Web in de klas 2 

In Nieuwsbrief 4 van 2004 besprak ik de werking van de On Line Sheet Producer (OSP), zoals deze ontwikkeld is door Erwin de Vries, docent Duits aan het Willem Lodewijk Gymnasium in Groningen en ook in gebruik is bij Bram de Bruin, docent Engels aan de Katholieke Scholengemeenschap mavo-havo-vwo in Hoofddorp. Ik heb bij beiden lessen bijgewoond waarvan ik in deze bijdrage van Web in de klas verslag doe. 

OSP is een digitaal opslagmedium voor alle informatie waarmee leerlingen aan de slag moeten. Daarvoor heb je in de klas een computer nodig met een internetverbinding. In tegenstelling tot de traditionele tekst- beeld- en geluidsdragers, zoals het boek en de video- cassetterecorder, is de gewenste leerstof overal vandaan in één klik op te roepen en zowel te laten zien als te laten horen. Erwin de Vries heeft een eigen lokaal met een beamer, computer en internetaansluiting, zodat hij de OSP bij de hand heeft voor alle soorten lessen. Het Willem Lodewijk Gymnasium beschikt over een website, waar vaksgewijs informatie kan worden gezet op http://www.wlg.nl/leerling/duits.htm.
Bram de Bruin is voor zijn OSP-lessen aangewezen op het computerlokaal, dat per lesuur moet worden gereserveerd.
Wie de discussie heeft gevolgd op de talendocentenlijst, heeft kunnen lezen wat het uitstapje met een klas naar een computerlokaal organisatorisch voor problemen oplevert. Reden om te stoppen met het bouwen van computerlokalen, de bestaande af te breken en de computers met internetaansluiting en al onder te brengen in de vaklokalen, vooral in die van de talen en de zaakvakken.  

De lessen van Erwin de Vries
Ik heb me voorbereid op een alternatieve lessenserie, dus geen lessen met de traditionele reeks van huiswerk overhoren, stukje nieuwe stof uitleggen, dit oefenen, huiswerk opgeven, waaraan de leerlingen dan alvast mogen beginnen.
 
Het eerste lesuur: klas 2D
Deze klas krijgt eerst als warming-up een luister-leesoefening afkomstig uit de Nachrichtenticker van Neue Kontakte (WN) met beeld op het scherm en geluid uit een box van minstens 100 Watt. In de Nachrichtenticker zitten elke dag vijf nieuwe teksten. Het zijn korte artikelen over actuele onderwerpen. De leerlingen mogen er elke les een paar kiezen. De Vries laat ze melden wat ze wel en niet hebben begrepen van de tekst. Woorden worden verklaard vanuit tegenstellingen: billig – teuer. Het adres is: http://thv1-2.neuekontakte.wolters.nl/.
Daarna schakelt hij snel over naar het in Nieuwsbrief 3 besproken programma MovieMaker, te vinden op http://mm.dfilm.com. De leerlingen hadden thuis verhaaltjes geschreven in dit programma. Deze kwamen achtereenvolgens op het scherm te staan, zodat de fouten klassikaal konden worden besproken.

Tenslotte Mediterrania, te vinden op http://www.wlg.nl/leerling/mediterrania2/. Daar staat onder de kopjes Posteingang en Postausgang de e-mail uitwisseling van de klas met een school in Griekenland, gebaseerd op das E-mail-Spiel Mediterrania van het Goethe Institut, http://www.goethe.de/dll/pro/mediterrania/. De leerlingen lezen de ingekomen berichten van hun partnerschool op het scherm. Daarna krijgen ze een blaadje op hun tafel om individueel of samen aan een antwoord te werken. De docent neemt de briefjes in, want hij is degene die ze compileert tot één bericht namens de klas en dat door de websitegroep van de school op het web laat plaatsen, vanwaar zijn Griekse collega het dezelfde dag nog kan downloaden. Zo werkt Mediterrania. Leerlingen, die nog niet klaar zijn, beloven hun werk naar het e-mailadres van hun docent te sturen.
Ter afsluiting van dit onderdeel zingen de leerlingen op verzoek van de Grieken nog een typisch Nederlands liedje: het peerd van ome Loeks is dood. Met de Packard Bell Audiokey ( € 99 ) in de richting van de klas, neemt de Vries het gezang op, verbindt de key met de USB-poort van de computer en laat de leerlingen horen wat ze hebben gepresteerd. Bij thuiskomst kan ik het evenals alle bezoekers van de website van de school anhören, met de Duitse vertaling erbij.

