Didactobank, database met leermiddelen bij Kennisnet. 

Nu de meeste scholen een aansluiting hebben op Kennisnet en de mogelijkheden, die de redactie de scholen biedt, zich snel uitbreiden, is het de moeite waard weer eens een kijkje te nemen bij Kennisnet en wel bij een voor onderwijsgevenden zeer belangrijk onderdeel: didactobank, een database met digitale leermiddelen die met één klik zijn op te halen voor gebruik in de klas.  

De eigen definitie 

Op internet te lezen teksten van websites dienen zo duidelijk te zijn dat de bezoekers meteen begrijpen wat de boodschap daarvan is. Dat is niet het geval bij de openingstekst van de Didactobank  http://didactobank.kennisnet.nl/index2.php3: De didactobank is bedoeld om de deskundigheid over de didactische toepassingen van ICT te stimuleren bij docenten uit het po, vo en de bve sector. De didactobank is gevuld met didacto’s: dit zijn beschrijvingen van ICT praktijken met bijbehorende suggesties voor deskundigheidsbevordering. De didacto’s kunnen door iedereen worden aangeleverd: uitgevers, nascholers, maar ook docenten zelf. De in de didactobank aanwezige didacto’s kunnen worden gebruikt, er kan op worden gereageerd, er kunnen aanvullingen op worden gedaan en er kunnen nieuwe didacto’s worden vastgelegd.  

Wat onderwijsgevenden in de verschillende sectoren wel zal interesseren, is wat didacto's nu precies voorstellen, voor welke vakken ze kunnen worden ingezet, voor welke afdelingen en klassen, wat ze kosten, kortom alle informatie die normaal op docenten wordt losgelaten om ze informeren over de op de leermiddelenmarkt te verkrijgen leermiddelen. Het noemen van uitgevers in de intro van de databank doet vermoeden dat er ook commerciële didacto's  worden aangeprezen. Ook zullen docenten  willen weten of het gaat om papieren leermiddelen, of digitale en ook natuurlijk of deze op CD ROM beschikbaar zijn, op video, of op websites zijn te vinden en van daaruit kunnen worden gedownload. En natuurlijk ook hoe bezoekers te werk moeten gaan om te vinden wat ze zoeken. Al dit soort informatie hoort op de plaats te staan van de hierboven afgedrukte inleidende tekst.
Hoewel alleen vakleerkrachten de bruikbaarheid van lesmateriaal, dus ook van de didacto's kunnen beoordelen, ben ik toch bij alle vakken van het voortgezet onderwijs even gaan kijken of er überhaupt iets waardevols is te vinden. 

Bladerprogramma 

Vanaf het openingsscherm kun je klikken op de interne link: blader door alle didacto's, Wanneer je dat doet, stuit je op 109 pagina's van 5 didacto's, die je op je scherm voorbij moet laten komen om ze alle 545 te bekijken. Na een paar bladzijden zal waarschijnlijk niemand gevonden hebben wat hij zocht en afhaken. Zo ziet de eerste pagina eruit, uiteraard zonder de hyperlinks.
Totaal aantal treffers: 501. Hier volgen resultaat 1 tot 5  

