Internet, een alternatieve weg naar het diploma
Docenten controleren de leerweg naar het diploma met overhoringen, proefwerken en tentamens. Leerlingen vinden vaak creatieve oplossingen om de druk die deze tests veroorzaken te verlichten. Vooral de leesdruk bij Nederlands en de moderne vreemde talen brengt de leerlingen er soms toe om allerlei tijdbesparende manieren te zoeken waarmee ze zich aan de leesverplichting kunnen onttrekken. Met uittreksels en samenvattingen van anderen kunnen ze een heel eind komen. Sinds kort hebben de leerlingen de mogelijkheden van Internet ontdekt om elkaar te helpen met leesdossiers, leesverslagen en uittreksels van boeken. Leerlingen voor leerlingen. En de docenten? Hoe kunnen die hun controlerende taak adequaat blijven uitvoeren? Een pasklaar antwoord is niet te geven. Signaleren helpt misschien.
Werkstukken/Scripties Examens en Boekverslagen
De leerlingen die op zoek gaan naar verslagen of uittreksels van boeken kunnen terecht bij het zoekprogramma http://www.startpagina.nl. Want deze Internetaftaster heeft een onderwijsdochter http://onderwijs.pagina.nl/. Daar staat een overzicht van alle beschikbare homepages en websites die iets met onderwijs hebben te maken. Onder het kopje boekverslagen staan de volgende sites bij elkaar:
|
Boekverslagen |
|
|
Boekverslagen.com Collegenet Cyberschool.nu Digischool Leerlingen.com Literatuurgeschiedenis Scholieren.com Stuur je boekverslagen op (tip) meer boekverslagen |
|
Boekverslagen.com
Meteen op de openingspagina onderstaande boodschap en een verwijzing naar 2
andere website waar de leerlingen terecht kunnen voor verslagen en uittreksels.
Klik je op boekverslagen, dan word je doorgeschakeld naar Cyberschool.
| School | |
|
|
|
|
|
|
Collegenet
Deze website draagt het logo van uitgever Malmberg, die met zijn uittreksels en
werkstukken pagina's nu ook de leerlingen van dienst wil zijn. Er is een
uitgebreide database waar je op vak, categorie en type uittreksel kunt zoeken.
| Zoeken in uittreksels |
|
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Welkom op de pagina van Cyberschool ! |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Opmerkingen/suggesties kunnen worden gestuurd naar
Cyber School |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ook hier een database met eenvoudige zoekopties, zelfs met corrupte titels.
Digischool
Dit is de huidige Digitale school, die ik al eerder in beide bladen heb
besproken en waarvan de artikelen hier op de website staan. Je gaat naar
voortgezet onderwijs en daarna naar de vaklokalen. Bij Nederlands
staat wel een rubriek leesdossiers, maar die was leeg, toen in er was in
augustus 2003. Vraag je in het zoekformulier om uittreksels, dan krijg je zoveel
hits, dat het je duizelt. Bij Duits word je na je verzoek om uittreksels
doorverwezen naar het adres:
http://www.digischool.nl/du/literatuur/lijstuittreksels.htm en daar
komen de leerlingen volop aan hun trekken. Bij de andere vakken zal het ook wel
luilekkerland zijn. Ik probeerde het vaklokaal Geschiedenis en na het klikken op
de knop werkstukken kreeg ik het volgende scherm:
Ook hier genoeg aanknopingspunten voor zoekende leerlingen naar gemaksonderwijs.
Leerlingen.com
Deze website voorziet in de behoefte: leerlingen voor leerlingen, getuige
deze oproep: Heb jij een boekverslag, gedicht,
spreekbeurt of werkstuk die je met andere leerlingen wilt delen?
Stuur hem dan hier in!
Literatuurgeschiedenis
Onder deze titel gaat een commerciële website schuil, die niets met
onderwijs heeft te maken.
Scholieren.com
Hier in de rubriek huiswerk de boodschappen:
En met spieken kom je ook een heel
eind getuige deze mededeling:
Op de hierna volgende pagina's vind je spiektips. Ze bestaan gedeeltelijk uit tips die we zélf het meest gebruikt hebben (of nog steeds gebruiken). Maar zoals bij wel meer onderdelen op Scholieren.com: de meeste spiektips zijn ingestuurd door bezoekers (jullie dus).
Door te klikken geef ik aan dat ik de tips met eer en respect zal behandelen. Ik ben geen leraar en zal deze tips nimmer doorspelen aan iets wat ook maar op een leraar lijkt.
