Internetonderwijs 10

Alane slimme Nieuwslezer, online leermiddel voor leesvaardigheid en woordverwerving

De Alane (Adaptive LANguage Engine) Nieuwslezer ( http://www.alanenieuwslezer.nl ) is ontwikkeld door softwarebedrijf Edia in Amsterdam. Edia, een onderzoeks- en ontwikkelorganisatie voor webtoepassingen voor het onderwijs, is ontstaan door een nauwe samenwerking met de afdeling Communicatie - & Informatiewetenschappen van de universiteit Tilburg. De wetenschappelijke basis voor de Nieuwslezer is gelegd in een onderzoeksproject van deze universiteit. Voorlopig is de Nieuwslezer alleen beschikbaar voor NT2, maar de andere schooltalen volgen binnenkort.

Het programma werkt als volgt: de leerlingen maken eerst een test waarmee hun woordkennis wordt vastgesteld. Daarna kiezen ze een onderwerp en het aantal daarover te lezen teksten. Ze hebben de keus uit: binnenland, buitenland, economie, entertainment, gezondheid, kunst, media, sport en wetenschap.
Op basis van de uitslag van de pretest en de gewenste onderwerpen zoekt het programma teksten in een database van dagelijks ververste krantenartikelen. In de tekst krijgen de woorden die boven het niveau van de leerling liggen een rode achtergrond. Door met de muis over deze woorden te bewegen verschijnt een vertaling in een door de leerling vooraf gekozen hulptaal. Door op het woord te klikken verschijnen in het rechter gedeelte van het scherm een aantal voorbeeldzinnen waarin het doelwoord voorkomt. Ook is een opdracht toegevoegd waarbij leerders een woord dat half is afgebroken zelf moeten afmaken.
 

 Vervolgens kunnen ze doorgaan met een nieuwe tekst. Dat gaat door totdat het ingestelde aantal teksten is bereikt.
Leerlingen en docenten loggen in op een apart deel van de Nieuwslezer. Beide kunnen de vorderingen volgen op een eigen scherm. Om de werking van de Alane Nieuwslezer te ervaren heb ik me achtereenvolgens als leerling en docent gemeld bij Rintse van der Werf, de ontwerper van Alane. Hij maakte twee accounts voor me aan zodat ik als leerling en docent aan het werk kon.

Als leerling
Om mijn woordenschat te bepalen kreeg ik een pretest voorgezet met 70 vragen. Dat was lastig omdat ik bij NT2 natuurlijk alle gevraagde woorden wel kende. Bewust maakt ik fouten en haalde zo een score van 45 goede antwoorden op de 70 vragen. Dat bracht Alane ertoe om mij de vier teksten over het verlangde onderwerp achtereenvolgens voor te zetten. De keus van de teksten was gebaseerd op mijn woordenschat van 8240.
In de een van de teksten klikte ik op het me zogenaamd onbekende door Alane voorgesorteerde woord 'torpederen'. Als hulp kreeg ik vier nieuwe zinnen met het onbekende woord erin.

1. Miguel Torres kreeg al na twintig minuten rood wegens het torpederen van Dani Aquino.

2. Het probleem van de nederzettingen dreigt het hele vredesproces te torpederen, zei de Saudische prins Saud al Faisal.

3. Amir wilde met de moordaanslag het Israëlisch-Palestijns vredesproces torpederen dat met akkoorden in Oslo in 1993 was begonnen.

4. Hij wil deze acties torpederen door ze per Koninklijk Besluit te vernietigen.

In de hierop volgende clozetoets moest ik als leerling in staat worden geacht om in vier nieuwe zinnen met onbekend geachte woorden in elke zin het woord correct aan te vullen. In onderstaande zin: 'De Gezondheidsraad betitelt het vaccinatieprogramma als uiterst veilig. Het advies....... maakt slechts een voorbehoud voor kinderen met een ernstige, aangeboren afwijking', moet het woord 'advies' aangevuld worden tot 'adviesorgaan'. Na aanvulling van de vier woorden klik je op 'versturen'. Je ziet het meteen: groen is goed, rood is fout! Ga je met de cursor op het rode woorddeel staan, dan krijg je het correcte antwoord te zien. Ben je klaar, dan verneem je van de ingebouwde leraar hoeveel vragen je goed hebt beantwoord:

26 januari 2010, 15:42 - opdracht bij: Carnavalsprins met drankprobleem: 4 van 4 goed
26 januari 2010, 15:34 - opdracht bij: Marnixbuurt zegt nee tegen parking: 4 van 4 goed
26 januari 2010, 15:15 - opdracht bij: Europese beurzen in mineur: 3 van 4: goed
26 januari 2010, 15:10 - opdracht bij: Cijfers politie zijn onbetrouwbaar: 4 van 4 goed.