(Cultuur) Grotschilderingen 

(Video)-action-research-methode 

10 om te zien: Lespakket Anywize.net over reclame 

 3D Meetkunde 

 60 keer zo groot 

 Commentaar 

Deze wijze van bladeren is zinloos. Docenten werken in het primaire, in het voortgezet onderwijs of in de BVE-sector. Als ze dan op zoek gaan naar leerstof, zoeken ze dat in hun eigen sectoren. Deze staan echter vanaf de eerste pagina door elkaar. Daartussen ook nog didacto's die niet sectorgebonden zijn. Als je die drie categorieën in je zoekmachine niet scheidt, dan wordt dat bladeren totdat je geen didacto meer kunt zien.
Ook het aangeven van vakken moet zorgvuldig gebeuren. Een vermelding achter vak van: Docent ondersteunend, vernieuwende scholingsarrangementen zou niet in de rubriek vak moeten staan, maar in een aparte rubriek docenten, want op die groep lijkt deze didacto gericht, hoewel ik me er niets bij kan voorstellen.
Ook storend is het feit dat de opstellers van de didacto's in de eerste twee regels kennelijk een omschrijving van het leermiddel moeten geven. Dan moeten de organisatoren van deze website ook aangeven uit hoeveel woorden deze mag bestaan, zodat zinnen niet middenin een woord worden afgebroken.
Tussen de eerste vijf didacto's staat ook nog een product van een uitgever dat over reclame gaat. Er hoort dan meteen bij te staan dat aan dit pakket een prijskaartje hangt. Dat scheelt dan een vergeefse tocht voor een docent die op zoek is naar gratis lesmateriaal.
De conclusie ligt voor de hand: bladeren door de hele database moet worden afgeraden, de kans is immers uitermate klein dat de bezoeker vindt waarnaar hij op zoek is. Gelukkig biedt de didactobank nog een alternatief: gericht zoeken.
 
 

Gericht zoeken

Toets je op de knop: Gericht zoeken, dan krijg je, zoals te zien op de afbeelding, een scherm met een formulier waarin je een zoekopdracht kunt samenstellen. Bij elk veld dat je invult beperk je het resultaat. Zo kun je zoeken:  

• op onderwijssoort (po, vmbo, vo, bve en niet sectorgebonden)

• op vak, waarbij je de naam van het vak kunt invullen, maar ook niet vakgebonden kunt zoeken.

• op leerjaar (1-8) of niet leerjaargebonden.

• op leerdoel, waarbij je de keus hebt uit: Samenwerkingsvaardigheden, Communicatievaardigheden, Informatievaardigheden, Vakinhoudelijke kennis of Anders.

Dit is dé manier om snel resultaat te boeken, waarbij de computertechniek van de database volledig wordt uitgebuit.
Om vakgerichte informatie te krijgen, ben ik gericht gaan zoeken. Ik koos als sector: het voortgezet onderwijs en als leerjaar: derde. Het leerdoel liet ik open omdat ik me bij de meeste  vakken geen voorstelling kon maken van wat communicatievaardigheden en informatievaardigheden als leerdoel zouden opleveren. Docenten zullen, denk ik, meer geïnteresseerd zijn in didacto's die een bijdrage leveren aan de vakinhoudelijke kennis van de leerlingen.
Gebruikmakend van de genoemde zoekopties ging ik didactobankieren en wel voor het voortgezet onderwijs en het derde leerjaar bij de vakken Nederlands, Engels, Frans, Duits, Aardrijkskunde, Geschiedenis, Wiskunde, Natuurkunde, Scheikunde, Biologie, Latijn, Grieks, Economie, Muziek, Tekenen en Maatschappijleer. Hier volgen de resultaten. 

Nederlands 

Voortgezet Onderwijs, derde leerjaar. Resultaat één didacto, en wel een commerciële van de firma Bruna die voor een groot aantal vakken van het po en het vo de serie Edurom uitgeeft. Voor de door mij gekozen doelgroep was dat Begrijpend lezen voor de basisvorming door Addo Stuur en Eric Jan van Dorp. De uitgever geeft veel informatie over deze Edurom, zoals de technische randvoorwaarden voor gebruik op de computer, wat voor soort oefeningen op de cd-rom staan en hoe je de erbij horende lesbrieven kunt bestellen o.a. door die te downloaden op de website van Bruna  www.awbruna.nl/edurom. Daar is ook alle informatie over dit leermiddel te vinden. De ontwerpers van de Didactobank hopen dat de bezoeker nog een keer terugkomt bij deze didacto om de vraag te beantwoorden of hij hierover tevreden is.
Deze didacto is een voorbeeld van doorverwijzing. De didactobankhouder geeft niet zelf informatie over het betreffende leermiddel, maar laat dit over aan de uitgever, die waarschijnlijk heel blij is de inhoud van dit leermiddel gratis als didacto te mogen aanprijzen. Beoordeling van dit leermiddel door een onafhankelijke vakdidacticus is aan te bevelen.  