Stuur je boekverslagen op (tip)
De dochter van VNU's startpagina.nl is, getuige de aankondiging,
geďnteresseerd in boekverslagen en werkstukken:
De onderwijspagina is van plan (gratis) boekverslagen aan te
gaan bieden aan bezoekers, en daarom zijn we op zoek naar boekverslagen voor
de talen Nederlands, Engels, Frans & Duits. Werkstukken zijn eveneens welkom.
Kijk 'ns op je computer of je nog eigen werk kunt vinden, en
stuur 't op naar onderwijs@pagina.nl
of vul onderstaand formulier in.
meer boekverslagen
Onder deze link zit Cyberschool en die hebben we al gehad.
De leerlingen
Ook
leerlingen hebben tegenwoordig zelf websites zoals die van
Daniël Simons, die
ik na drie
jaar niet meer kon vinden,
maar waarvan de tekst echt niet verouderd is. Dat geldt ook voor de daarna
komende leerlingen.
Daniël opende indertijd
met de volgende mededeling:
‘Het aantal beschikbare boekverslagen is nu nog klein, maar waarschijnlijk zal
dit binnenkort worden uitgebreid; kijk onderaan deze pagina voor een lijst met
links naar andere pagina’s waar je boekverslagen en opstellen kunt vinden. Als
je een boekverslag hebt gebruikt, stuur me dan een e-mail met de naam van je
leraar, om problemen te voorkomen’.
Daniël Simons heeft dus boekverslagen in de aanbieding. Alvorens op
het betreffende boek te klikken, moet de klant kunnen nagaan of het verstandig
is dit boek te kiezen. Er moet immers voorkomen worden dat een docent een
boekverslag voor de tweede keer onder ogen krijgt. Daarom zien zijn
boekverslagen er als volg uit:
Engels: George Orwell: Down and Out in Paris and London: dit is een boekverslag in het Engels, waaraan het cijfer 9 werd toegekend. Voor leerlingen van het Barlaeus is het niet aan te raden dit boekverslag bij Els Schuringa of Renata Traas in te leveren. Gemaakt volgens het volgende schema: 1. biografie v/d schrijver 2. samenvatting 3. beschrijving van de main characters 4. thema v/h boek. 5. cli-max/ key moment 6. perspectief 7. stijl 8. eigen mening.
Engels: The Catcher in the Rye: dit boekverslag moet wat verbeterd worden. De spelling zal vrijwel perfect zijn, maar het thema van het hoek is niet genoemd. Holden Caulfield wil kleine kinderen beschermen tegen volwassenen. Dit verslag bracht slechts een 7 op en kan beter niet bij Roos van der Zwaard ingeleverd worden. Een gedeelte van de leestekens is door 3 conversies weggevallen, maar als je het boek gelezen hebt dan snap je wel waar geciteerd wordt en waar niet. Door David Roling.
Engels: Microserfs: dit boek is erg recent en de meeste leraren hebben het niet gelezen. Als je dit niet hebt begrepen is je Engels niet wat het zou moeten zijn. Roos van der Zwaard gaf hiervoor een 8.5, ze had het niet gelezen, dus hoed je. Door David Röling.
Engels Chaim Potok: The Chosen: dit is eveneens een boekverslag Engels. Hieraan werd het cijfer 8.5 toegekend. Ook dit boekverslag niet bij Els Schuringa of Renata Traas inleveren, Barlaeanen!! Gemaakt volgens hetzelfde schema als ‘Down and Out in Paris and London’ (bovenaan).
Engels: Davita’s Harp: dit is een uittreksel in kattenbelletjes. Als je het boek niet hebt gelezen zul je er weinig tot niets aan hebben. In het Nederlands door David Roling.
Engels: The Picture of Dorian Gray: een boekverslag over het bekende werk van Oscar Wilde, dat ik per E-mail van Richard Cornelissen gekregen heb. Het boekverslag zelf is geschreven door David van Beek.
Engels: I’m the King of the Castle: een tweede hoekverslag afkomstig van Richard Cornelissen. Dit boek is geschreven door Susan Hill. Als je hier klikt, kom je bij een zeer complete samenvatting van het boek. Er is echter ook een uitgebreide samenvatting beschikbaar.
Nederlands: Isabelle in schema: een boekverslag over het boek 'Isabelle’ door Tessa de Loo, dat mij door Richard Cornelissen toegemaild werd. (alweer bedankt!!) Het hoekverslag is volgens een bepaald schema gemaakt, waardoor het niet voor iedereen bruikbaar zal zijn. In het Nederlands.
Nederlands: De Aanslag: een tweede boekverslag door hofleverancier Richard Cornelissen, over het bekende boek van Harry Mulisch. Ook dit boekverslag is volgens een bepaald schema gemaakt.
