Dr. Idit Harel, CEO and Founder MaMaMedia Inc: Digital media can empower children as never before. When we give kids the tools to design and create media entertainment, they play and learn by exploring, expressing, and exchanging their own ideas.
MaMaMedia, speel- en leerplaats voor kinderen.
MaMaMedia www.mamamedia.com is niet
de zoveelste website bestemd voor kinderen tot ongeveer 13 jaar, maar vindt zijn
oorsprong in jarenlang onderzoek in het Media Lab van het fameuze Massachusetts
Institute of Technology, te vinden op het adres
http://www.media.mit.edu/. Dr. Idit
Harel, de oprichtster van MaMaMedia in 1995, noemt Internet de plek waar: ‘kids
can really just explode with ideas!! Ze besteedde 15 jaar aan Harvard University
en het MIT aan onderzoek hoe kinderen leren en hoe je daarbij het best computers
kunt inzetten. Zo ontstond MMM. Daar kunnen ze spelenderwijs op jonge leeftijd
alvast leren waarvoor ze op oudere leeftijd geen traditionele leraar meer nodig
hebben.
Constructionist Learning
De achterliggende gedachte van MMM is dat kinderen het prachtig vinden contacten te leggen met leeftijdgenoten, ideeën te uiten en daar reacties op te krijgen. Door hierop in te spelen kan er een nieuwe manier van leren ontstaan. Daarbij is een belangrijke taak weggelegd voor ouders en opvoeders, die bereid moeten zijn zich in te zetten voor wat in Media Lab kringen heet collaborative learning: het samen leren van volwassenen en kinderen, waarbij de rollen ook kunnen worden omgedraaid.
In haar boek 'Children Designers’, geeft Idit Harel een voorbeeld van de door haar voorgestane nieuwe wijze van leren. Ze vertelt met documenten gestaafd hoe leerlingen van een binnenstadschool in Boston geobsedeerd werden door breuken vanaf het moment dat ze deel uitmaakten van een internetclub, die software ontwikkelde voor het leren van breuken. Deze was bestemd voor kinderen uit een lagere klas, maar ook voor de eigen groep. De kinderen waren dus tegelijkertijd docent en leerling.
De eerste stap was om individueel en in groepjes na te denken over wat breuken voor ze betekenen, waarom deze zo moeilijk te leren zijn en waarom het dan toch moet. Hoe moet je nu iemand duidelijk maken dat 3/4 groter is dan 5/12?
Bij het brainstormen, zonder dat Idit Harel of hun onderwijzer tussenbeide kwamen, ontdekten de kinderen hoe woorden vaak iets ingewikkeld maken wat je met kleurtjes kunt verduidelijken en dat er meer manieren zijn om het rekenen met breuken te bevorderen. Ze begonnen om zich heen te kijken en ontdekten dat veel voorwerpen te maken hadden met breuken. Ze beschreven en tekenden op de computer wat ze zagen, meestal in de vorm van een spelletje.
Om ze te helpen bij het tekenen kregen ze eerst les in Logo, een computertaal, die was ontwikkeld door Dr. Seymour Papert, medewerker van het MIT te vinden op http://el.media.mit.edu/logo-foundation/. Daarmee konden de kinderen programma’s maken die ze nodig hadden om hun ideeën te kunnen overdragen.
Door de open leeromgeving konden de kinderen vrijelijk contacten onderhouden met hun leraren en ‘binnenlopen’ bij de andere groepen. Daardoor raakten ze zeer betrokken bij elkaars werk. Toen bijvoorbeeld één van de leerlingen het ontwerp zag van een meisje uit de groep, maakte hij de anderen attent op de door haar ontwikkelde ‘breukenklok’. Een ander lid van de groep trok de aandacht met zijn ‘Welkom in Breukenland’.
Het breukenproject duurde vier maanden en Idit Harel besluit haar beschrijving ervan met de woorden: ‘I know of no lecture or textbook that could have created this kind of excitement, motivation, passion and imagination about fractions, those boring, hard things that most kids hate’. Het succes van dit project leidde tot de stichting van andere op deze leest geschoeide Internet leergemeenschappen.
In de toekomst, zo schrijft ze, zullen leerlingen van alle leeftijden samenwerken met docenten en andere leerlingen in open leergemeenschappen waarvoor ze allerlei soorten lesmateriaal ontwikkelen en publiceren.