Engels 

Deze taal leverde slechts 5 zoekresultaten op, dit is niets vergeleken met wat er allemaal aan leermiddelen elders is te vinden op internet. De opmaak is, zoals hieronder te zien, identiek aan die van de hierboven staande eerste pagina met vijf didacto's waarbij ook hier de lange omschrijvingen van het leermiddel midden in een woord afbreken.

Handleiding en lesbrieven bij de CD-rom Britain in brief 

Lessencyclus gebaseerd op de CD-rom Planet Britain 

Spelen met taal 

Tick Tack 

Tower of English - Website met Engelse Internetlinks 

 Bestudering van deze vijf didacto's brengt me tot de volgende conclusies: 

Er  wordt bij alle vijf rijkelijk gestrooid met de vaardigheden die met deze leermiddelen kunnen worden geoefend. De docenten Engels zullen moeten bekijken in hoeverre die beloften worden nagekomen.
Van de vijf genoemde didacto's staan er twee op cd rom en daarbij staat vermeld dat deze gratis zijn te bestellen bij de Engelse ambassade. Eén verwijst naar het inmiddels bekende auteursprogramma Zarb, dat een commercieel product is waarvoor dus moet worden betaald en waarmee de talendocenten daarna zelf aan de slag moeten om de gewenste oefeningen te maken. Er staat een onderwijsprogramma bij met de naam Tick Tack, waarbij ook niet staat aangegeven hoe dit programma wordt geleverd en of er voor moet worden betaald of niet. Ten slotte één website met thematisch geordende internetlinks. Deze laatste zou wel eens het meeste rendement kunnen opleveren.
Ik denk dat er nog iets meer moet worden nagedacht over welke informatie bij elke didacto moet worden gegeven. Deze moet zo goed gedocumenteerd zijn, dat de bezoeker zich al een goed beeld heeft gevormd, voordat hij op de betreffende didacto klikt. Dat voorkomt teleurstellingen. 

Frans 

Voor de derde klas in het vo zijn zeven programma's beschikbaar, waarvan 5 bestemd zijn voor Frans en 2 ook voor andere talen. Dat zijn de twee ook bij Engels gevonden didacto's  Zarb en Tick Tack die ook bij Frans inzetbaar zijn.
Drie van de leermiddelen zijn internetlessen waarbij de leerlingen informatie moeten opzoeken over respectievelijk Bretagne, Normandie en het Château de Versailles. Voor alle drie wordt aangegeven dat deze lessen geschikt zijn voor de lassen 1, 2 en 3 en dat de leerdoelen zijn: communicatievaardigheden en vakinhoudelijke kennis.
De vierde didacto draagt als titel Le village francais . Als leerdoel wordt opgegeven: Met deze CD-Rom kunnen leerlingen uit de onder- en middenbouw voortgezet onderwijs taalvaardigheid Frans en ICT vaardigheden oefenen.
Voor de leerjaren 1, 2 en 3 kunnen de docenten en hun leerlingen terecht bij de website Bonjour http://www.bonjour.org.uk. Ik ben even bij Bonjour gaan kijken en vond daar veel lesmateriaal dat thematisch is opgebouwd, met een grote variatie aan oefeningen, waarbij ook, zoals te zien op afbeelding 2, de uitspraak kan worden geoefend.
 

Net als bij Engels is de opbrengst voor deze taal ook uitermate mager en dat weinige is dan ook nog slecht gerubriceerd. De gegeven informatie zal ongetwijfeld de docenten Frans al lang via andere kanalen hebben bereikt. 

