Microsoft Learning Gateway: commerciële digitale werkomgeving met veel ruis

'Microsoft Learning Gateway is een veilige structuur voor het combineren van e-Learning-oplossingen in een beveiligde online omgeving. Het gebruik verbetert de communicatie tussen leerkrachten, medewerkers, leerlingen en ouders en zorgt daarnaast voor minder administratie. Leerlingen en studenten zijn in staat om op nieuwe manieren samen te werken en zich uit te drukken', zo luidt de wervende inleiding op de website van de Learning Gateway. Dit programma is als samenwerkingsproject in 2005 ontwikkeld door Microsoft en het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum. KPN zorgt voor de hosting. Microsoft en projectbureaus als Codenaam Future en Wortell bieden hun diensten aan voor de installatie van de Learning Gateway op de schoolcomputers. Desondanks vind je op de website van Microsoft, maar ook op die van de projectbureaus nauwelijks concrete toepassingen voor in de vaklokalen.

Learning Gateway
Op de website van het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum, afdeling IT diensten http://www.apsitdiensten.nl/ vind ik onder het kopje Microsoft Participatie de mededeling dat er te weinig reacties zijn gekomen op de ‘Microsoft participatie-vraag’. Bij onvoldoende belangstelling kan het APS de huidige prijsvoorstellen niet garanderen. Verdere informatie ontbreekt, zodat ik moet aannemen dat het APS niet meer participeert in de Learning Gateway.
Op de website van Microsoft is wel veel informatie te vinden. Op de pagina van het voortgezet onderwijs www.microsoft.com/netherlands/onderwijs/learninggateway/default.aspx onder het kopje 'Leerkrachten en leerlingen' staat de mededeling dat de Learning Gateway voordelen biedt voor beide groepen. Deze worden daaronder ook genoemd: 

• Persoonlijke onderwijservaring: de Learning Gateway biedt leerlingen voor de verschillende vakken een zeer persoonlijke, flexibele oplossing, zodat ze kunnen leren op een manier die geschikt is voor hun individuele stijl van leren. Uw school kan de Learning Gateway zodanig aanpassen dat elke leerling unieke toegang heeft tot een eigen set met bronnen die relevant zijn voor hun (sic! ) vakken en hun (sic!) individuele behoeften. 
• Externe toegang: gebruikers hebben via internet toegang tot de Learning Gateway-portal op het moment en de locatie die hen het beste uitkomt, met behulp van een webbrowser en een beveiligd wachtwoord. Dit biedt veel meer flexibiliteit, zodat leerlingen op de voor hen meest geschikte manier kunnen leren en zelfs 24 uur per dag toegang kunnen krijgen. 
• Samenwerking: gebruikers kunnen online samenwerken en informatie delen met vrienden en collega's en via gedeelde documenten en werkruimten samenwerken met behulp van programma's zoals Windows Messenger, Live Communication Server en Exchange Server.
• Voordeel voor leerlingen: leerlingen kunnen contact opnemen met hun mentor, toegang krijgen tot hun huiswerk en samenwerken met klasgenoten vanaf externe locaties wanneer het hen uitkomt. 
• Voordeel voor leerkrachten: leerkrachten kunnen huiswerk opgeven en nakijken, de voortgang en de cijfers van leerlingen bijhouden en hun ervaringen delen met collega's en afdelingen die aan het netwerk zijn gekoppeld.
• Eenmalige aanmelding voor alle bronnen: gebruikers hoeven zich slechts één keer aan te melden, omdat al hun bronnen beschikbaar zijn op een enkele locatie. Tijdens het aanpassen van de oplossing kan uw school ervoor kiezen meerdere services te integreren, zoals systemen voor e-mail, bibliotheken en de leerlingenadministratie. 
• Volledig aan te passen aan de behoeften van uw leerlingen: er kan een groot aantal bronnen worden opgenomen, als en wanneer dat nodig is, inclusief softwaredownloads, digitale materialen, mediabronnen met televisie-uitzendingen, online bibliotheken en uitgebreide lesstof.

