Levende Talen Magazine 2008
omhoog
Vakondersteunend leren 4
Vakondersteunend leren heeft kans van slagen als docenten van niet-taalvakken
examenopdrachten met een niet Nederlands onderwerp kunnen uitbesteden aan hun
talencollega's. Deze moeten toch teksten lezen met hun leerlingen en de
onderwerpen daarvan kunnen heel goed van bijvoorbeeld de zaakvakken afkomstig
zijn. De talendocenten werken met hun leerlingen aan de bij het betreffende
onderwerp horende internetbronnen. De leerlingen bestuderen deze bronnen, zodat
ze daarna het geleerde in de moedertaal kunnen laten overhoren door de docent
van het zaakvak. Van deze samenwerking profiteren niet alleen de docenten, maar
vooral de leerlingen, die in hun vervolgstudie minder moeite zullen hebben met
het bestuderen van vreemdtalige bronnen. Dat de in deze reeks artikelen
voorgestelde werkwijze ook echt mogelijk is, bewijst het vakondersteunend
voorbeeld aardrijkskunde met Spaans. Daarbij was echter wel hulp nodig van het
cps en twee studenten van de Hogeschool Utrecht.
Het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) publiceerde in 2003
een voorstel voor nieuwe examenprogramma’s aardrijkskunde in de tweede fase van
havo en vwo (http://intern.knag.nl/web/Gebieden_in_perspectiefWEB.pdf).
In de
toelichting bij het examen havo staat dat 'een zelfstandig lerende leerling
beschikt over voldoende vaardigheden om geografische informatiebronnen kritisch
te gebruiken. Het aardrijkskundeonderwijs maakt gebruik van de kaart als typisch
geografisch medium, maar kent ook andere bronnen: teksten, beelden en cijfers,
te vinden in boeken, tijdschriften en op internet. Een kritisch gebruik van
teksten als geografische bron vereist dat de kandidaat in staat is de essentie
eruit te halen'.
Het onderkennen van hoofd- en bijzaken in een tekst is tevens een
onderwijsdoelstelling voor de talen. Daarin kunnen docenten aardrijkskunde en
talen elkaar dus vinden. Bij de informatiebronnen noemt de commissie ook het
internet. Daar is meer te vinden dan in de ook genoemde traditionele
geografische bronnen. Als de docenten van de betreffende taal te zien krijgen
wat de leerlingen voor dit zaakvak moeten weten en kunnen, dan bestuderen ze met
hen de geografische bronnen op internet in de doeltaal.
In het nieuwe examen aardrijkskunde moeten de leerlingen bijvoorbeeld de
belangrijkste kenmerken van toeristische gebieden in Spanje zien te achterhalen
en dan ook nog de verschillen en overeenkomsten tussen die gebieden. Ze
moeten antwoord zien te vinden op de vraag welke algemene en bijzondere factoren
hebben bijgedragen tot de opkomst als badplaats van Marbella en van Lloret de
Mar (eindterm 3.6, het leggen van relaties tussen het bijzondere en het
algemene).
Bij deze opdracht zal een docent Spaans zijn leerlingen ongetwijfeld laten
beginnen bij de Spaanstalige versie van Google
www.google.es. Maar als ze Google laten zoeken
naar informatie over Marbella, dan stuiten ze op het probleem: Resultados
aproximadamente 2.160.000 páginas en español de Marbella. (0,17
segundos). Het staat vast dat leerlingen bij zoveel documenten of afhaken of
het risico lopen nutteloze pagina's te openen, want commerciële sites zoals die
van reisbureaus, horeca en andere organisaties jagen allemaal op klanten.
Samenwerking cps en hogeschool Utrecht
Om erachter te komen of het combinatieleren aardrijkskunde - Spaans via internet
mogelijk is, heb ik de hulp ingeroepen van Virna Sol van het Christelijk
Pedagogisch Studiecentrum. Zij heeft bij de opdracht aardrijkskunde zeven
websites gevonden waar informatie is te vinden over de toeristische gebieden in
Spanje. Om het zoeken te vergemakkelijken gaf ze daarbij een korte inhoud:
Omdat volgens Virna Sol sommige teksten aan de moeilijke kant zijn, heb ik via Ana Llamazares, docente Spaans aan de Hogeschool Utrecht, twee derdejaars studenten bereid gevonden om als onderdeel van het eigen examenprogramma, de opgegeven websites te bestuderen en de antwoorden te zoeken op de vragen over de toeristische aantrekkingskracht van de Spaanse kust en de daar gelegen badplaatsen. Beide deeltijdstudentes América Malaver Ramírez en Dolors Pi Pujol hebben de meeste antwoorden op de vragen gevonden en in het Nederlands vertaald. Zij zijn ook van mening dat enkele teksten van de opgegeven websites voor leerlingen met twee of drie jaar Spaans te moeilijk zijn.
|
Examenvragen aardrijkskunde |
Website + pagina * |
Gevonden antwoorden |
|
1. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van toeristische gebieden in Spanje? |
website 3
|
diversiteit in toeristisch aanbod (zon en stranden, cultureel toerisme, landelijke toerisme), mogelijkheid om veel sporten te beoefenen. |
|
2. Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen toeristische gebieden in Spanje? |
website 7 en 3 |
Warmer klimaat in NO en O (Middellandse zee gebied) en kouder en vochtig klimaat in het NW (rustiger stranden).Verschil in aanbod (cultureel, landelijk, stranden): aan de kust of in het binnenland en in de bergen. overeenkomsten????