Als je later weer inlogt kun je zien wat je hebt gedaan en weer verder gaan waar je was gebleven. Gewoon klikken op: vervolg les
 

         les

onderwerp

niveau

teksten

status

les 1

media

normaal

4

gedaan

les 2

gezondheid

normaal

1

gedaan

les 3

binnenland

normaal

4

bezig

vervolg les

Tekstdekking
Onder tekstdekking verstaat Alane het aantal bij de cursist bekende woorden in een tekst gedeeld door het totaal aantal woorden van de tekst. Mijn score is respectievelijk 92,38%, 91,67%, 91,80%, 91,91% en dat is heel hoog. Rintse van der Werf, geconfronteerd met mijn vorderingen, schrijft: 'het percentage bij de tekstdekking geeft aan dat we perfecte teksten hebben kunnen vinden voor dit niveau. Het doelpercentage waarmee ons tekstselectie mechanisme werkt in deze versie is 92% van de woorden bekend, dus 8% mag (in principe) te moeilijk zijn. Dat klopt aardig goed'.
Het programma houdt ook je totale vorderingen bij. Ik startte met een woordenschat van 8240 en kreeg na afloop van mijn huiswerk te zien dat ik 42 nieuwe woorden had bijgeleerd. Die woorden krijg je dan ook nog een keer allemaal onder elkaar te zien om ze nogmaals in te prenten.

enzovoort

Het programma geeft ook aan hoeveel keer een woord in hoeveel teksten voorkomt. Het woord 'stadsdeel' kwam in een tekst over Amsterdam wel zeven keer voor. Wie dan nog niet weet wat het betekent moet nog maar een paar teksten over Amsterdam lezen.
Je kunt op elk moment de lessen onderbreken, want bij het opnieuw inloggen een dag later kreeg ik meteen te zien dat ik twee lessen had afgerond, maar dat ik in les 3 met als onderwerp 'binnenland' en normaal niveau met een klik op 'vervolg les' verder kon gaan.

Als leraar
Docenten hebben de beschikking over een Sakai werkomgeving en ze kunnen van daaruit de instellingen van hun lessen beheren en de vorderingen van hun leerlingen bekijken. Op het tabblad cursus configuratie kunnen ze het aantal lessen voor de leerlingen vastleggen, het niveau (normaal of moeilijk), de onderwerpen, het aantal teksten per les (1- 8) en de tekstlengte. Deze staat standaard ingesteld op 200 tot 500 woorden.
Ingelogd als leraar kon ik mijn eigen vorderingen volgen door mijn naam te selecteren uit de lijst met andere cursisten. Zo kon ik constateren dat ik drie dagen later wederom vier teksten heb gelezen, hoe lang ik daar over heb gedaan en wat mijn score was. Helaas bleek ik ik geen woorden te hebben bijgeleerd.

Voortgang van John Daniëls, Woordenschat: 8240 + 0

Digitaal, interactief en adaptief
Alane Nieuwslezer is inderdaad slim, zeker vergeleken met allerlei traditionele leermiddelen leesvaardigheid en woordverwerving. Naast digitaal en interactief is de Nieuwlezer ook nog adaptief, dat wil zeggen dat na de pretest de leerlingen teksten op hun niveau kunnen worden aangeboden met veel of weinig moeilijk geachte woorden. Daardoor is de Nieuwslezer niet geschikt voor klassikaal gebruik, ook niet in een computerlokaal met de hele klas. Leerlingen moeten leren lezen in een voor hun vreemde taal en daarvan de meest frequente woorden receptief leren onthouden. Dat is een individuele bezigheid voor niet lesuur gebonden werktijd. De leerlingen kunnen overal inloggen, op elke plek waar ze de beschikking hebben over een computer met internetverbinding. Daar hoeft geen leraar bij te zitten als controle. Deze volgt via de Sakai werkomgeving de vorderingen van de leerlingen. Wie goed scoort, krijgt moeilijker en langere teksten voorgezet. Wie minder goed kan begrijpen wat hij of zij leest vanwege een te geringe woordenschat, zal nog verder moeten oefenen op hetzelfde niveau. Dat is minder frustrerend dan bij een klassikale werkwijze te merken dat je niet mee kunt komen.

Literatuur
Werf, R. van der, Vermeer, A. (2008). Online kranten, een model van de (tweede-) taalleerder en het genereren van adaptief lesmateriaal. Toegepaste Taalwetenschap in Artikelen 80, 49-61.

Terug