Na het lezen van deze wervende inleiding, ben ik op zoek gegaan naar scholen waar de docenten de Microsoft Learning Gateway hebben ingezet ten behoeve van de aangekondigde ‘flexibele oplossing voor een individuele stijl van leren van de leerlingen’. In het linkerframe van de genoemde webpagina staan de volgende vier rubrieken:

Van deze vier rubrieken lijken me de eerste en de laatste het meest rijk aan informatie voor docenten. Op de bij Leerkrachten ondergebrachte pagina Tips en trucs staan de tips en trucs in het gebruik van de Microsoft producten: Encarta Winkler Prins, MSN, PowerPoint, SharePoint Portal Server, Windows XP, Office, Word en Excel. De laatste rubriek met de titel Deze onderwijsinstellingen verbeterden de kwaliteit van hun onderwijs is natuurlijk veelbelovend en een bezoek aan de genoemde scholen waard. 

1. Christelijk College Nassau-Veluwe

De samenwerking van deze havo/vwo school in Harderwijk met het projectbureau Codename Future. leidde tot 'de ontwikkeling van nieuwe, vakoverstijgende methoden voor leerlingen’. Op de website http://www.codenamefuture.nl/ maakt dit bureau het uitgangspunt bekend met de aansprekende slogan:

 Er volgt ook uitleg: 'De Nieuwe Uitgever’ ontwikkelt op een unieke wijze inspirerend lesmateriaal voor het onderwijs. Dit bieden wij aan via een aantrekkelijke (digitale) werkplek: de Workspace. Deze leeromgeving is zo ingericht dat modern onderwijs wordt ondersteund. De overkoepelende methode van Codename Future zorgt ervoor dat jongeren zich naast kennis, voornamelijk vaardigheden eigen maken'. Dit soort wervende teksten maakt me altijd erg nieuwsgierig naar de concrete invulling ervan. Bezoekers hebben de keus uit drie knoppen bestemd voor leerlingen, docenten en opdrachtgevers.



Ik begin als leerling en word getrakteerd op de voor de jongerenmarkt bestemde flash met enkele klikmogelijkheden. De fun speelt daarbij een grote rol met allerlei niet educatieve spelletjes.

De leerlingen moeten ook kunnen luisteren naar hun geliefde zenders Radio 538, 3 FM en Skyradio. Codenaam Future verbindt ze door. De leerlingen kunnen er ook hun digitale agenda bijhouden. Onder de koppeling website vinden ze een project van de Nationale Jeugdraad en Codenaam Future. Er is een prijs te winnen als ze de beste actieplannen presenteren om de toekomst van Nederland te verbeteren. Een niet onaardige buitenschoolse activiteit. Maar voor de leerlingen is er op de website van het projectbureau geen leeromgeving te vinden om echt aan het werk te gaan voor één of meer van hun vakken.
Docenten die hun lessen via een elo willen aanbieden, krijgen van Codenaam Future ook niet wat ze zoeken.  
Voor de klassen 1 en 2 zijn er lesdossiers met thema's, die volgens het bureau aansluiten op het leerboek of dat zelfs vervangen. Dat blijkt niet uit de beschreven opdrachten zoals een interview houden, een kledingstuk ontwerpen en een maaltijd bereiden.
Voor de bovenbouw biedt het projectbureau dossiers in vier sectoren. De dossiers behandelen onderwerpen als verkeersveiligheid, veilig vrijen, ruimtelijke ordening en dierproeven. Per dossier kan de leerling kiezen uit vier onderzoeksvragen. Voor welke vakken de leerlingen dit onderzoek moeten doen, blijft onvermeld. Misschien vindt Codenaam de traditionele vakken ook wel overbodig, want:‘de lesmaterialen zijn toegesneden op de interesses van jongeren; zij behoren namelijk tot de generatie knip & plak die heel goed weet dat de maatschappij maakbaar is. Ze creëren een eigen werkelijkheid en willen meer zeggenschap over en verantwoordelijkheid voor hun eigen opvoeding’.
Veel docenten zullen hun leerlingen niet herkennen in deze beschrijving. Knip & plak jongeren trouwens knippen delen uit verschillende internetdocumenten die ze aan elkaar plakken. Ze zien het resultaat daarvan meestal als eigen werk waarvoor ze een goed cijfer kunnen halen.
Maar het projectbureau biedt scholen met veel geld nog veel meer.