|
|
3. Waar heeft de ontwikkeling van het toerisme geleid tot aantasting van de natuur in Spanje? |
website
4 p. 48, 49, 50 |
Vooral in de kustgebieden (Balearische eilanden, Cataluña) bij de Middellandse zee. Die gebieden krijgen het maximum aan toerisme en daardoor gaan ecologische nissen verloren, fauna en flora verdwijnen of worden verdrongen, het landschap verandert (aangetast door het bouwen van flats en wegen). Veel productie van vuilnis. Te veel water verbruik, vervuiling van de omgeving. |
|
4. In hoeverre is de ontwikkeling van het toerisme in Spanje beïnvloed door het prijspeil en de politieke situatie? |
website 5 p. 3 |
Vanaf 1950. Prijzen in het begin waren laag in vergelijking met die in de Noord-Europese landen. Nu wordt geprobeerd om anderen vormen van toerisme aan te bieden, aan de kust maar ook in het binnenland en in de bergen. |
|
5. In hoeverre heeft de ontwikkeling van het toerisme in Spanje bijgedragen aan de economische ontwikkeling van het land? |
website 5 p. 1,3, 5 |
De grote impuls was in de jaren 50 en 60. Het was van zeer grote invloed op de economie van Spanje (bv. nieuwe bannen werden gecreëerd, bron van inkomsten vanwege de uitgaven van de toeristen). Nu is het nog steeds een van de belangrijkste bronnen van inkomsten. |
|
6. Welke toeristische gebieden (costas) liggen aan de Spaanse kust? |
website 3 |
Costa Brava, Costa Dorada, Costa Blanca, Costa Calida (Mar menor), Costa del Sol, Costa de la Luz, Islas Baleares, Rias Bajas (A Coruña en Pontevedra), Asturias, Cantabria. |
|
7. Tot welk toeristisch gebied in Europa behoort de Spaanse kust? |
website 7 |
Middellandse zee gebied samen met Frankrijk en Italië. |
|
8. Waar bevinden zich in een Spaanse badplaats de attractiepunten, waar wordt de toeristenstroom gereguleerd en waar bevinden zich de stiltegebieden waar toeristen zoveel mogelijk geweerd worden? |
|
Attractiepunten vooral de stranden. Gereguleerd en geweerd worden: Als er nationale parken en natuurreservaten in de omgeving liggen, Nationale parken (=Beschermd natuurgebieden. De graad van bescherming is ws. minder dan bij natuurreservaten (recreatie, natuureducatie en natuurbeschrming. Het menselijk ingrijpen blijft beperkt. Ze zijn voor iedereen toegankelijk
Natuurreservaten (Parques Naturales) (= gebied dat erg belangrijk is voor fauna en flora en is onder bescherming gezet. Mensen mogen weinig activiteiten uitvoeren en niets meenemen. Ze moeten toestemming aanvragen om in groepen te wandelen bijvoorbeeld). |
|
9. Waar vindt in Spanje concentratie, spreiding, en beperking van toerisme plaats? |
website 6, |
Concentratie in Cataluña, Baleares, Canarias en Andalucía. Vooral aan de kust. Er wordt nu overal geprobeerd andere typen toerisme aan te bieden. |
|
10. Welke algemene en bijzondere factoren hebben bijgedragen tot de opkomst van Marbella en van Lloret de Mar als badplaats? |
website 1 en 2 |
Beide waren oorspronkelijk vissersdorpen waar landbouw ook heel belangrijke rol speelde. Lloret was begin XX eeuw een rijk dorp (handel met Amerika). De grote herenhuizen werden in hotels omgebouwd. Aantrekkelijk door de mooie, grote stranden van grof zand, het schone water, de mooie omgeving, het culturele aanbod (archeologische vondsten, middeleeuwse kastelen, kerkjes). Vanaf de jaren 50 en 60 wordt toerisme steeds belangrijker. Groeit het aanbod aan mogelijkheden voor het beoefenen van verschillende sporten. De afstanden naar Barcelona, Girona en de Franse grens en de goede verbindingen zijn ook een deel van het succes als badplaats. Marbella probeerde al aan het begin van de XX eeuw Engelsen en Fransen die naar Gibraltar en Tanger reisden, de stad aan te prijzen door middel van informatiefolders in beide talen. Vooral vanaf 1943, toen er luxe woningen (luxe bungalows) gebouwd werden, kwamen er rijken, beroemdheden en artiesten naar Marbella. Ook werd Marbella aantrekkelijk voor buitenlandse investeerders. Vanaf 1991 vond een “face lift” van de stad plaats. Er worden ook evenementen buiten het zomer seizoen georganiseerd om mensen buiten dit seizoen aan te trekken. |
Terugslageffect op het talenonderwijs
Bij een optimale vakondersteunende werkwijze gaan de leerlingen vanuit het
talenlokaal met hun daar opgedane kennis naar hun docent van bijvoorbeeld
aardrijkskunde. In het examenprogramma van dat vak staat exact wat de leerlingen
moeten weten. Dat ze de kennis daarvoor niet halen uit een leerboek, maar met
hulp van een talendocent vanaf het internet, biedt allerlei voordelen, zoals het
feit dat de bestudeerde internetbronnen stof bieden voor leesvaardigheid.
Maar als de leerlingen een te geringe receptieve kennis van een taal hebben om
die teksten te begrijpen, zou er meer tijd en aandacht nodig zijn voor het
ontwikkelen van een receptieve woordenschat en de leesvaardigheidtraining.
Het hier beschreven voorbeeld van Spaans en aardrijkskunde laat zien dat het met
wat hulp van buiten de school mogelijk moet zijn om de leerlingen via het
talenlokaal een examenonderdeel aardrijkskunde te laten voorbereiden.
©