NIEUWSBRIEF 8-2000

Omhoog

Overhoren? Dat kunnen de leerlingen zich zelf ook! 

Met het auteursprogramma 'Overhoren' van EFKA-Soft, http://home.wxs.nl/~efkasoft/overhoor.html ontwikkeld door F.K. Bisschop, dat gratis aan scholen ter beschikking wordt gesteld, kunnen leraren overhoringen maken bij de door hun gebruikte methoden. Al deze overhoringen kunnen naar EFKA-Soft worden gemaild waarna ze gratis ter beschikking staan van medegebruikers van de betreffende methode. Maar ook leerlingen kunnen al vanaf de basisschool hun eigen overhoorprogramma schrijven en gebruiken. Zo simpel is deze voor dat doel ontwikkelde software. 

De overhoorlijsten 

In het programma kunnen voor alle vakken overhoringen worden geschreven. De auteurs sturen de door hun gemaakte bijdragen naar EFKA-Soft. Deze voegt de programma's toe aan de overhoorlijst  waar ze klikklaar gratis voor de collega's zijn te downloaden. Op het moment dat ik EFKA-Soft bezocht waren er alleen al voor de Moderne Vreemde Talen meer dan 150 overhoringen geschreven.

Zoals te zien op de afbeelding van de overhoorlijst, staat in de eerste kolom allerlei aan te klikken informatie over het programma en over de overhoorlijsten. In de rubriek Diversen staan nog enkele overhoringen voor Aardrijkskunde, Bijbel, Politiek, Rekenen, Biologie, Geschiedenis, Chinees, Fries, Scheikunde en Spaans.
In de tabel staan achtereenvolgens de datum van aanlevering, de beschrijving van het vak en het overhoorde onderdeel daarvan en door wie deze is gemaakt. Tenslotte de gecomprimeerde overhoring waarbij ook nog de omvang is aangegeven.
Docenten kunnen zelf de bij hun lessen passende overhoringen ophalen of dat gewoon door de leerlingen laten doen op het moment dat ze daar aan toe zijn. Nadat de opgehaalde overhoring is uitgepakt, wordt deze als tekstbestand in Kladblok van Windows opgeslagen. Als de overhoring in het programma wordt geladen, wordt automatisch de extensie .ohw  toegevoegd zodat het programma de overhoring herkent en opent als de gebruiker er om vraagt.
EFKA-Soft roept vanaf deze website gebruikers op om zelf ook overhoringen in te sturen, zodat de lijst groeit.  

Het programma 

Belangstellenden kunnen 3 verschillende versies van het overhoorprogramma gratis ophalen en wel één voor DOS van 77 KB, één voor Windows 3.1 van 380 KB en één voor Windows 95/98 van 471 KB. Het downloaden is een kwestie van een paar minuten. Dat komt omdat 'Overhoren' een bijzonder simpel programma is waarvan auteursdeel en leerlingendeel hetzelfde zijn in plaats van twee aparte programma's, zoals meestal bij auteursprogramma's het geval is. Dit maakt het programma ook zeer gebruikersvriendelijk. Een korte overhoring maken, vooral één van woordjes, is minutenwerk.
Ik typte meteen na installatie, direct op het sobere openingsscherm, zonder na te denken in de kolom 'Vraag': 'de tafel'. Na 'enter' stond de cursor in de kolom 'Antwoord', waarin ik 'la table' typte. Weer 'enter', de cursor vloog weer naar 'Vraag' waaronder ik 'de stoel' typte en daaronder uiteraard 'la chaise'. Vraag en antwoord komen netjes in twee kolommen te staan om te wachten tot er een leerling langskomt die deze woorden overhoord wil hebben of die deze zelf typt om zich daarna door het programma te laten overhoren.

 

Meer dan het eenmalig invullen van woordjes en de vertaling daarvan, hoeft niet te worden gedaan. Het programma maakt automatisch de vervolgschermen. Of het antwoord dat de leerling geeft goed of fout is, hoeft ook niet te worden aangegeven, want het antwoord dat bij een vraag is getypt, wordt aangemerkt als het goede antwoord.
In het rolmenu onder de knop 'Opties' kan de gebruiker met een vinkje aangeven dat het programma soepel moet omgaan met spel- of typefouten. Eveneens kan met een vinkje worden aangegeven of de leerlingen net zolang de foute antwoorden moeten overdoen totdat het goede antwoord wordt gegeven, hetgeen een verstandige keus zou zijn. Tenslotte kan met één vinkje worden besloten om vraag en antwoord om te keren, zodat vocabulaire bijvoorbeeld eerst receptief wordt overhoord en daarna productief. Ook dat is voor vocabulaire uit onderbouwmethoden geen slechte optie.
Wanneer er voldoende overhoormateriaal is geschreven, dan kan er meteen overhoord worden. De leerling heeft daarbij de keus uit drie knoppen, die vanaf het begin in de statusbalk zichtbaar zijn. Die bieden toegang tot de drie overhoormogelijkheden: 'training', 'meerkeuze' en 'invuloefening'. De keus is aan de leerlingen. Zelf zou ik de leerlingen aanbevelen om voor de talen alle drie de overhoormogelijkheden te benutten en wel in de volgorde: 'meerkeuze', 'training' en 'invullen'. 