Deze vorm van leren zou dan een eind moeten maken aan het traditionele memoriseren van informatie uit leerboeken. Leerlingen leren immers met meer plezier van het zelf bouwen van software dan van het gebruik van wat door anderen voor hen is gemaakt, waarbij hun rol beperkt wordt tot het klikken op het goede antwoord. Ongeacht het vak is het beantwoorden van vragen van anderen of het luisteren naar een voordracht, niet de beste manier om iets te leren, zegt ze.
Deze wijze van leren heet constructionist learning en is gebaseerd op ideeën en theorieën van John Dewey, Maria Montessori en Jean Piaget. Seymour Papert www.papert.org en zijn team van het MIT Media Lab bouwden hier in 1980 op voort. Hun conclusie luidde dat kinderen het best leren als ze computers gebruiken in de actieve rol van ontwikkelaar en bouwer.
Met Logo, met het klassieke Paint of Paintbrush en het Internet binnen handbereik, leren jonge kinderen bij MMM hun eigen software en webpagina’s bouwen, die ze vullen met hun eigen ideeën en ontwerpen. Ze delen al hun digitale activiteiten met andere kinderen. Met behulp van de beschikbare technologie leren ze op een speelse, maar betekenisvolle manier te ontwerpen, te bouwen, samen te werken, beslissingen te nemen. Daarmee begint volgens Dr. Idit Harel, het leren van de 21e eeuw.
Met aan het eind van 2001 meer dan 4.5 miljoen leden in meer dan 30 landen en 11 miljoen online ontwikkelde projecten kan MaMaMedia binnen niet al te lange tijd wereldwijd borg staan voor een andere wijze van leren en opvoeden, die, begonnen op basisschoolleeftijd, ook in het voortgezet onderwijs zijn weg zal vinden.
MaMaMedia
De volwassen bezoeker wordt in de rubriek For Grown-ups welkom geheten door Idit Harel. Zij is de MaMa met drie eigen kinderen, die deze speelse leeromgeving voor alle kinderen ter wereld heeft ontworpen. Daarin leren ze computertechnologie gebruiken om onderzoek te doen, zich creatief te uiten en ideeën uit te wisselen. Ze stelt dat ouders wel in de gaten houden wat hun kinderen eten en drinken, maar meestal niet wat ze op jonge leeftijd al op internet uitspoken. Uitgaande van het idee: voedt kinderen op via hun ouders, vindt ze dat ouders hun kinderen dienen te begeleiden vanaf hun eerste schreden op internet, die moeten beginnen bij haar beschermde website MMM.
De opvoedende waarde bestaat uit het stimuleren van de verbeelding en creativiteit van kinderen en niet alleen uit het zoeken naar en manipuleren van teksten en informatie. Alle activiteiten op de website beogen volgens Dr. Harel de kinderen te helpen de 3 X-en te ontwikkelen n.l. eXploration, eXpression en eXchange.
Als uitgangspunt neemt ze daarbij dat kinderen op het web leren door iets te doen in een multidimensioneel creatief proces en niet door lineaire verhalen met hun vragen en antwoorden.
De eerste X in eXploration vindt zijn oorsprong in de natuurlijke drang van kinderen om te leren en te ontdekken. Geef ze materialen zoals een blokkendoos, kleurpotloden en papier en ze gaan aan de slag. Daarbij is het resultaat niet van het allergrootste belang, maar het ontdekken dat ze iets kunnen met de materialen, zonder dat ze dat is opgedragen. MMM functioneert als leverancier van materialen en schept daarmee via het Internet een geschikte leeromgeving voor het ontdekkend leren.
Er zijn zoals te zien op de afbeelding vier rubrieken namelijk Romp (surf naar leerzame websites), Surprise (projecten en spelletjes), Buzz (contact met anderen uit de leergemeenschap) en Zapp (leren ontwerpen). Elke rubriek heeft zoveel verschillende onderwerpen dat het onmogelijk is om die allemaal hier te bespreken.
Romp
In deze rubriek staan honderden websites, ontworpen door of voor kinderen. Vaak
verwijzen ze door naar andere websites waar meer informatie is te krijgen over
het onderwerp. Het zijn mooie voorbeelden van de eerste X van eXploring.
