Novib, hulporganisatie met een onderwijspoot

NOVIB, de Nederlandse Organisatie Voor Internationale Bijstand, opgericht in 1956, werkt vanaf de oprichting aan een voor iedereen rechtvaardige wereld zonder armoede. Op de website van deze in ons land zeer bekende hulporganisatie www.oxfamnovib.nl  staat een schat aan informatie, die ingezet kan worden bij een aantal vakken zoals aardrijkskunde, geschiedenis, economie en biologie.  

Bibliotheek
Bij aankomst op de website van Novib, kun je terecht in de bibliotheek. De inhoud heeft drie rubrieken: themadossiers, landendossiers en Novib op school. 

Themadossiers
In deze rubriek staat een lijst met thema’s waar Novib in ontwikkelingslanden aan werkt. Dat zijn:  

Klik je op één van de thema’s, dan krijg je in het vervolgscherm bij elk thema het aantal resultaten van het betreffende project, zoals bij het eerste thema arbeidsomstandigheden: 

Landendossiers
In deze rubriek staat de beschikbare informatie over alle landen waar Novib werkzaam is. Het zijn er nu al zeventig. Klik je op een land, dan ziet het vervolgscherm er hetzelfde uit als bij de themadossiers, namelijk aanklikbare rubrieken zoals projectbeschrijvingen, achtergrondinformatie en beeldmateriaal. Als er over het betreffende land een onderwijsproject draait, dan staat ook weer Novib op school in het lijstje. Ook hier staan bij elke rubriek de resultaten vermeld. Het aantal daarvan verschilt erg van land tot land.

Novib op school
Deze rubriek heeft drie onderdelen:

• Informatiebronnen
  Leerlingen vinden er allerlei documenten over ontwikkelingssamenwerking, die ze kunnen gebruiken bij werkstukken, spreekbeurten of opstellen.
• Lespakketten
  Samen met onderwijsgevenden ontwikkelt Novib lespakketten voor alle leeftijden en niveaus binnen het basis- en het voortgezet onderwijs.
• Acties
  Daar staan de inzamelingsacties die klassen of scholen kunnen organiseren.

Lespakketten
In de rubriek lespakketten staan de lessen, die Novib samen met docenten ontwikkelt. Vaak staat een bepaald land of thema centraal, afhankelijk van de landelijke campagne die Novib voert. Klik je op voortgezet onderwijs, dan krijg je drie lespakketten te zien, waarvan de laatste Cross Your Borders een eigen uitgebreide website heeft en meer informatie verschaft dan deze twee:

Over Gelderse grenzen
Met het project Over Gelderse Grenzen wordt een link gelegd tussen Gelderland en Afghanistan. Dit project, dat Novib uitvoert in opdracht van de provincie Gelderland, is gericht op jongeren.
Hoewel het project Over Gelderse Grenzen heet, is het net zo goed bruikbaar en interessant voor jongeren in heel Nederland die wat meer zouden willen weten over Afghanistan. Ga naar de website Over Gelderse Grenzen voor meer informatie.

Zeeland-Bangladesh
COS Zeeland ontwikkelde het uitgebreide lespakket 'Haal Bangladesh de klas in' voor de onderbouw, middenbouw en bovenbouw van Zeeuwse basisscholen.
'Haal Bangladesh de klas in' is er op gericht leerlingen (hun ontwikkeling in aanmerking genomen) inzicht te geven in de leefwijze van leeftijdsgenoten in Bangladesh en oog te krijgen voor de zin van ontwikkelingssamenwerking. Novib-partners Brac en ASK in Bangladesh staan hierin centraal. Ga naar de website Zeeland-Bangladesh voor meer informatie.

Cross Your Borders
Als derde dus het Novib-project Cross Your Borders http://www.crossyourborders.nl/. Volgens de makers is dit een innovatief en vakoverschrijdend onderwijstotaalpakket op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Het project beoogt leerlingen van 3,4 en 5 havo/vwo achter de noodzaak van ontwikkelingssamenwerking te laten komen. De leerlingen werken een aantal lesuren in groepen aan het project. Iedere groep krijgt één van de volgende ontwikkelingslanden toegewezen: Angola, Burkina Faso, Filippijnen, Guatemala, Peru en Nepal. Gedurende het project kunnen de leerlingen per land met elkaar communiceren via het forum van de Cross Your Borders website. Ook kunnen ze via het forum vragen stellen aan het projectteam.

