Nieuwsbrief 8-2003

Veel kennis in de wereld ligt opgeslagen op Internet. Die kennis is via de kabel en telefoonlijn nu tegen een vast tarief dag en nacht beschikbaar. Velen zien Internet als onuitputtelijke bron van lesmateriaal, dat veelal gratis is op te halen en te gebruiken. Daar is het onderwijs mee gediend. De term is er al: webleren. Omdat het moeilijk is te achterhalen wat leerzaam is en wat niet, ontwikkelen onderwijsorganisaties websites waar verondersteld bruikbaar lesmateriaal per vak of groep van vakken bij elkaar wordt gezet. Eén daarvan is Teaching with the Web, speciaal ontwikkeld voor het moderne vreemde talenonderwijs en te vinden op http://polyglot.lss.wisc.edu/lss/lang/teach.html.
Maar voor een rendabele manier van leren is er wel iets meer nodig.

De ontwerpers van Teaching with the Web zijn docenten van universiteiten in Amerika, Finland en Japan. Zij leveren de ideeën voor het gebruik van het WWW als middel voor het leren van talen. Ze geven daarbij ook enige didactische informatie. Dat is makkelijk, want dan hoeven de docenten niet zelf uit te zoeken hoe ze met het Internet iets zinvol kunnen onderwijzen. De website bestaat uit twee delen. In het eerste deel, dat ik in deze nieuwsbrief bespreek, plaatsen de ontwerpers van Teaching with the Web drie websites bij elkaar. Daar kunnen de leerlingen zien hoe ze naar elk land van hun keus reizen kunnen voorbereiden en de daar verschijnende landelijke of regionale kranten kunnen lezen. Aan het eind van de openingspagina hebben de ontwerpers plaats ingeruimd voor wat ze noemen Language Specific Activities. De daar genoemde activiteiten zijn ingebracht door onderwijsgevenden uit heel de wereld voor Frans, Duits, Engels, Italiaans, Spaans, Russisch, en Afrikaanse/Aziatische talen. Wie websites kent waar je goed een andere dan de genoemde talen kunt leren, kan mailen met Lauren Rosen van de University of Wisconsin, Madison lrosen@facstaff.wisc.edu. De ingezonden activiteit van de betreffende taal moet wel Engelstalig zijn, anders kunnen mevrouw Rosen en haar medewerkers er geen oordeel over vellen. Wat de Language Specific Activities precies inhouden, bewaar ik voor de volgende Nieuwsbrief.

De noodzaak om een taal te beheersen wordt pas echt voelbaar op het moment dat je op reis gaat en je eigen taalgebied verlaat. Daar speelt Teaching with the Web handig op in door drie websites in te zetten waar de voorpret van de reis begint, maar waar je ook, wanneer je als leerling alleen maar net mag doen of je op reis gaat, alvast iets kunt leren. Het zijn City Net, Metro Link en World News Tonight.

Als je klikt op City Net dan word je doorverbonden naar een website met de naam Virtual Tourist (VT) http://www.virtualtourist.com/vt/. Virtual Tourist is een ontmoetingsplaats voor reislustigen, waar je allerlei afspraken kunt maken. Meer dan 325.000 leden uit 220 landen bouwen thuispagina’s met informatie over de landen en steden die ze hebben bezocht, maar ook over de eigen woonplaats. Deze individuele pagina’s worden verzameld door VT en in reisgidsen geplaatst. Met meer dan twee miljoen reisbestemmingen, een half miljoen reistips en bijna een miljoen foto’s mag je toch wel stellen dat een groot deel van de wereld virtueel is ontsloten.