Training 

Bij opening verschijnt in het vraagscherm het eerste woordje.

De leerling kijkt alleen maar of hij dat woordje kent. Of dat nu wel of niet het geval is, doet er niet toe, want bij de volgende handeling moet hij toetsen op de knop 'Antwoord tonen'. Dan verschijnt het goede antwoord. De leerling kijkt of dit de zelfde betekenis is die hij aan het woordje heeft toegedacht. Vervolgens moet de leerling kiezen uit de 2 mogelijkheden die hem geboden worden n.l. 'dat antwoord is goed' of 'dat antwoord is fout'. Kiest hij fout, dan krijgt hij het goede antwoord nog even te zien om het in te prenten. Kiest hij de knop met 'dat antwoord is goed', dan krijgt hij ook dit goede antwoord te zien, waarna hij via de tabtoets verder kan gaan. Want in de lijst staan alleen de goede antwoorden en deze worden ook steeds getoond. Daarom beseffen de leerlingen al heel snel dat ze niet hoeven te toetsen op de knop 'het antwoord is fout'. Dus zou deze knop net zo goed weg kunnen blijven en dat geldt dan ook voor de knop met 'dat antwoord is goed'.  

Meerkeuze  

Zoals bij de vorige oefening werken de leerlingen ook bij deze de ingevoerde woordenlijst af, maar nu moeten de leerlingen het goede antwoord uit vier andere woorden uit de lijst kiezen. Het goede antwoord gaat gepaard met een groene balk, het foute met een rode. Pas na aanklikken van het goede antwoord verschijnt dit in de antwoordbox en kan de leerling verdergaan. De drie foute antwoorden worden automatisch uit de lijst gekozen en bij het goede antwoord gezet. Dat is wel een tijdbesparende optie, want de maker hoeft geen foute antwoorden te bedenken en te typen, maar dat heeft wel tot gevolg dat de drie bij een vraag geplaatste foute antwoorden uit de lijst soms geen goed alternatief zijn voor het goede antwoord. Bij Geschiedenis en Scheikunde laat ik daarvan een voorbeeld zien. 

Invullen

Invuloefeningen, de z.g. 'short answer questions' van de meeste auteursprogramma's, zijn altijd de meest lastige om te ontwikkelen, omdat de schrijver natuurlijk alle mogelijke als goed te beoordelen invullingen moet voorzien. Dat kan bij sommige woorden oplopen tot een variant of tien. Om die reden heeft de ontwerper van het programma een kleine tolerantie ingebouwd voor kleine typefouten waarvoor kan worden gekozen in het optie-rolmenu. Als je dat doet, dan gebeurt er het volgende: bij het goede antwoord verschijnt een groene balk, bij het foute antwoord een rode en bij het antwoord met een typfout bijvoorbeeld het vergeten van een accent, verschijnt een gele balk. Is de fout ernstiger, dan verschijnt de rode foutbalk.
Wanneer eenmaal het goede of foute antwoord is getypt en met een 'enter' bezegeld, dan volgt daarop in beide gevallen meteen het goede antwoord. Want snelheid is geboden, de klok tikt mee. Bij deze overhooroefening kan de leerling nog beschikken over een knop met 'ik weet het niet'. Als hij daarop klikt, krijgt hij, zoals bij het toetsen op de 'enter', het goede antwoord te zien om dat in te prenten. Daarna drukt hij op de tabtoets en kan hij proberen het antwoord dat hij net heeft gezien, alsnog correct te typen. Deze overhoormogelijkheid is natuurlijk vooral nuttig voor het vreemde talenonderwijs waar leerlingen ook nog moeten leren om woorden goed te spellen.
Ook hier wreekt zich echter het uitgangspunt van één vraag en één goed antwoord voor de drie overhoormogelijkheden. Wie een vraag typt en daaraan een lang antwoord toevoegt, heeft bij 'training' en 'meerkeuze' geen probleem, maar wel bij de invuloefening.  

De controle 

In de drie overhoorschermen draait, zoals te zien op de afbeeldingen, bovenin een cijferindicator mee die loopt van 1 tot 10. Onderin het scherm vinden de leerlingen bij elke vraag de verstreken tijd en hun tot dan behaalde score. Aan het eind van de oefening wordt zelfs het eindcijfer in een statistiekje met toelichting getoond.