En…verdwalen kan niet. Om dat te voorkomen staat steeds boven in het scherm vermeld waar je op dat moment bent. Als je bijvoorbeeld vanuit je spel over insecten achtergrondinformatie nodig hebt over die beestjes, dan klik je op de knop Surf cool websites. Doe je dat, dan verschijnt bovenin het scherm de melding: You are surfing from MaMaMedia.com to University of Kentucky Department of Entomology for kids: http://www.uky.edu/Agriculture/Entomology/ythfacts/entyouth.htm. Na daar van alles over insecten te hebben geleerd, keer je met een klik terug naar MMM.
In de rubriek My Planet kun je Aardrijkskunde leren door zelf informatie te verzamelen en openbaar te maken op een voor alle leeftijdgenoten waar ook ter wereld toegankelijke website, zoals die over Frankrijk. Alleen deze rubriek al biedt talrijke voorbeelden van constructionist en collaborative learning.
Surprise
In deze rubriek kunnen de kinderen de tweede X van eXpressing toepassen. Ze krijgen afbeeldingen voorgezet die ze zelf verder naar eigen smaak kunnen manipuleren, zoals Flipsticks. Elk lichaamsdeel van het figuurtje kan in de gewenste stand worden gezet, waarna het in de gewenste snelheid een dansje kan maken. Je kunt de hoek en de omvang van elk lichaamsdeeltje vergroten of verkleinen door het standaard ingestelde getal te wijzigen, waarbij je dan meteen het resultaat van de verandering kunt zien. Ik koos het been, stelde de hoek in op 180 graden en jawel hoor: het vormde een rechte lijn. Waarschijnlijk zijn de spelende kinderen zich niet eens bewust dat ze met meetkunde bezig zijn, maar het zou wel een aardig begin zijn van het leren omgaan met hoeken en graden.
Heeft een Nederlands kind het in zijn ogen volmaakt bewegende figuurtje ontwikkeld, dan kan hij het opslaan bij MMM en ook nog versturen aan wie hij maar wil, bijvoorbeeld aan zijn wiskundeleraar of aan zijn docent Engels om te laten zien dat hij alle namen voor de bij Flipstick voorkomende lichaamsdelen in het Engels kent, gewoon geleerd door te doen.
Verhaaltjes vertellen doen kinderen natuurlijk graag. In MMM kunnen ze deze opschrijven en op de server zetten. Een onderwerp als Pirates Treasure biedt natuurlijk voldoende mogelijkheden. Ze kiezen eerst de figuurtjes, die ze als personen in hun verhaal willen gebruiken. Die zetten ze op het toneel of zelfs in de zaal, waarna het verhaal kan worden verteld. Prima idee natuurlijk voor de lessen Engels.
Buzz
Ook de derde X van eXchanging vindt een plek in MMM. Ze leren in Buzz ideeën delen met anderen. Volgens Idit Harel vindt echt leren plaats in een sociale context waar je met elkaar van gedachten kunt wisselen, vragen kunt stellen en samenwerken met gelijkgestemden en deskundigen. Daardoor worden ze actief betrokken bij hun eigen leerproces en leren ze meer dan passief informatie tot zich nemen. Eén van de onderwerpen is vrede. Daar zijn veel ideeën over uit te wisselen.
In de Peace Gallery staan ruim 200 tekeningen van kinderen van tien jaar en ouder met daarbij een korte verklaring waarom ze voor vrede zijn. Uiteraard veel impressies van 11 september.
Overal in de wereld hebben ouders en grootouders tekenpapier en kleurpotloden in huis en kunnen kinderen vanaf vier jaar aan de slag zonder dat ze daarbij in de rol van lerende worden gedrukt. Zij laten hun fantasie de vrije loop en hun beloning bestaat uit een ‘dat heb je mooi gedaan’.
MMM sluit naadloos aan bij deze oude traditie, maar zet de computer in voor hetzelfde doel. Wat is de meerwaarde daarvan boven het traditionele papier en potlood? De publicatie van de tekening en het bijschrift op Internet, waardoor communicatie ontstaat niet alleen tussen de kinderen onderling, maar ook met hun ouders, docenten en misschien ook met de politieke leiders als deze de tijd zouden nemen eens bij deze rubriek van MaMaMedia te gaan kijken. Dan zouden ze bijvoorbeeld stuiten op deze ontboezeming van de 10-jarige Ana met haar tekening ‘Love’ en het bijschrift: ‘I simply drew this, because that is the same question I was asking myself the day of the attack. Why do they hate us so much? What did we do that was so bad that they had to do this to us?’