Maar je kunt ook echt op reis. VT leden die elkaar al in een internationaal forum hebben ontmoet, nodigen elkaar uit om op bezoek te komen. Zo ontstaan er spontaan allerlei informele kortstondige ontmoetingen, meestal ter gelegenheid van een evenement in een stad of regio. De reisgids levert informatie over logies, bezienswaardige plekjes enz. Dat nodigt natuurlijk uit om je koffer te pakken.
Je kunt een plaatsnaam typen om te kijken of daar ook VT-leden zitten, die meewerken aan deze vorm van informatieverstrekking. Ik typte mijn eigen woonplaats Haarlem en vond allerlei informatie over deze stad, verzameld door een trotse stadgenoot, die het Engels beheerst. In de regio is Amsterdam in trek met uitgebreide uitleg in het Engels over de viering van koninginnedag. In het Amsterdamforum staan veel buitenlandse verzoeken om inlichtingen. Daar kun je gewoon met je Engels terecht.
Het is logisch dat de ontwerpers van Teaching with the Web deze website opnemen als leermiddel. Ze geven tips voor het organiseren van een denkbeeldige reis, die zo echt mogelijk moet lijken. Maar het kan nog echter: actieve docenten organiseren vaak schoolreizen en excursies naar binnen- of buitenlandse bestemmingen. Met Virtual Tourist op de schoolcomputers kunnen leerlingen in groepjes zelf de reisbestemming kiezen, de kosten voor reis, logies en verblijf berekenen, kortom de hele organisatie overnemen van hun docenten. Ze worden pas echt beloond voor hun inspanning als ze hun reis ook daadwerkelijk gaan maken. Maar dat kan ook als in een gezin de jaarlijkse vraag aan de orde komt: waarheen gaan we dit jaar op vakantie? Kinderen zouden het voorwerk kunnen doen bij Virtual Tourist. Ze leren daarmee Engelstalige informatie over te brengen naar de overige gezinsleden, zonder dat dit een schoolopdracht is. En dat is pas echt motiverend!
Het voorbereiden van een reis is al een genoegen op zich, omdat je met alle leden van Virtual Tourist, die al op jouw reisbestemming zijn geweest of er wonen, kunt overleggen. Alle leden hebben immers hun thuispagina waarop ze hun reisindrukken met foto’s kwijt kunnen. Na terugkeer kun je de jouwe daaraan toevoegen. Om te zien hoe Virtual Tourist precies werkt, ben ik zelf maar eens op reis gegaan. Ik koos de stad in Frankrijk waar ik pas nog was geweest.

Rouen

De zoekmachine in Virtual Tourist werkt perfect. Rouen, France leverde vijf hits op:

Zoals op de afbeelding is te zien houdt VT een top vijf bij van reizigers die de meeste informatie verschaffen over hun reizen. Bovenaan de lijst een Canadese student uit Calgary met 27 documenten en 28 foto’s. Hoewel deze vijf reizigers zijn opgenomen in de Top 5 Rouen Tip Makers, slaan de getallen bij de teksten en foto’s op alle reizen die ze hebben gemaakt, dus niet alleen op Rouen.

Klik je bovenaan op de link View all rated pages (18), dan krijg je een lijst te zien van alle 18 VT-reizigers die echt in Rouen zouden moeten zijn geweest en die een reisverslag met foto’s zouden moeten hebben geplaatst op hun door VT ter beschikking gestelde homepage. Maar de meeste reisbeschrijvingen en foto’s slaan op de hele reis naar of vanaf Rouen. Bovendien is slechts één van hen een Rouennais, een ander woont in Parijs, maar dat is niet te zien, want de voertaal is Engels. Reden voor de geringe oogst zal wel zijn dat Rouen niet zo’n populaire reisbestemming is.
Elke naam waar je op klikt, toont als inleiding de gegevens van de inzender, zoals te zien op de afbeelding van de Rouennais ben76. Rechts staan zijn andere reisverslagen met daarbij vermeld de aantallen teksten en foto’s. Je kunt hem schrijven, hem opnemen in de vriendenkring of met hem en anderen discussiëren in het Rouen discussieforum.