De site van Walter ter Maten
Walter is een realist, want hij beseft dat zijn leesinspanningen niet altijd met een verslag van zijn hand overdraagbaar zijn. Bovendien motiveert hij waarom hij zijn website heeft opgezet: ‘Op deze pagina’s staan boekverslagen die door mijzelf zijn geschreven. Als ik er een punt voor heb gehaald staat dat er ook onder. Echter, het is niet zo, dat je dan ook meteen verzekerd bent van een zelfde cijfer als je het verslag inlevert. Ook ben ik niet aansprakelijk voor een slecht punt. De reden dat ik mijn verslagen op internet publiceer, is omdat ik het niet eens ben met op welke manier het literatuuronderwijs op de Nederlandse middelbare scholen wordt gegeven. Veel leerlingen krijgen op de middelbare school een hekel aan lezen, alleen al door de “druk” die er achter zit. Ik hoop je met mijn verslagen een beetje te “verlossen”.
De scholen
Ook scholen
laten soms op de website hun leerlingen vraag en aanbod van leesverslagen
verzorgen, zolas het Spinozalyceum in Amsterdam op het adres:
http://www.xs4all.nl/~spinoza/vakken/boeken.html
Homework Underground
Met
de komst van de digitale scholen hebhen leren en onderwijzen een nieuwe dimensie
gekregen. Wat en hoe leerlingen leren wordt steeds minder door de docent of het
door hem uitgekozen leermiddel bepaald, maar door buiten het leslokaal
opererende instellingen die de leerling met alle mogelijke hulp ten dienste
staan. Digitaal leren verhoogt misschien wel het leerrendement maar doet dat
veelal zonder het daarmee samenhangende leerproces.
De
opkomst van digitale scholen komt voort uit de hulpbehoevendheid van de
leerlingen in het studiehuis waar ze veelal zelf en ook nog zelfstandig kennis
moeten verwerven. Daardoor krijgen ze in het gunstigste geval meer greep op hun
eigen leerproces, waarvan ze in ieder geval iets leren. Maar in het meest
ongunstige geval nemen ze de door derden aangedragen informatie min of meer
klakkeloos over, waarvan ze dus niet veel leren, maar waarmee ze wel hopen aan
de hun gestelde eisen te voldoen.
De
stijl van aanbieden van direct op leerlingen gerichte informatie is vaak in
slecht Nederlands gesteld en appelleert aan eventuele negatieve gevoelens van de
leerlingen ten aanzien van hun schoolwerk, zoals onder andere blijkt uit de
onderstaande aankondiging, die te vinden is in de ICT-E-zine, jaargang 2 nr.9
vande School Voor Morgen.
‘Het
is zover, Homework Underground is toegankelijk voor het grote publiek. Homework
Underground, kortweg HUG, is een idee gegroeid uit het besef van enkele
studenten dat de leerkrachten niet bijster origineel zijn en elk jaar dezelfde
huistaken geven. Aangezien dat toch wel iedereen onder de leerlingen eens een
taakje maakt op z’n computer, kunnen we die even goed verzamelen en zo tesamen
op het net plaatsen.
Nog één
In september 2003 vond ik bij toeval nog een website vol uittreksels enz. Dit is het adres: http://www.studentsonly.nl/uittreksels/.
Conclusie
Het moge de lezers
duidelijk zijn dat het World Wide Web ook door leerlingen is ontdekt als niet te
versmaden bron van hulp bij het examen. Dat is een ander soort gebruik van
Internet dan dat wat docenten voor ogen staat. De sites zijn opgezet uit onvrede
met de exameneisen van het algemeen voortgezet onderwijs en zij beogen de
leestaak van de scholieren te verlichten. Het is een tijdbesparende vorm van
rendernentsleren die met de intrede van de handelingsdoelen, de leesdossiers en
de overbelasting van de docenten alleen maar zal toenemen. Om die reden zal het
bijna niet mogelijk zijn om alle aangeboden leesverslagen op eigen werk te
controleren, zeker niet als die verslagen in de vakoverstijging van CKV1
terechtkomen.
Of docenten leggen zich
erbij neer dat leerlingen voor het leesdeel zelf hun leerweg naar het diploma
bepalen of ze zoeken naar nieuwe controlemogelijkheden. Een optie is het in
samenwerkingsverband inventariseren van het hele aanbod aan leesverslagen en
uittreksels.
Wie iets beters weet dan
dit, mag het zeggen.
Levende Talen, juni 1999 en augustus 2003
©
