Toetssystemen
De Citogroep heeft een onderzoek ingesteld naar toetssystemen, die zowel los te verkrijgen zijn als in combinatie met een Elektronische Leer Omgeving (ELO), waarvan in ons land Blackboard de meest bekende is. Bij de beoordeling is gelet op de bruikbaarheid voor het maken van toetsen, de afname, de flexibiliteit van het pakket en de kosten daarvan. Van alle onderzochte programma’s hebben de onderzoekers een uitgebreid diepteonderzoek in .pdf formaat toegevoegd. Daarin staan alle technische gegevens, die de eventuele keus van één van de toetsprogramma’s vergemakkelijken. Bovendien verstrekken sommige leveranciers van de pakketten op hun websites ook nog uitgebreide, maar minder technische informatie.
De toetssystemen
Bij de korte bespreking van de toetssystemen beperk ik me tot de losse
programma’s, omdat scholen, die voor hun leerlingen toetsen willen ontwikkelen,
eerder een daartoe ontworpen los programma zullen aanschaffen dan een veel
ingewikkelder ELO, die het toetsprogramma slechts als bijproduct meelevert.
Van de vijf onderzochte losse toetsprogramma’s
QMP 3.4, Wintoets 3.0, Hot
Potatoes 5,
TestVision 3.1 en Examiner 2.1 geven de onderzoekers aan wat docenten ermee
kunnen doen, zoals het ontwikkelen van oefentoetsen, die op papier, digitaal of
beide kunnen worden aangeboden. Ook is het natuurlijk van belang na te gaan
welke vraagtypen het programma aankan, zoals korte open vragen, multiple choice,
goed/fout, enzovoort. Voor het moderne vreemde talenonderwijs kan de toevoeging
van beeld en geluid bovendien een reden tot aanschaf zijn.
Verder hebben de onderzoekers gekeken naar de bruikbaarheid van de pakketten
voor grote of kleine scholen, voor alleen het oefenen van leerstof, of voor het
basaal of juist uitgebreid toetsen van de leerlingen. Ze hebben ook de benodigde
deskundigheid van de systeembeheerder, de toetsconstructeurs en de docenten
onderzocht en per pakket gedefinieerd als hoog, middel of laag.
De informatie over de onderstaande pakketten komt grotendeels van de websites
van de leveranciers.
QMP 3.4 www.stoas.nl
Deze letters staan voor
Questionmark Perception, een programma voor het
ontwikkelen van webbased toetsen en enquêtes. Gebruikers van het programma
hebben ook toegang tot de uitgebreide gecodeerde items in de toetsenbank. Dit
programma wordt meestal gebruikt in combinatie met de ELO Blackboard. De
leverancier van beide programma’s is de STOAS Hogeschool in Wageningen. De
aanschafprijs is hoog. Er is een gebruikersgroep, die bestaat uit medewerkers
van 19 ROC’s en 2 hogescholen. De overige gebruikers zijn commerciële
instituten.
Het basis- en het voortgezet onderwijs hebben QMP nog niet ontdekt of hebben het
bewust als te gecompliceerd en te duur links laten liggen.
Wintoets 3.0 www.wintoets.nl
Wintoets, dat in de versies 3.0
en pro leverbaar is, komt van uitgeverij De Rode Planeet in Groningen.
Dit krachtige digitale toets- en trainingsprogramma is ontworpen voor het maken
en beheren van toetsvragen, leerstof en oefeningen.
Hierbij is een groot
aantal vraagtypes mogelijk, zoals multiple choice, goed/fout, matching,
gatentekst, drag and drop. Het kan voor alle vakken worden gebruikt. Wie
geïnteresseerd is in dit programma kan een bezoek brengen aan de website van de
uitgever en een rondleiding volgen. Daarin komen alle mogelijkheden van het
programma aan de orde. Uitgeverij Malmberg verzorgt toetsen op cd in
Wintoetsformaat bij hun leergangen voor geschiedenis, aardrijkskunde en
verzorging. Iedere gebruiker van Wintoets kan deze
toetsen inlezen in zijn/haar programma en aanpassen aan de eigen wensen.
Wie Wintoets wil proberen, alvorens tot aankoop over te
gaan, kan een demoversie bij de uitgeverij downloaden. De prijs voor scholen is
afhankelijk van het aantal locaties en bedraagt € 249 voor één locatie tot € 599
voor vier locaties. Deze prijzen vormen kennelijk geen belemmering voor de vele
tienduizenden gebruikers, verdeeld over zo'n 1000
schoollocaties.