Door te klikken op de knop ‘Make your creation’ verschijnt een scherm met alle benodigdheden om aan de slag te gaan. Het is een door sponsor Microsoft geleverd tekenprogramma dat is afgeleid van het bij de meeste kinderen overbekende gratis bij MS Windows meegeleverde Paintbrush of Paint.
Zoals te zien op de afbeelding kunnen de kinderen met simpel digitaal gereedschap naar hartelust tekenen, kleuren, figuren maken, gummen, opnieuw beginnen en hun eindproduct versturen.
Maar kinderen kunnen ook hun stem uitbrengen en die toelichten in een meerkeuzevraag met vijf antwoordmogelijkheden. We zien hier kinderen de meerkeuzevragen ontwerpen in plaats van ze te beantwoorden. Zo raken ze spelenderwijs vertrouwd met het in de traditionele school vertrouwde multiple choice verschijnsel van de toetsen. Als kinderen echter op jonge leeftijd in staat zijn om zelf en met elkaar te evalueren wat ze van al hun activiteiten hebben geleerd, dan hebben ze misschien die traditionele regelmatig terugkerende toetsing van hun kennis niet meer nodig.
Space Gallery
De ruimtevaart spreekt kinderen natuurlijk aan. Daar kunnen ze dan ook hun fantasie op loslaten. Maar ze moeten wel weten waar ze het over hebben. Vandaar dat ze eerst maar eens moeten gaan kijken wat andere kinderen over dat onderwerp hebben te melden. Daarna gaan ze op Internet naar de opgegeven websites om zich verder te oriënteren op het onderwerp. Daarna pas gaan ze zelf aan het werk en als ze tevreden zijn, dan kunnen ze via de verzendknop hun creatie aan anderen laten zien. Standaard vinden ze bij elk onderwerp de vier knoppen:
Site Map
Behalve via de vier eerder genoemde rubrieken kunnen bezoekers ook nog een ander onderwerp kiezen vanaf de site map. Daar staan nog allerlei klikmogelijkheden zoals naar de onderdelen: vertel ons wat je denkt, spelletjes spelen, maak je eigen T-shirts, bewegende kaarten, vreemde schepseltjes enzovoort. Verder kun je allerlei clubs bezoeken van kinderen met eigen homepages. Die staan onderverdeeld in rubrieken als spelletjes, sport, computer en bioscoop. In Try a MaMarama stellen kinderen vragen aan elkaar. Toen ik daar inlogde, las ik het volgende: ‘Hello, John, Why do you think it's hotter during the spring and summer than it is during the fall and winter’? Ik mocht deze vraag in maximaal vijf regels beantwoorden en kon tegelijkertijd kennis nemen van de antwoorden van mijn ‘leeftijdgenoten’.
Ouders en leraren
Bij het samenwerkend leren is een belangrijke plaats ingeruimd voor volwassenen onder wie ook docenten. Sinds kort hebben die een eigen website http://www.mamamedia.com/areas/grownups/new/home.html?src=sdw. Daar worden ouders en docenten welkom geheten en krijgen ze de nodige uitleg om de kinderen te helpen op school en thuis te leren door exploring, playing, thinking and creating through technology. Bij MaMaMedia, geloven ze dat het delen van kennis een wezenlijk onderdeel is van leren. Daarom nodigen ze ouders en docenten uit lesideeën in te brengen, die, als deze waardevol worden geacht, zullen worden opgenomen, waardoor ze zichtbaar en te gebruiken zijn voor anderen. De enige voorwaarde is dat de ingezonden lessen gebaseerd zijn op de MaMaMedia visie: leren door te doen met inzet van de computer.
Zo ontstaan er steeds meer lessen, voorlopig alleen nog voor de volgende vakken:
De lesplannen hebben allemaal dezelfde opzet, zoals bij één van de bijna 50 onderwerpen van Technologie is te zien:
Building a Solar System
Created by: Paula N. Lazo Computer Teacher Santiago, Chile
Edited by: MaMaMedia
SUGGESTED GRADES: 4-6
SUBJECTS: Science, Mathematics, Arts
SKILLS: Exploring, Expressing, Exchanging, Reading, Writing
OBJECTIVES: To learn about the size, color and composition of the nine planets in our solar system and model the solar system using clay.