De kosten
De opdrachtgevers willen natuurlijk de kosten weten van alles wat dit bureau uit naam van de Learning Gateway te bieden heeft.
Met de Future poll kan Codename Future een stelling aan alle leerlingen voorleggen. De uitslag daarvan is al binnen 24 uur beschikbaar. Kosten: € 1000 per stelling.
Jongerenpanels zijn voor Codename Future een manier om inzicht te krijgen in wat jongeren beweegt. Een jongerenpanel is een bijeenkomst, waar gedurende 2 tot 3 uur een groep van 6 tot 8 jongeren zich over een bepaald onderwerp buigt. Een jongerenpanel kost € 4.000.
Projecten met onderzoeksdossiers en actieplannen kosten € 5.000 per onderzoeksdossier.
Een digitale hangplek is ‘een plek waar school en vrije tijd, werk en fun naast elkaar bestaan'. De hangplek kent allerlei thema's waaraan de leerlingen moeten werken en die elk zijn ondergebracht bij een ministerie. De inzet van de digitale hangplek kost € 15.000 in het eerste jaar en €10.000 voor vervolgjaren.
De leerlingen kunnen met hun ouders in gesprek gaan. Ze krijgen daarvoor een vragenlijst en mogelijke onderwerpen. De inzet van een oudermodule kost € 10.000.
Al met al lijkt me Codenaam Future niet erg gericht op het traditionele vakonderwijs. Bij maatschappijleer kun je natuurlijk wel al de hierboven vermelde projectmatige onderdelen kwijt. De vraag is alleen of scholen daarvoor die hoge prijs willen betalen. Ik denk dat Microsoft en Codenaam Future zich dan ook meer richten op scholen die het Nieuwe Leren hebben omarmd, dan de wat traditioneler scholen met vaklokalen en lessen van 50 minuten.
Vanaf de genoemde Microsoft website kan ik klikken op de bij externe links geplaatste koppeling
http://www.ccnv.nl/. Dit is de website van het Christelijk College Nassau-Veluwe. Ik heb bij alle vakken gekeken, vond daar allerlei websites waar de leerlingen iets zouden kunnen leren, maar geen Learning Gateway van Microsoft en geen project van Codenaam Future.

2 OVO Haarlem

Net zoals bij het Christelijk College Nassau-Veluwe kom je met de klik op OVO Haarlem terecht op de website van Microsoft http://www.microsoft.com/netherlands/referenties/ovohaarlem.aspx. Daarom lijken de gegevens op beide sites erg veel op elkaar. Ook hier komen een ict-deskundige van de school en een vertegenwoordiger van een projectbureau aan het woord.
OVO staat voor  Openbaar Voortgezet Onderwijs Haarlem en is een samenwerkingsverband dat voor de gemeente Haarlem het openbaar onderwijs bestuurt. Het gaat om een zevental scholen verspreid over tien vestigingen met in totaal zo’n 500 docenten en medewerkers en 3800 studenten.
Albert Strijker, directeur bedrijfsvoering OVO Haarlem: 'één van de taken is het creëren en beheren van een gemeenschappelijke ICT-infrastructuur. Elke school beschikte over een zelfstandig server-park met bijbehorende werkplekken en een eigen netwerkinfrastructuur. Deze omgevingen waren zeer heterogeen. Enkele waren gebaseerd op Novell, terwijl andere draaiden op verschillende Windows Server-versies. Daarnaast had een aantal scholen ook Linux-machines in het netwerk hangen. Dat maakte het beheer gecompliceerd omdat er voor drie platforms kennis in de organisatie aanwezig moest zijn ofwel worden ingehuurd'.
OVO wil ICT een prominentere rol laten spelen binnen het onderwijs. 'Het systeembeheer van de verschillende scholen kon zich onvoldoende richten op haar ondersteunende taak bij het geven van onderwijs, maar was vooral bezig het systeem overeind te houden. Ze kwamen dus niet toe aan hetgeen ze in feite zouden moeten doen, aldus Danny Burlage, technisch directeur van ICT-partner Wortell. 'Er moest een slag gemaakt worden naar een professionele en gestandaardiseerde ICT-omgeving.
OVO koos voor standaardisatie op het Microsoft-platform, omdat de andere platforms niet voldeden voor de huidige onderwijssituatie. Albert Strijker: 'Het Windows Server System biedt een complete oplossing met veel toegevoegde waarde. De markt op onderwijsgebied beweegt zich richting Microsoft, je hebt dus veel minder comptabiliteitsproblemen als je voor dit platform kiest. Daarbij werkt de software heel gebruikersvriendelijk, je hebt geen instructieboek nodig op gebruikersniveau. 'Met de nieuwe situatie zijn de voorwaarden geschapen om ICT op grotere schaal in te zetten bij het onderwijs. Door functionaliteiten van SharePoint Services, Exchange Server en Active Directory te combineren openen zich allerlei mogelijkheden voor nieuwe toepassingen binnen het onderwijs. OVO Haarlem is daarom van plan deel te nemen aan een pilot met de Learning Gateway en Microsoft Class Server'.