 

Enkele vakken 

Bij de Vreemde Talen liggen overhoringen van woordjes en grammatica voor de hand, bij Rekenen zijn natuurlijk alle sommen mogelijk, bij Aardrijkskunde zal topografie wel een populair item zijn, waarbij ook landen en hoofdsteden kunnen worden omgekeerd en op deze wijze ingeprent. Laten we eens bij een paar andere vakken van de rubriek Diversen kijken wat er al zo voorhanden is.

Biologie 

De opgehaalde overhoring was bestemd voor de brugklas en ging over het hoofdstuk  'bloemen, vruchten en zaden'. De maker hiervan is zich er niet goed van bewust dat bij alle vragen de leerlingen ook de derde opdracht 'invullen' moeten kunnen kiezen. Als 'training' en als 'meerkeuze' levert de vraag 'Wat is bevruchting?' en het uitgebreide goede antwoord: 'Het versmelten van de kern van een mannelijk geslachtsdeel met de kern van een vrouwelijke geslachtscel' natuurlijk geen probleem op, maar dezelfde vraag moet ook voluit opgeschreven worden bij  'invullen' en die handeling brengt natuurlijk geen leerling op bij een tikkende klok. Bovendien levert een iets andere op zich niet foute formulering een dijk van een fout op. Nog daargelaten dat ik dit als goed bestempelde antwoord nooit zou kiezen als ik net van alles heb moeten leren over bloemen, vruchten en zaden.

Geschiedenis 

Voor dit vak was een overhoring opgenomen uit 'Sporen' vbo/mavo, deel 1 (WN). De overhoring betrof de 'Prehistorie'. Ook bij dit vak is de auteur zich er niet van bewust dat de vragen zo gesteld moeten worden dat de antwoorden kort en eenduidig zijn. Zoals te zien op de afbeelding is het antwoord C te lang en zelfs al nemen de leerlingen de tijd om dit lange antwoord in te prenten en daarna te typen, dan is er toch nog het risico van een foutmelding. Als dit vaak gebeurt, dan zullen de leerlingen, wat de invuloefeningen betreft, zeker afhaken.

Zoals al eerder gezegd, hoeven de drie afleiders in de 'meerkeuze' niet door de auteur te worden geschreven, maar worden deze ad random door het programma gekozen. Dat levert onzin-antwoorden op zoals blijkt uit het volgende voorbeeld: 

Vraag: Sinds wanneer zijn er boeren in Nederland?

Scheikunde 

Voor Scheikunde was er een functionele overhoring van de 'Elementen'. Alleen maar een woord en de afkorting daarvan, waarbij ook de omdraaiing van vraag en antwoord zinvol is. Maar ook hier weer het eerder geschetste probleem bij de 'meerkeuze'. Terwijl ik me van de elementen uit mijn eigen schoolperiode nog maar enkele herinner, maakte ik bij de meerkeuze-overhoring geen enkele fout. Niemand, denk ik, als je naar het volgende voorbeeld kijkt: 

Vraag: Wat is XE?

Conclusie 

Bij de beoordeling van dit programma moet je er rekening mee houden dat dit een simpel en gratis ter beschikking van de scholen gesteld overhoorprogramma beoogt te zijn. Bij het schrijven moet je dus al met bepaalde beperkingen rekening houden. Zo moeten altijd de antwoorden uit niet meer dan één woord bestaan, dit vanwege de invuloverhoring. Verder moet ten behoeve van de 'meerkeuze' waarbij steeds drie goede antwoorden van andere vragen worden gebruikt, een overhoorlijst altijd bestaan uit op elkaar afgestemde vragen. Bij Geschiedenis bijvoorbeeld kunnen tien vragen 'In welk jaar vond dit of dat plaats' alleen maar leiden tot tien jaartallen die in de 'meerkeuze' niet tot onzin leiden en ook nog snel zijn in te vullen. Zo zullen voor alle vakken zeker allerlei vragen zijn te bedenken die van hetzelfde type zijn en met één woord zijn te beantwoorden. Dit vraagt meer inspanning van de vragensteller dan nodig is voor een woordjesoverhoring. Het is daarom niet verwonderlijk dat deze in de overhoorlijsten ver in de meerderheid zijn.
De populariteit van EFKA-Soft zal mede te danken zijn aan de mogelijkheid die leerlingen hebben om in dit programma zelf een eigen woordenlijst aan te leggen en om deze regelmatig aan te vullen. Hiermee bereiken de talendocenten eigenlijk hetzelfde als wat vroeger het bekende woordjesschrift was. Voor de andere vakken zullen er ook wel soortgelijke opties zijn die met dit programma kunnen worden gerealiseerd.
De werkwijze van dit overhoorprogramma is er duidelijk op gericht om zowel docenten als leerlingen in staat te stellen om even snel te controleren wat de leerlingen van de lessen hebben geleerd en onthouden en dat is eigenlijk de belangrijkste reden waarom dit gratis programma op elke school op de computers moet staan.

Handboek Studiehuis, december 2000

Terug

© John Daniëls stuur een bericht aan het bureau LT