Filippijnen
Om te kunnen rapporteren over Cross Your Borders (CYB), heb ik een land gekozen: de Filippijnen. Op de openingspagina tref je meteen een landkaartje aan en wat inleidende informatie over de ligging van dit gigantische land, dat bestaat uit meer dan 7100 eilanden, waarvan er circa 900 bewoond zijn. Ook vind je er in het kort iets over de geschiedenis van het land en de bevolkingssamenstelling.
In het linkerframe kun je klikken op een aantal te openen of te downloaden worddocumenten. Deze vormen prima leerstof voor aardrijkskunde, biologie, geschiedenis en economie. Dat blijkt wel uit de onderwerpen politiek, samenleving, economie en infrastructuur, onderwijs en media, gezondheidszorg en natuur en milieu. Bij alle onderwerpen kun je nog de gebruikte internetbronnen raadplegen. Deze zijn veelal engelstalig.
Bij Cross Your Borders, waarvan de informatie over een gekozen land eenvoudig is op te roepen en eventueel te printen, behoort slechts één opdracht: ‘maak op een creatieve en overtuigende wijze duidelijk en beargumenteer welk ontwikkelingsprobleem volgens jullie het belangrijkste is om aan te pakken in 'jullie' land’.
Zo’n open opdracht, waarmee de leerlingen worden losgelaten op de gegeven informatie, schiet het te bereiken onderwijsdoel voorbij. Het is de taak van Novib om per land uit te zoeken wat de belangrijkste problemen zijn en daar ontwikkelingshulp voor te formuleren. Het onderwijs gebruikt per schoolvak waarin de leerlingen examen gaan doen, de door Novib aangedragen informatie als bron voor kennisvergaring. Daarom zullen docenten van vakken als aardrijkskunde, geschiedenis, economie en biologie de door Novib ter beschikking gestelde bronnen vanuit de eigen invalshoek  interpreteren en daaraan ook per vak verschillende lessen besteden. Zo zullen leerlingen bij economie bijvoorbeeld het BBP van een ontwikkelingsland vergelijken met dat uit de rijke landen en daarna de Novib documenten raadplegen om te weten te komen wat de oorzaak is voor die economische achterstelling van het gekozen land. Eventueel kunnen de leerlingen daarna specifieke in de lessen geleerde oplossingen bedenken om de economie in het betreffende ontwikkelingsland te verbeteren.

Zo zullen bij elk schoolvak de door Novib aangedragen documenten kunnen worden bestudeerd vanuit het eigen vakgebied, dat nu eenmaal voor biologie weer anders is dan voor geschiedenis.
Wel zouden docenten van de betrokken vakken daarna samen kunnen werken aan een project om met hun leerlingen vanuit het eigen vak oplossingen te bedenken voor problemen in de ontwikkelingslanden.
Geert Brugmans van het crossyourborder project tekent hierbij aan: 'de website is de hoofdinformatiebron van het project, maar daarnaast gaan we met vrijwilligers naar de scholen toe, geven daar een introductieprogramma. Hierna gaan de leerlingen actief op zoek naar informatie (bijv landenpakket Filippijnen) en discussiëren met elkaar over de verschillende problemen die spelen in het land. Vervolgens gaan ze voorbereidingen treffen voor het maken van een presentatie. Wij beoordelen uiteindelijk de presentaties die door de leerlingen worden gegeven (de opdracht moet namelijk uitmonden in een creatieve, overtuigende presentatie). We hebben het project nu tweemaal getest op middelbare scholen in de omgeving Nijmegen en er zijn zeer goede presentaties uitgerold. Het aspect voor en door jongeren wordt door docenten en leerlingen enorm gewaardeerd. En als zeer positieve punten worden het vakoverstijgende karakter van het project en de goede organisatie genoemd'. Voor meer informatie: geert@crossyourborders.nl.

Forum
Het forum is een Nederlandstalige per land georganiseerde en gemodereerde discussieplaats. Bij de Filippijnen vond ik slechts 2 discussiepunten: één over de armoede en de hieronder staande reactie daarop:

Dit soort gedrag is niet te vermijden. Gelukkig kwamen op de uitlating van deze ongenode gast een aantal reacties waarin Karel werd gewezen op zijn asociaal gedrag.

Conclusie
Novib is een hulporganisatie met als werkterrein de ontwikkelingslanden en is niet opgericht ten behoeve van het onderwijs. Dat deze organisatie desondanks jongeren via het onderwijs probeert te interesseren voor de derde wereldproblematiek, is te prijzen. Het leerrendement zal zeker toenemen als docenten per vak opdrachten zouden ontwerpen en vragen zouden formuleren. Nog beter zou het zijn, als er ook toetsen beschikbaar komen waarmee te controleren is wat de leerlingen van het bestuderen van de documenten hebben geleerd. Dat ze dan ook nog wat meer begrip zouden leren opbrengen voor de misère in het bestudeerde land, is dan mooi meegenomen.

↑

 © John Daniëls