Eisen

• Standaardiseren van ICT-infrastructuur
• Beheer vrijmaken voor onderwijsondersteunende rol
• Vermindering beheerslasten
• Voorbereiden op toekomstige ICT-toepassingen

Oplossing en voordelen

• Apart Studenten en Docenten domein gecreëerd, compleet veilige omgeving
• Installatie van onderwijsapplicaties en updates vanaf afstand
• Server-park 70% in omvang gereduceerd door standaardisatie op Microsoft platform
• Systeembeheerders kunnen zich bezighouden met onderwijsondersteuning
• Leerlingen eigen mailadres en inlognaam zodat op de school kan worden ingelogd

Producten

• Microsoft Windows Server 2003
• Microsoft Exchange Server 2003
• Microsoft ISA Server 2004
• Microsoft Systems Management Server 2003

Externe links
www.wortell.nl

Van de externe link www.wortell.nl kun je doorklikken naar de onderwijssite van Wortell en daar staat ook dezelfde uitleg over de Learning Gateway. Op zoek naar scholen vond ik onder de titel Referenties vier koppelingen: Noordzee Onderwijs Groep, Onderwijsinstelling SKOZOK, OVO Haarlem en School van de Toekomst. Bij allemaal veel uitleg over Microsoft producten, zoals Class Server, Sharepoint Portal Server. Bij alle vier komen geen docenten, maar schoolbestuurders aan het woord. In de School van de Toekomst was vorig jaar een voorlichtingsbijeenkomst over de Learning Gateway en de daarmee samenhangende andere Microsoft producten. Deze bijeenkomst werd hoofdzakelijk bezocht door schoolbesturen en directies, kennelijk de doelgroepen van de onderwijspoot van Microsoft.

3. 2College

2College is een brede scholengemeenschap voor VMBO, HAVO en VWO. In 2001 is het 2College ontstaan uit een fusie van 4 scholen, waar twee jaar later nog twee scholen zijn bijgekomen. De school bestaat uit 4200 leerlingen, 300 docenten en 165 ondersteunende medewerkers, verspreid over 7 locaties in Tilburg, Oisterwijk en Berkel-Enschot. 2College is aangesloten bij OMO (Ons Middelbaar Onderwijs), het grootste schoolbestuur van Nederland, gebaseerd op een Katholieke grondslag.
Alle informatie komt weer van de website van Microsoft. Ook hier weer het schoolbestuur dat is overgegaan tot de aanschaf van een Microsoft product namelijk Windows Server 2003. Ed van Delft, Hoofd ICT van 2College:  'In het schooljaar 2001-2002 is, tegelijk met de eerste stappen van de fusie, ook de centralisatie van de ICT voorzieningen van start gegaan. De koppeling van de schoolnetwerken is in 2002-2003 in gang gezet. Daarbij hebben wij ons georiënteerd op VPN en draadloze netwerken. Uiteindelijk is door een initiatief van gemeente Tilburg toch gekozen voor een glasvezelverbinding, waarbij alle 10 OMO-scholen in Tilburg met elkaar verbonden worden. Het netwerk tussen de 2College locaties is de eerste fase hiervan. 2College heeft eerst alle locaties gemigreerd naar Windows Server 2003 en is ze vervolgens gaan koppelen. In augustus 2004 zijn de laatste twee locaties gekoppeld aan het netwerk en hebben wij alle servers kunnen verhuizen naar één locatie'.
Bij de externe links deze keer geen projectbureau maar wel een koppeling rechtstreeks naar www.2college.nl met een mooie website waarvandaan je kunt doorschakelen naar alle locaties. Bij vakken kun je zien wat de docenten al hebben gerealiseerd voor hun vak. Alle beginpagina's zijn hetzelfde: verwijzingen naar verslagen, downloads en websites. Niet duidelijk is welk Microsoftproduct verantwoordelijk is voor dit fraais. Dit bestuur heeft kennelijk ook geen projectbureau ingeschakeld. Een vraag hierover heb ik gesteld aan de webmaster van 2college.