Duits 

Behalve de reeds bij de andere talen gevonden didacto's Zarb en Tick Tack, drie nieuwe:

1. Das Bild der Anderen. Met dit lesmateriaal kun je een gestructureerd e-mailproject tussen onderbouwklassen in het Duits uitvoeren. Bestemd voor de leerjaren 1, 2 en 3. Als leerdoel wordt opgegeven: samenwerkingsvaardigheden, communicatievaardigheden en informatievaardigheden.

2. Kinder- und Jugendliteratur. Titels van jeugdboeken worden thematisch weergegeven. De inhoud van deze site biedt docenten Duits niet alleen een bespreking, maar aan elk boek is ee.....
   Leerlingen  van de klassen 2, 3 en 4 kunnen hiermee oefenen in maar liefst alle in de database voorhanden vaardigheden. 

3. Warner Brothers Movieworld.
   De leerlingen van de klassen 1, 2 en 3 beantwoorden vragen in het Duits a.d.h.v. informatie die ze kunnen vinden op de website van het themapark Warner Brothers Movieworld, dit alles ten behoeve van communicatievaardigheden, vakinhoudelijke kennis en informatievaardigheden.

 Geschiedenis 

Voor de derde klas van het vo is er slechts één didacto te vinden, wederom afkomstig van Bruna, die kennelijk meer dan één vak bedient. Deze schrale opbrengst staat in schril contrast met de enorme hoeveelheid documenten die op internet als lesmateriaal voor geschiedenis zijn te vinden.  

Geschiedenis voor de basisvorming 

Maatschappijleer 

In de sector vo voor het derde leerjaar biedt zich wederom de Edurom aan van de firma Bruna, die ook al van zich liet horen bij Nederlands en Geschiedenis. Vanaf deze Edurom kunnen de leerlingen alle namen en functies van de bewindslieden van het 2^e kabinet Kok leren. Lijkt me een saaie bezigheid met een slechts kort durend rendement. 

Wiskunde

De zoekactie bij het voortgezet onderwijs, derde leerjaar levert voor dit vak drie didacto's op: 

1. Balans met fruit, een variatie op de Balans met gewichten en is bedoeld voor de   bovenbouw basisonderwijs en basisvorming vo. 

2.  Breuken en procenten. Met deze EDUROM Breuken en procenten kunnen leerlingen in het voortgezet onderwijs extra oefenen totdat ze vlot met breuken en procenten kunnen rekene..... 

3. Kikker. De kikker vraagt steeds aan leerlingen om een keersom op te schrijven plus de uitkomst. Op basis daarvan maakt de kikker een nieuwe som. Een voorbeeld.....

Voor de drie didacto's wordt als leerdoel aangegeven: vakinhoudelijke kennis, hetgeen niet verwonderlijk is voor een vak als wiskunde. Alleen bij de eerste didacto past de omschrijving van het leermiddel binnen de beschikbare ruimte.

De andere knoppen

Voor de vakken Aardrijkskunde, Natuurkunde, Scheikunde, Biologie, Latijn, Grieks, Economie, Muziek en Tekenen kon ik voor de derde klas van het voortgezet onderwijs geen didacto's vinden. Niemand heeft zich kennelijk tot nu toe geroepen gevoeld om iets leerzaams voor die vakken aan te bieden.
Reden om maar eens onder de andere knoppen te gaan kijken.
Wie meer informatie wil over de didactobank, over de bedenkers daarvan, contact wil zoeken enz. kan dat gericht doen, want onder de knop Info krijg je informatie over hoe je de didactobank kunt gebruiken en van wie deze bank is. Ik neem hieronder letterlijk over wat ik heb gevonden.

Hoe gebruikt u de didactobank?