Hot Potatoes 5 http://web.uvic.ca/hrd/hotpot
Hot Potatoes, waarvan versie 5 door de citogroep is onderzocht, maar dat in werkelijkheid al bij versie 6 is, is in het basis- en voortgezet onderwijs het meest bekende oefen- en toetsprogramma. De ontwerpers ervan zijn Stewart Arneil en Martin Holmes, van het Humanities Computing and Media Centre van de Victoria Universiteit in Canada. Het pakket dankt zijn populariteit vooral aan zijn gebruikersvriendelijkheid en natuurlijk ook aan het feit dat het gratis te downloaden is voor docenten, die wel verondersteld worden hun in HotPot gemaakte werk op het web te publiceren en daarmee aan anderen ter beschikking te stellen. Het voordeel daarvan is dat er voor veel vakken oefenstof voorhanden is. Hot Potatoes heeft de volgende zes toepassingen:
interactieve multiple choiceoefeningen
korte antwoorden op vragen
woorden in zinnen in de goede volgorde zetten
kruiswoordraadsels
matching (het plaatsen van bij elkaar horende woorden)
gatenteksten
Met deze oefen- en toetsmogelijkheden is HotPot uitermate geschikt voor gebruik bij het moderne vreemde talenonderwijs. Wie gebruiksmogelijkheden wil zien, kan gewoon “Hot Potatoes” typen in de zoekbalk van www.google.nl of serven naar de website van Hot Potatoes, half baken software.
TestVision 3.1 www.testvision.nl
Dit programma is ontwikkeld en wordt geleverd door Teelen Kennismanagement b.v. in Wilp. Uit de op de website van dit bedrijf verkregen informatie blijkt dit toetsprogramma niet direct een onderwijsbestemming te hebben. De doelgroep is het bedrijfsleven en organisaties die regelmatig de kennis van hun medewerkers willen testen. Op de website van de firma Teelen staat veel informatie over TestVision, maar deze is zo vaag en snorkend, dat het op die grond alleen al voor scholen niet interessant is om een demo aan te vragen. De prijs van het pakket is vanaf € 4.995,00. Voor het onderwijs gelden ‘aparte’ prijzen. Hopelijk zijn die lager.
Examiner 2.1 www.scienceplus.nl
Als je vanaf de onderzoekspagina klikt op Examiner, dan kom je,
net zoals bij de andere pakketten, bij de leverancier terecht: de Science Plus
Group, die op de openingspagina meteen al laat weten dat het Europe’s
Number 1 in Scientific Software is. Rechts onder op het scherm zag ik een
kleine knop met RuG. Dit blijkt de Rijksuniversiteit Groningen te zijn. Daar
lees ik in de rubriek Partners dat de Science Plus Group de
verkoopmaatschappij is van een aantal wetenschappelijke instellingen, waaronder
de RuG, die software ontwikkelen. Al die instellingen zijn dan tevens
aandeelhouder van de Science Plus Group, de leverancier van Examiner.
Op de website van Science Plus kan ik dit programma nergens vinden en ook niet
op de website van de RuG. Erg is dat niet, want uit het diepteonderzoek van de
Citogroep blijkt dat de benodigde deskundigheid voor dit pakket van de systeembeheerder,
de toetsconstructeur en de docent/toetsleider ‘hoog’ moet zijn. Voeg daarbij het
prijskaartje en de onvindbaarheid van Examiner 2.1 en het wordt duidelijk dat de
klanten vast niet komen uit het basis- en voortgezet onderwijs.
Conclusie
Van
de vijf zeer beknopt besproken toetspakketten lijkt WinToets versie 3.0 een
aantrekkelijke keus voor scholen die over willen gaan tot het elektronisch
toetsen van hun leerlingen. De benodigde deskundigheid van de systeembeheerder
staat in het onderzoek als ‘laag’ genoteerd, de deskundigheid van de
toetsconstructeur en de docent/toetsleider als ‘middel’.
Hot Potatoes heeft zijn sporen allang verdiend, is eenvoudig te gebruiken voor
docenten, die eens iets anders willen dan alleen de toetsjes uit de leergang. Er
is op de website een zeer goede handleiding beschikbaar. Een voorbeeldles Frans
is te vinden in de rubriek Levende Talen, LTM 2001,
Levende Talen Magazine 4.