4. Digital Playground

Ook na deze klik komt de bezoeker terecht op de website van Microsoft. Deze keer ten behoeve van het bekende product Frontpage, waarin ik deze website ook heb gebouwd. Dit is natuurlijk een mooi initiatief, maar het heeft niets te maken met elo's.

Conclusie
Microsoft heeft een internationale onderwijspoot opgezet waar ook ons land bij hoort. De verzamelnaam van alle producten is Learning Gateway. Deze bestaat verder nog uit Class Server, Exchange Server, ISA Server, SharePoint Portal Server, SQL Server en Windows Server. Deze kunnen  ingezet worden voor de digitale communicatie tussen de verschillende geledingen van bijvoorbeeld ondernemingen, stadsbesturen, instellingen en natuurlijk ook scholen.
Na veel gezoek vanaf de website van Microsoft kom je terecht bij projectbureaus, zoals Codenaam Future en Wortell.  Deze dienen schoolbesturen en directies hun diensten aan om de Microsoft technologie operationeel te maken. Besturen van gefuseerde scholen met soms meer dan vijf verschillende locaties laten de bureaus een nieuw uniform computersysteem installeren. Daarmee kunnen de onder het bestuur vallende scholen beter met elkaar communiceren.

Directiekeuze
Maar voor zover mij tot nu toe is bekend, verspreidt deze ongetwijfeld kostbare vernieuwing zich vanuit de bestuurs- en directiekamers over de verschillende geledingen van de school. Van een meerwaarde daarvan voor de vaklokalen heb ik vergeleken met enkele eerder beschreven elo's, zoals de niet commerciële pakketten Dokeos en Educoach niet veel kunnen merken. Klik je bijvoorbeeld op Class Server en op Docenten en leerkrachten, http://www.microsoft.com/netherlands/onderwijs/producten/classserver/doelgroepen.aspx#3, dan krijg je te lezen: ‘Wij begrijpen dat uw tijd kostbaar is en dat u tijd die u aan het nakijken van werk besteedt, niet aan uw leerlingen kunt besteden. Leerkrachten moeten altijd hun aandacht verdelen over het lesgeven aan de hele klas en het bieden van individuele hulp. Door de mogelijkheid huiswerk sneller en in elektronische vorm op te geven en na te kijken, hebt u meer tijd om na te gaan welke leerlingen extra hulp nodig hebben en de vrijgekomen tijd aan die leerlingen besteden. Dynamische real-time toegang tot gegevens over de vorderingen van leerlingen maakt het u ook veel gemakkelijker feedback aan individuele leerlingen en groepen te geven en gegevens over goede methoden met uw collega's te delen’.
Deze en ook de voor ict-coördinatoren en systeembeheerders misschien bekend klinkende teksten, spreken traditioneel werkende docenten die een elo zouden willen gaan proberen, niet aan. Zij begrijpen bovendien heel goed dat Microsoft en de projectbureaus alleen de communicatiesoftware leveren en dat ze zelf voor de invulling moeten zorgen, zoals de hierboven aangeprezen ‘mogelijkheid huiswerk sneller en in elektronische vorm op te geven en na te kijken’.

Geen idee
Het verbaast me dan ook niet dat er in geen enkel vaklokaal van de vier genoemde onderwijsinstellingen iets van de Learning Gateway is te merken. Deze komt waarschijnlijk niet verder dan de directiekamers.
De geringe belangstelling van docenten voor leeromgevingen zoals de Learning Gateway blijkt ook uit een studie van Anita de Koning, uitgevoerd in opdracht van de stichting Ict op school. Uit haar onderzoek blijkt dat ontwikkelaars van leeromgevingen geen idee hebben waarvoor docenten hun producten gebruiken. Bovendien hebben de grote commerciële pakketten veel functionaliteiten waaraan de docenten geen behoefte hebben. Het onderzoek is te vinden op het adres http://www.ictopschool.net/software/nieuws/communiceren-docenten-met-een-ELO.

omhoog