Klasoverstijgend leren 2 

In Nieuwsbrief 3 van maart 2002 ben ik begonnen met een miniserie over klasoverstijgend leren. Dat is een vorm van leren waarbij de docenten gebruik maken van onderwijs dat vanuit andere scholen via het internet wordt geleverd. De voertaal is een andere dan Nederlands en deze dient dan vooral als communicatiemiddel tussen de leerlingen die individueel of in groepjes internationaal aan het werk gaan waarbij de onderwerpen veelal behoren tot de vakken die de leerlingen ook volgen, zodat ze vakoverstijgend bezig zijn. 

All Schools

Visit schools that are opening their doors to their European neighbours. Find out about their innovative ideas for new technologies. 

Van alle 21 scholen, die zich op de website eSchola http://eschola.eun.org/eun.org2/eun/index_eschola2003.cfm profileren en die ik in de vorige Nieuwsbrief heb besproken, zijn er niet meer dan zeven interessant voor de onze. Vandaar dat ik in de vorige nieuwsbrief al wees op de knop onder die 21 deuren met de tekst All Schools.
Wie daarop toetst krijgt een kaartje van Europa met daarnaast een lijst met 34 aanklikbare namen van landen waaronder the Netherlands met vier scholen, waarvan de websites te bezoeken zijn. Het is logisch dat ik in eigen land begin, want daar vind ik natuurlijk ónze voorlopers in het Europese projectonderwijs. Het zijn:

• Don Bosco College in Alkmaar
• Augustinus College in Amsterdam,

• De Lindt in Helmond,
• Veurs College in Leidschendam.

Ik ben bij deze vier scholen even binnen gelopen om te kijken wat voor projecten ze in het kader van eSchola 2001onder handen hebben gehad. Op het eerste adres, dat van het Don Bosco College in Alkmaar, viel het bezoek tegen. Er was wel een website maar daar vond ik geen internationale projecten. Die waren er wel bij het Augustinus College (AC) in Amsterdam. 

Augustinus College

Na een welkom vertelt Jan Eric Remmelts, docent Engels aan de school, dat hij AC's Chatland speciaal heeft geschreven ten behoeve van de talendocenten van zijn school en van al diegenen die ook met hun leerlingen op chatpad willen gaan. Hij heeft zijn project ingezonden voor de eLearning Awards at eSchola 2001 <http://eschola.eun.org/index.cfm>. Vandaar dat ik het bij eSchola vond. De website van deze school is zeker een bezoek waard, vooral voor de talendocenten die nog aarzelen over de meerwaarde van synchrone communicatie in de doeltaal. Deze gedreven docent Engels, instigator van de chatsessies op zijn school, zal veel collega's in binnen- en buitenland over de streep kunnen treken.
Om deze praktische toepassing in het talenonderwijs te bevorderen, wijden Levende Talen Tijdschrift en Levende Talen Magazine een gemeenschappelijk themanummer aan synchrone (chatten) en asynchrone (e-mailen) communicatie in het moderne vreemde talenonderwijs, dat eind juni verschijnt. 

Openbare Basisschool De Lindt in Helmond http://www.lindt.nl/

Ook deze school is via een Comeniusproject verbonden met eSchola. Als je deze school binnengaat en klikt op de knop internationaliseren, dan krijg je uitgebreid voorlichting over wat dit voor de school betekent: 'een interculturele internetuitwisseling tussen leerkrachten en leerlingen met scholen in Haparanda (Zweden), Sevilla (Spanje) en Rovaniemi (Finland). Daarnaast gaan leerkrachten en directieleden van de deelnemende scholen bij elkaar op studiebezoek om kennis te maken met het onderwijskundige en culturele klimaat. Er worden ervaringen uitgewisseld en gastlessen gegeven. Voor teamleden betekent dit een enorme uitbreiding van de visie op onderwijs binnen een Europese context'. 

Veurs College Leidsendam http://www.veurs.nl/

Deze school, met verschillende locaties in de buurt van den Haag, die onderwijs biedt van vmbo tot gymnasium, maakt deel uit van een omvangrijk internationaal scholennetwerk in Frankrijk, Italië, Finland, Zweden, Schotland, Ierland en Tsjechië, scholen waarvan de leerlingen, getuige de vele op de website afgedrukte foto's, elkaar niet alleen digitaal ontmoeten.
Er worden vier projecten genoemd met de volgende namen: Teddy Bear, Kangaroo, Puppy en Music. De doelstellingen van bijvoorbeeld het Kangoeroe project worden als volgt omschreven:

•  To give the pupils an insight into everyday family life around Europe

•  To learn pupils about school systems around Europe

•  To give pupils an insight into everyday school life around Europe

• To have pupils use the internet

• To have pupils write about their school life

• To have pupils write about their family life

•   To show pupils the possibilities of the internet especially the possibilities of making their own homepage on the world wide web.

Het is aan te bevelen bij deze school binnen te lopen om te kijken hoe de deelnemers dit kangaroo-project vorm hebben gegeven. Dit dier springt van land naar land en van school naar school en laat zien wat hij daar aantreft. Voor de leerlingen van de deelnemende landen lijkt me dit een speelse wijze van klasoverstijgend leren. 

En de andere landen? 