RESOURCES: Computer lab with Internet connection Clay (different colors) 1 black piece of cardboard for each student (50 x 50 cms) Pen & paper.
Daarna beschrijft de opsteller van de les stap voor stap wat de kinderen moeten doen. Voor het bestuderen van ons zonnestelsel surfen ze via de rubriek Romp naar buiten naar websites waar het zonnestelsel aan de orde komt. Dit is dan het exploring-deel. De les wordt uitnodigend ingeleid met de vragen: ‘Are you ready to take a journey into outer space? Would you like to find out what the nine planets in our solar system look like? Which planet do you think is the biggest? How do you think the planets were originally formed?’ Daarna volgen de genummerde opdrachten en wel op een manier dat verdwalen onmogelijk is bij bezoek aan websites buiten MMM.
De 5 websites waarnaar wordt verwezen voor alle informatie over ons zonnestelsel zijn niet door de maker van de lessen aangebracht, dit was het werk van de M gang, een groepje jongeren dat het net afspeurt naar leerzame websites.
Als ze
deel 1 hebben afgewerkt, gaan ze in deel 2 een eigen zonnestelsel bouwen.
Het aardige van dit soort lessen is dat het een eerste kennismaking is met één
of ander natuurverschijnsel. Daar kunnen leerlingen van het voortgezet
onderwijs, bij wie belangstelling is gewekt voor dit onderwerp, dan later op
voortbouwen.
Van speelplaats tot leerplaats breiden kinderen hun kennis uit zonder dat ze zich echt bewust zijn dat ze aan het leren zijn. Hun aangeboren nieuwsgierigheid naar wat de wereld om ze heen is of zou moeten zijn, gaat daardoor niet verloren.
De idealisten van MaMaMedia hebben al een naam bedacht voor deze kinderen van de 21e eeuw: Clickerati kids.
The Clickerati kids born in the past decade bring a whole new set of expectations to technology. They not only want to use technology but expect to be masters of the medium!
Nu wij nog!
Constructionist en collaborative learning,
ontwikkeld door het Media Lab van het Massachusetts Institute of Technology
nodigt het traditionele onderwijs uit, de door MaMaMedia aangegeven richting op
te gaan. Dat is natuurlijk niet van de ene dag op de andere in ons land te
realiseren. Een lastige factor is het taalprobleem, vooral omdat het nog steeds
tobben is met de aansluiting tussen Engels in het basis- en het voortgezet
onderwijs (EIBO > EIVO), zoals blijkt uit de nota Leuk is not enough,
verslag van het onderzoek over de aansluiting van Engels van basis- naar voortgezet
onderwijs
http://www.slo.nl.
Mag leren voor het ‘leuk’ niet genoeg zijn, het kan wel genoeglijk zijn en zoden
aan de dijk zetten. Dat zou naar mijn mening al het geval zijn, als de
leerlingen op de basisschool het Engels van MaMaMedia receptief leren beheersen
met als enige doel de opdrachten te kunnen uitvoeren, zodat ze, aangekomen in
het voortgezet onderwijs, daarmee zelfstandig door kunnen gaan om zo de
onderwijsdoelstellingen van de ontwerpers van MMM te realiseren.
De leerlingen zijn dan al gewend aan een vorm van samenwerkend leren, kunnen
zelf in groepjes en zonder bemoeienis van hun docenten Engels aan de slag met in
het Engels geschreven documenten. In het gunstigste geval leert iemand ze omgaan
met Logo en webpagina’s maken. Misschien ontdekt iemand de mogelijkheid om de
leerlingen grammatica te laten leren op dezelfde wijze als die van de
binnenstadschool in Boston breuken leerden. Misschien veranderen de traditionele
aardrijkskunde- en geschiedenislessen dan wel in ontdekkingsreizen.
Misschien kan onze eigen Stichting voor de Leerplanontwikkeling (slo) de aanzet
geven voor de door Seymour Papert en Idit Harel ontwikkelde en in MaMaMedia
geoperationaliseerde wijze van constructionist
en collaborative learning. Dan zijn wij in ons land ook op weg naar het
onderwijs van de 21e eeuw.
Nieuwsbrief, juni 2003
©