5^e klas Duits 1 2
Voor deze klas staat literatuur in de OSP klaar. Dat is dit lesuur de 30 minuten durende aflevering Klassik uit de serie 'Literaturgeschichte auf Video, herausgegeben von Goethe Institut Inter Nationes'. Op de website van de school staan bij Duits al 10 video’s met daarop de belangrijkste perioden uit de literatuurgeschiedenis en ook nog klikklaar die Fragen und Begleittexte zu den Videos http://www.wlg.nl/leerling/deutschevideos/.
Thuis, of waar dan ook maar een computer staat met een internetverbinding, kunnen de leerlingen inloggen op de elo van de school en vandaar de samenvattingen van de literatuurperiodes downloaden. Trouwens, de hele tekst van Faust is via de elo als link beschikbaar op: http://gutenberg.spiegel.de/goethe/faust1/faust_to.htm.

3^e klas
Wederom een warming-up uit de Nachtrichtenticker. Leerlingen luisteren naar een tekst met als onderwerp SMS ist teuer. Daar blijken ze alles van af te weten. Vervolgens komt er een oefening uit de Schrittmacher van A.H. van Straten (WN) op het scherm. De leerlingen hebben uit de Schrittmacher een oefening met het vragend voornaamwoord gemaakt. De behandeling van dit huiswerk wordt met de OSP begeleid.
Op http://www.webindeklas.nl/ek/index.php?id=1324 staan de antwoorden. Door eerst op 'slideshow' te klikken en vervolgens op de spatiebalk, worden één voor één de antwoorden getoond. De Vries laat het goede antwoord steeds zien nadat een leerling eerst dat van hem heeft voorgelezen.
Ook deze klas werkt met Mediterrania en is nieuwsgierig naar de berichten van de partnerschool. Daarna beginnen ze in groepjes aan de antwoorden. Deze zijn voorgestructureerd met zinnetjes als: Wir essen gern……, Wir feiern ……..und……  
Hun brieven zijn te vinden op http://www.wlg.nl/leerling/mediterrania3/

De elektronische leeromgeving (elo) claroline van de school

5^e klas Duits1
Leerlingen komen zonder boeken de klas in. Het is een leesles literatuur aan de hand van uit te delen boekjes met de titel: Goethe kennen lernen. De leerlingen lezen om de beurt een stukje voor. Docent verklaart moeilijk geachte woorden: Tageslöhnern. Dan doet de computer weer zijn werk. Op het schoolnetwerk heeft de Vries een enorme verzameling Duits geluid staan - variërend van Nina Hagen tot Hörbücher van complete romans - en uit die geluidsbibliotheek laat hij de Erlkönig horen, eerst een voordracht en aansluitend de gezongen versie op muziek van Schubert.

6e klas Duits 1
Op verzoek van een aantal vijfdeklassers die een presentatie moeten houden, verhuist de Vries naar het geschiedenislokaal. Daar is ook een beamer en de Vries vertoont een uitermate interessante dvd over leven en werk van Einstein, geheel in het Duits en niet ondertiteld. Uit de reacties van de leerlingen blijkt dat ze dit gewend zijn. Aansluitend lezen ze de biografie van deze natuurkundige. Eén van de leerlingen uit de klas heeft de Nederlandse Natuurkunde Olympiade gewonnen en weet alles van Quantenphysiek. Een uiterst boeiende les.