Iedere Virtual Tourist, die echt op reis gaat, wordt verondersteld na terugkeer zijn ervaringen op zijn VT-homepage te publiceren. Deze komen met beschrijvingen en foto’s als volgt bij elkaar te staan:

Bij het lezen van alle informatie over Rouen en omstreken valt het op dat niemand één woord Frans gebruikt of verwijst naar teksten uit Franstalige reisgidsen, zelfs de twee Fransen uit Rouen en Parijs niet. Dit verlaagt enerzijds de reisdrempel voor diegenen die geen Frans beheersen, maar aan de andere kant zullen docenten Frans moeite hebben hun leerlingen een reis naar Frankrijk Engelstalig te laten voorbereiden. Datzelfde geldt natuurlijk ook voor hun collega’s Duits voor de Duitstalige reisbestemmingen.
Een oplossing voor dit probleem is niet zo moeilijk te bedenken. De beschrijvingen bij de foto’s zijn minimaal, dus kan de leraar Frans zijn leerlingen opdragen naar uitgebreidere Franstalige informatie te zoeken en die in het Frans te presenteren. Zeker voor een stad als Rouen met de herinnering aan Jeanne d’Arc is dat niet zo moeilijk. Enkele reizigers hebben de aan haar gewijde kerk ontdekt op de Place du Vieux Marché en zoals op de afbeelding is te zien heeft Anke-Thea (ATLC) uit Brielle een foto van de kerk met een korte beschrijving op haar Rouen pagina geplaatst. Heb je elders op het Web meer en betere Franstalige informatie gevonden, dan klik je op de link daaronder: Create Your Own Rouen Must See Activity Tip, en dat is natuurlijk precies wat de docent Frans verwacht van de leerling die Rouen ‘doet’.

Op de website http://www.subwaynavigator.com staan alle metrolijnen ter wereld, handig voor wie op reis gaat en dan alvast weet hoe onderweg het metrovervoer werkt. Bij de belangrijkste steden krijg je ook een lijst voorgezet van bezienswaardigheden. De leerlingen kunnen dus niet alleen van te voren bepalen wat ze willen zien op reis en daarover informatie verzamelen, maar ook uitzoeken hoe ze daar met de metro kunnen komen. Ze kunnen zelfs een brochure maken in de doeltaal met stap voor stap alle reis- en andere informatie. Oefening in de doeltaal is simpel te realiseren wanneer leerlingen elkaar vragen en uitleggen hoe ze in een stad van A naar B moeten reizen en wat daar dan is te zien en te beleven.

Line M2 Direction 'Boulingrin'

	Charles de Gaulle
	Saint-Julien
	Place du 8-Mai
	François Truffaut
	Jean Jaurès
	Avenue de Caen
	Saint-Sever
Line M1 Direction 'Technopôle'

		Saint-Sever
		Europe
		Honoré de Balzac
		Voltaire

Zoals te zien op de afbeelding moet je één keer overstappen om in Rouen van het Station Charles de Gaulle te reizen naar Voltaire. Van alle leerlingen in het tweede of derde leerjaar mag je verwachten dat ze aan de hand van zo’n reisschema in de talen, die ze leren, kunnen vertellen en verstaan hoe je op de plaats van bestemming komt.

Wie op reis gaat naar een land waarvan hij de taal beheerst of leert, wil natuurlijk ook weten wat er in dat land allemaal gebeurt. Daar heb je de media voor. Om die reden hebben de ontwerpers van Teaching with the Web ook als leermiddel the paperboy opgenomen http://www.thepaperboy.com. Je hebt gratis toegang tot ongeveer 6000 kranten, maar zoals zo vaak op Internet, betekent gratis dat je vergeven wordt van de reclame. Om die kwijt te raken, kan de school een abonnement nemen op de Paperboy voor US $25 per jaar en dan krijg je ook nog wat extra faciliteiten.
Talendocenten, die in samenwerking met bijvoorbeeld hun collega’s van andere vakken, iets anders willen dan van hoofdstuk 1 naar hoofdstuk 2 van de leergang, hebben met de krant in de klas elke dag teksten met nieuwswaarde. Om maar even een voorbeeld te geven: Paperboy geeft voor Frankrijk 41 landelijke en regionale kranten.
Voor de regio van Rouen kun je dan terecht bij http://www.paris-normandie.com/.