'De filosofie achter de didactobank is dat iedereen, ook docenten, zijn eigen werkwijze heeft. Sommigen weten precies wat ze zoeken, terwijl anderen zich eerst graag willen laten inspireren door goede voorbeelden. Daarnaast zijn er mensen die leren van het beschrijven van de eigen ervaringen, en daar graag feedback op krijgen van anderen. Anderen zullen liever zelf direct willen oefenen. De navigatie van de didactobank is gebaseerd op zes verschillende ingangen:

Ik ben nieuwsgierig
Ik weet wat ik zoek
Ik wil contact
Ik wil meer informatie
Ik wil bijdragen
Ik wil aan de slag'.

Wie mijn bezigheden in de didactobank tot nu toe aandachtig heeft gevolgd, zal het met me eens zijn dat ik nieuwsgierig was, dat ik precies wist wat ik zocht, dat ik geen contact noch meer informatie hoefde, dat ik ook geen didacto in de aanbieding heb, maar dat ik aan de slag wilde en dat eigenlijk ook al was. Ik klik dus op die laatst gegeven interne link, maar daar staat alleen te lezen: Voor wie direct aan de slag wil is er een agenda met een overzicht van (na-) scholing of seminars die binnenkort plaatsvinden. Dit betekent een fors uitstel voor degenen die onder ik wil aan de slag iets anders verstaan. Wie zijn nieuwsgierigheid niet kan bedwingen moet zeker even kijken onder de andere knoppen, maar zal dan zoals ik constateren dat de daar gegeven oplossingen hem niet verder helpen. Dus resteert de vraag wie verantwoordelijk is voor deze bank. Dat antwoord is met één klik te vinden:

Van wie is de didactobank?

•  De bijdragers. De didacto’s blijven eigendom van degene die ze hebben bijgedragen. Dit kunnen nascholers en uitgevers zijn, maar ook docenten of ICT-coördinatoren. Zo zal de didactobank steeds meer van de gebruikers zelf worden.
• Redactie. De didactobank wordt beheerd door een redactie, die op dit moment bestaat uit een aantal personen van het CPS. De redactie beoordeelt de bijdragen en redigeert wanneer nodig, beheert de agenda en verzorgt de nieuwsbrief.
• Totstandkoming. De didactobank is een initiatief van de Directie ICT van het ministerie van OC & W. De website van de didactobank is tot stand gekomen met behulp van een projectteam, bestaande uit verschillende deskundigen uit het po, vo en bve.

Op het moment dat ik de didactobank bezocht, waren er 545 didacto's in de database geplaatst. De ontwerpers daarvan zijn dus met zijn allen mede-eigenaren van een bank met hun didacto's, waarvoor, naar ik veronderstel, nog geen onafhankelijke didacticus is langs geweest om er een oordeel over te vellen.
De didactobank is in opbouw, daar moet dus rekening mee worden gehouden. Er is een bij het CPS zetelende redactie. Deze is misschien nog niet zover om een voor het onderwijs geschikte database met voor alle vakken bestemde leermiddelen op te zetten, die aan alle eisen van doelmatigheid voldoen.
Voorlopig betwijfel ik het of de redactie wel alle bijdragen, alvorens ze te plaatsen, op hun merites voor het onderwijs beoordeelt. Als dat het geval zou zijn, dan zouden wel ergens in de bank de criteria worden genoemd waaraan de inzendingen moeten voldoen.
Waarom moeten geneesmiddelen inclusief de homeopathische wel een keurmerk hebben en is dat niet vereist voor de als didacto's verpakte leermiddelen? Er zijn in dit land talrijke didactici die daarover een onafhankelijk oordeel kunnen vellen. Misschien kunnen deze alvast eens beginnen met nadenken en overleggen met elkaar. Een advies aan de directie ICT van OC&W, CPS en het praktijkteam van 'verschillende deskundigen uit het po, vo en bve' hoeft dan misschien niet lang op zich te laten wachten.

Nieuwbrief februari 2002

Terug

© John Daniëls