om het educatief gebruik van ict te bevorderen. Het gebruik van ict in het onderwijs wordt niet alleen gestimuleerd om de leerlingen te leren omgaan met de media- en ict-toepassingen van vandaag de dag, er wordt van ict ook een bijdrage verwacht aan de innovatie van het onderwijs in de richting van flexibeler, meer op maat van de individuele leerlingen gesneden onderwijs. Ook de mate waarin de GrassRoots vervangend of juist vernieuwend zijn geldt als een criterium: wordt hetzelfde gedaan als eerst, maar nu met ict, of worden er met de inzet van ict ook vernieuwende elementen in het onderwijs ingebracht?

Mijn conclusie
Ik kan aan de opmerkingen in voorgaande alinea toevoegen dat de database is vervuild met projecten die in het rijtje van het gekozen vak niet thuis horen of eindigen op een dood spoor. Indien de webmaster de database zou opschonen, zouden bezoekers hun zoektocht waarschijnlijk wat minder snel staken. Als de organisatoren van GrassRoots de scholen die de prijs in ontvangst hebben genomen zouden verplichten om hun beloonde inzendingen per vak gesorteerd voor andere scholen beschikbaar te houden, dan zou het rendement voor de vakcollega’s groter zijn. De opbrengst aan inzetbaar op ict gebaseerd lesmateriaal is voor sommige vakken nogal aan de magere kant. OC&W zou er goed aan doen om alle beloonde projecten per vakgebied eens door didactisch geschoolden te laten beoordelen en in ieder geval de afgeronde projecten zodanig te laten archiveren dat vakcollega’s zich er door kunnen laten inspireren.

Het rapport van het SCO=Kohnstamm Instituut is te vinden op http://www.han.nl/restyle/shpo/content/Leren_met_ICT.xml_dir/evaluatiegrassroots.pdf

omhoog

© John Daniëls