Track
Omhoog

TPACK op de Schoter Scholengemeenschap

In Levende Talen Magazine van maart 2011 (blz. 38-40) schreef John Daniëls een overzichtsartikel over wat er rond het thema webdidactiek & talen zoal te vinden is op het internet. Zijn terechte conclusie: weinig concreets. Één van de weinige opvallende bronnen was TPACK, een door de Amerikaanse onderwijskundigen Matthew Koehler en Punya Mishra geïnspireerd project waar Petra Fisser en Joke Voogt van de universiteit Twente en Jo Tondeur van de universiteit Gent een nog tamelijk kale website aan wijden: www.tpack.nl. De wat 'pedagoochelaarachtig' aandoende term staat voor Technological Pedagogical Content Knowledge. In feite gaat het om het aloude punt dat docenten die ICT in hun onderwijs zinvol willen integreren deskundig moeten zijn op drie gebieden: ICT (technology), didactiek (pedagogy) en vakinhoud (content).

In samenwerking met Kennisnet is eerder, in juni 2010, in de Kennisnet Onderzoekreeks een overzichtsbrochure verschenen, van de bovengenoemde websitebouwers: Maak kennis met TPACK – Hoe kan een leraar ict integreren in het onderwijs? (te downloaden via bijvoorbeeld http://mbo.kennisnet.nl/489/hoe-kan-een-leraar-ict-integreren-in-het-onderwijs). De wetenschappelijke stand van zaken wordt hier heel helder beschreven, gelardeerd met een aantal Amerikaanse praktijkvoorbeelden.
Kernaanbeveling: begin bij de integratie van ICT in je onderwijs NIET met de techniek maar met de didactiek: wat wil ik waarom hoe bereiken en wat kan welke ICT daaraan bijdragen? En wel in deze volgorde. Te vaak echter dicteert de beschikbare software de ICT-componenten in een les en past de didactiek zich dus noodgedwongen aan de softwaremogelijkheden aan. Natuurlijk – de educatieve uitgevers hebben veel aan creatievere ICT-vormen bijgedragen, zeker ook bij de talen, waar het tegenwoordig voor elke leerling mogelijk is om online te oefenen, op school en thuis.
Wil men op ICT-gebied echter meer zelf op poten zetten, dan loont TPACK. Steun vanuit het bevoegd gezag is daarbij nodig evenals een teamsgewijze aanpak. Als inspirerend voorbeeld stel ik daarom hier voor de op TPACK gebaseerde aanpak van de Schoter Scholengemeenschap in Haarlem-Noord (www.schoter.nl), onderdeel van koepelorganisatie Dunamare (25 scholen in Kennemerland).

TPACK op de Schoter Scholengemeenschap
Heike Fein, docente Duits is i-coach aan het Schoter. Ze krijgt op jaarbasis zo’n 160 uur ruimte voor het ontwikkelen en uitrollen van TPACK en werkt met enthousiasme aan deze taak. Ze heeft er een compacte cursus voor gevolgd, opgezet door Dunamare in InHolland Academy samen, waarin aandacht wordt besteed aan onderwerpen als:

De start was vliegend: samen met twee collega’s is bijvoorbeeld een cursus van 4 x 2 uur rond de mogelijkheden van het digibord gestart met als doel een gerichtere inzet van de aanwezige digiborden. Idealiter komen de deelnemers zover dat ze niet alleen de techniek beheersen (voor beginners natuurlijk absoluut noodzakelijk) maar o.a. ook dingen kunnen als

Tijdens de cursus (met huiswerk, jawel!) komt ook het vakinhoudelijke stevig aan de orde. Enkele van de vele leerling-opdrachten die de deelnemers uitproberen:

grammatica in duo’s
Op het bord zie je een invuloefening waarin de juiste vormen van de Duitse werkwoorden ‘haben’ en ‘sein’ ontbreken. Zij zijn met de pen en wit 'overgeschilderd'.
Overleg in tweetallen over de juiste antwoorden. Per zin komt een tweetal naar het bord om te vertellen welk antwoord zij hebben gevonden. De andere deelnemers mogen stemmen of ze het ermee eens zijn. Vervolgens gebruiken de deelnemers voor het bord de gumfunctie om het antwoord te voorschijn te laten komen.

literatuur – in duo’s denken, delen, uitwisselen
Op het scherm staat een fragment van een Frans / Duits / Engels verhaal. Het einde van het verhaal is zwart gemaakt en daarom niet te zien. De leerlingen bedenken in tweetallen een passend einde voor het verhaal. Vervolgens deelt ieder duo zijn idee met de hele klas. De klas stemt af welk idee het leukst is. De winnaars mogen het met de gum-functie het echte einde zichtbaar maken en voorlezen.

inzoomen, spotlight openen/veranderen/sluiten – een opdracht voor leesvaardigheid
Op het bord zie je een krantenartikel. Benoem in tweetallen een sleutelwoord dat volgens jullie de inhoud van de tekst het beste weergeeft. Probeer ook te bepalen wat de kernzin van het artikel is. Per tweetal laat vervolgens één deelnemer het sleutelwoord zien door gebruik te maken van het inzoomen en het spotlight. De andere deelnemer markeert de sleutelzin. Geef ook aan waarom je een bepaald woord of een bepaalde zin hebt gekozen.

schrijf- en luistervaardigheid moderne vreemde talen
Start het internet. Gebruik het toetsenbord om spreekpoppetjes te (laten) maken via www.voki.com (niet typisch digibord, maar wel extra leuk met het digibord). Dit is ook een ludieke manier om een les te beginnen en de aandacht van de leerlingen te vangen.
Kortom: een cursus die de moeite waard is.
Meer info? Neem contact op met Heike Fein (info@schoter.nl).

© Kees van Eunen stuur een bericht aan het bureau LT