De les van Bram de Bruin
Op de Katholieke scholengemeenschap in Hoofddorp staat me een les Engels te wachten. Daarvoor loop ik met klas 4 vwo en hun leraar mee naar het computerlokaal, waar de docent de beschikking heeft over een beamer en 30 laptops met elk een eigen internetaansluiting. Boeken zijn niet nodig want de lessen worden per OSP aangevoerd: http://www.webindeklas.nl/bram/index.php?id=87.
In dit lokaal kunnen de leerlingen onafhankelijk van elkaar aan het werk. Net als bij Duits wordt ook in deze les de doeltaal gebruikt. De leerlingen krijgen de opdracht in te loggen op de website van Worldbook: http://www2.worldbook.com/students/feature_index.asp en uit de lijst het artikel op te zoeken met de titel: Cloning: Are Humans Next? Dat staat onder Other Features in de rubriek Feature of the Month.
Tegelijkertijd vertoont de docent het betreffende artikel met de beamer op zijn scherm, dit om daarmee de leerlingen van dienst te zijn, die moeite hebben met het inloggen op deze website. De klas krijgt de opdracht om deze niet al te lange tekst in tien minuten te lezen. Hier en daar geeft de Bruin wat uitleg.
Worldbook maakt veel werk van de gegeven onderwerpen, bijvoorbeeld door het geven van bij de teksten horende discussiepunten en opinievormende vragen zoals: 'Arguments used against and in defense of human cloning'. De leraar stuurt de klas na lezing van het artikel naar deze rubriek om een keus te maken. Ben je voor of tegen? Het voordeel dat alle leerlingen over een eigen computer beschikken, is dat ze zelf door de tekst en vragen kunnen scrollen, waarmee ze hun eigen tempo kunnen aanhouden.

De leerlingen kunnen zonodig een online woordenboek raadplegen en de docent loopt rond om eventuele vragen dienaangaande te beantwoorden. Deze oefening in leesvaardigheid vindt een vervolg in spreekvaardigheid. De Bruin laat de leerlingen kiezen voor of tegen menselijk klonen en hun keus beargumenteren.
Dan is het bijna tijd. Ik ben nieuwsgierig naar het huiswerk. Dit vanwege het feit dat niet alle leerlingen even ver zijn gekomen in de les en het leerrendement dus niet voor allemaal gelijk is. Een ervaren docent als de Bruin realiseert zich dat natuurlijk ook en geeft de leerlingen de opdracht om de tekst en de argumenten voor en tegen klonen thuis te herlezen. Daarna moeten ze over de gevolgen van 100 jaar klonen een kort artikel schrijven van ongeveer 150 woorden en dat sturen naar zijn e-mailadres. Op deze manier heeft deze les een aardig vervolg met schrijfvaardigheid. Ook in deze les Engels is de OSP van Web in de klas handig in het gebruik. Thuis kunnen de leerlingen alle informatie vinden van deze les.

Smoesjes als 'ik wist niet wat ik moest doen', gaan in het OSP-tijdperk van Web in de klas dus niet meer op.

Conclusie
Ik heb in mijn artikelen over Web in de klas beschreven wat je als docent met de Online Sheet Producer kunt doen. Ik zie het in de eerste plaats als een gigantisch opslagmedium voor alles wat een docent maar leerzaam vindt en als lesstof wil gebruiken. Je kunt het opgenomen materiaal als hyperlink of als document plaatsen op onderwerp, op leerjaar, op klas, zodat je zelf, maar ook je leerlingen het snel kunnen vinden en gebruiken. De kracht van de OSP en zijn techniek van content management systeem zit hem in de snelle opmaak- en verbindingsmogelijkheden zonder dat daar kennis van ingewikkelde html-coderingen en upload-protocollen voor nodig is. Als docent kun je je richten op datgene waar het om gaat: de inhoud. Daarbij is het een uitstekend communicatiemiddel. De docent schrijft er zijn opdrachten in, die de leerlingen op elk gewenst moment kunnen ophalen om ze uit te voeren.
Met een computer, een internetaansluiting, een beamer en een scherm in je eigen vaklokaal kun je van alles frontaal klassikaal laten zien. (Erwin de Vries noemt het zelf: frontaal/klassikaal/digitale lesuitvoering). Maar de OSP maakt gebruik van het web, dus hoef je als leerling niet lijfelijk bij je leraar in de klas te zijn om iets te leren. Hij kan je alles wat je voor zijn vak moet weten ook digitaal thuisbezorgen. Misschien is dat wel het grootste goed van de in Groningen bedachte Online Sheet Producer.
De combinatie OSP- beamer - computerlokaal vind ik minder geschikt. In een computerlokaal met elke leerling voor een eigen computer moeten docenten elke frontale manier van lesgeven vermijden. De computer vervangt hen immers.
↑

© John Daniëls