Wie denkt dat er meer zijn heeft gelijk. Bij http://www.kidon.com/media-link/france.shtml vind je er 104, maar daarbij zijn ook andere media dan kranten, zoals radio- en televisiezenders. Nog uitgebreider zijn de Franse media vertegenwoordigd op http://www.abyznewslinks.com/franc.htm. Als je op deze websites ziet wat je per dag in alle talen vers aan nieuws en achtergrondinformatie op je scherm kunt lezen of kunt printen, begrijp je niet waarom uitgevers nog steeds hun leergangen vullen met bij het verschijnen daarvan al verouderde krantenteksten ten behoeve van de leesvaardigheidstraining.

Met Virtual Tourist, Metronet en Paperboy komen de leerlingen in lestijd de klas, de stad en het land uit. De didactische mogelijkheden daarvoor zijn legio. Stuur ze om te beginnen in ieder geval virtueel op reis, maar laat ze eerst bedenken wat ze daarbij nodig hebben en wat ze daarvoor moeten doen. Laat de leerlingen zelf een krant maken in de schooltalen en die op de schoolwebsite of op een eigen homepage zetten. Ze halen dagelijks, wekelijks of maandelijks vers nieuws dat ze belangrijk genoeg vinden om anderen daarvan op de hoogte te stellen.

Om met deze drie websites te werken is het niet nodig dat een hele klas tegelijk met de leraar naar het computerlokaal gaat. Webleren doe je het best in je eigen omgeving op een computer, die is aangesloten op de kabel of op de adsl-telefoonlijn. Om leerlingen zonder computer thuis niet te duperen, kunnen scholen hun leerlingen voorzien van een eigen laptop met internetverbinding, zoals dat gebeurt op scholen die meedoen aan het project Anytime Anywhere Learning www.aal.be, beschreven in Nieuwsbrief 6-2002. Die kosten verdien je terug omdat je geen computerlokaal meer nodig hebt en ook geen systeembeheerder. En dat niet alleen: webleren vermindert het aantal contacturen, de webteacher vervangt de docent. Om die reden heb je voor webleren natuurlijk wel een nieuwe didactiek nodig. De leerlingen beschikken namelijk niet over een boek en een werkcahier met oefeningen, waarin het didactisch handelen al grotendeels vastligt en waarbij de docent de rest doet. Webdidactiek moet voorkomen dat de leerlingen websites bezoeken en daarvan terugkeren zonder veel geleerd te hebben.
Je moet de leerlingen dus het web opsturen met concrete, controleerbare, zelfstandig uit te voeren opdrachten, waarbij van te voren is vastgesteld wat ze van hun uitstapjes kunnen leren.
Webleerstof kan thematisch worden geordend. City Net en Metro Link vormen dan het thema reizen.
World News Tonight overstijgt dit thema en helpt de leerlingen zelfstandig hun leesvaardigheid te trainen en woorden te verwerven. Een (web) docent hoeft ze maar één keer te vertellen hoe dat moet en daarna moeten de leerlingen alleen verder. Maar daarmee ben je er nog niet. De webleerstof moet ook geordend worden in moeilijkheidsgraad, waarbij je rekening moet houden met het feit dat deze ordening afwijkt van wat in de meeste leergangen gebruikelijk is.
Misschien hebben de ontwerpers van Teaching with the Web daaraan gedacht bij het publiceren van de per taal geordende Language Specific Activities.
(wordt vervolgd)