De volgende landen uit de lijst: Andorra, Cyprus, Estland, Liechtenstein, Luxemburg, Malta, Monaco en Turkije leverden nog geen scholen voor grensoverstijgende contacten. De meeste andere bieden van 1 tot 5 scholen. Uitschieters met meer dan 10 scholen zijn: Oostenrijk, Italië, Portugal en Zweden.
In de database met landen en scholen die projecten hebben aangeboden, wordt steeds op dezelfde manier eerst de naam van het land gegeven, dan het aantal gevonden projecten, gevolgd door de naam van de school, de titel van de website en de uitnodiging om deze te bezoeken, zoals hieronder is te zien van Portugal.
De scholen die graag bezoek willen ontvangen, gebruiken natuurlijk niet alleen hun eigen taal, maar ook andere in de EG gebezigde talen waarvan in ieder geval Engels.  

Nederlandse scholen die bij eSchola op zoek zijn naar contacten in het buitenland en daarbij in Portugal terechtkomen, moeten meteen al een keus maken. Je hoeft niet veel Portugees te kennen om te zien wat de verschillende onderwijstypen zijn. Van een paar scholen uit de lijst is dat niet duidelijk en dat scheelt ze zeker bezoekers.
Als ik er maar één zou mogen kiezen, dan zou ik gaan kijken bij de 4^e school: Escola Cunha Rivara vanwege de uitnodiging in de derde kolom: 'Let's learn how to learn!', dat je een andere inhoud kunt geven met: 'Let's teach how to learn', maar ook met 'Let's learn how to teach', terwijl de onderwijskundigen van de lerarenopleidingen 'Let's teach how to teach' in hun blazoen kunnen zetten. Al met al reden om eens te gaan kijken wat onze Portugese medeburgers van Europa bedoelen met deze slogan.  

Bij bezoeken aan scholen waar je de taal niet van kunt lezen, ben je aangewezen op het icoontje met de vlag van het land waarvan je de taal wel beheerst. Engels meestal. Zo ook bij de Escola Cunha Rivara in Arraiolos. Van Portugees naar Engels is slechts één klik, waarna je van alles te weten kunt komen over deze plattelands middelbare school met 650 leerlingen.
In 1999 is deze school door het eigen ministerie van onderwijs in samenwerking met het European Schoolnet beoordeeld voor het certificaat European Network of Innovativ Schools (ENIS), maar de vijf daarvoor in aanmerking komende scholen in het land hadden de standaard voor deze onderscheiding nog niet bereikt. Vandaar dat de school een workshop ENIS heeft georganiseerd waarin een actieplan wordt gepresenteerd dat moet leiden tot een degelijke visie op wat een Innovativ School behoort te zijn. Daarvoor zal de school waarschijnlijk zelf eerst meer moeten leren om daarna beter te kunnen onderwijzen. Daarmee wordt de slogan 'Let's learn how to learn!' duidelijk. Dit geldt natuurlijk ook voor onze scholen, vandaar dat deze van elkaar en in Europees verband kunnen leren. Om die reden zal een bezoek aan de workshop van Escola Cunha nuttig zijn. Bezoekadres:
http://www.eps-cunha-rivara.rcts.pt/enis_english/preenisproject.htm

Escola Secundária do Cerco 

Als tweede school koos ik Escola Secundária do Cerco in Porto vanwege de uitnodiging 'Aprenda Inglês!' Het opgegeven URL was niet beschikbaar en op de thuispagina van de school werd mij eind maart een 'Bom ano 2002' toegewenst, een bewijs dat de website sinds begin januari niet meer is ververst.  

Escola Secundária Infanta D. Maria
http://www.esec-infanta-d-maria.rcts.pt/

Deze school in de stad Coimbra heeft in 2001 aan een geslaagd Comeniusproject meegedaan met drie andere scholen uit Italië, België en Finland.  De docenten van de vier scholen hadden het volgende bedacht: Antonio, een Braziliaanse jongen, gaat zijn vrienden in Europa opzoeken. Deze laten hem hun steden en scholen zien, leiden hem rond langs de mooiste plekjes van de vier aan het project deelnemende landen. Zo maakt hij kennis met de cultuur en de economie daarvan. Zijn reis is nog gedeeltelijk op de website van de school te zien en is ook nog op cd rom gezet. Werkelijk een voorbeeld van klasoverstijgend leren dat navolging verdient. 
De school heeft nog meer activiteiten. Zo is er een Multimediaclub, die technische steun verleent bij multimedia of video projecties, video- en andere conferenties. De club beheert een netwerk van 35 computers met internetverbinding, waarbij ook leerlingen actief zijn betrokken. Nederlandse scholen, die dergelijke faciliteiten nog niet hebben, zouden eens contact moeten opnemen met deze Portugese enthousiastelingen om erachter te komen hoe ze dat daar allemaal voor elkaar krijgen. 

De overige scholen uit de lijst 

Ik heb de overige Portugese scholen ook nog met een bezoek vereerd, maar er valt niets te beleven. Zelfs niet op de eerste: de Universidade de Évora, waar de voertaal alleen Portugees is. Dat was dus vergeefse moeite. Daarbij moet ik er natuurlijk rekening mee houden dat Portugees niet tot de schooltalen behoort. Wie hetzelfde doet als ik, maar nu met de meer dan tien Oostenrijkse scholen vindt evenzoveel Duitstalige websites, zodat de leerlingen in de Europese vaklokalen Duits in ieder geval aan hun trekken kunnen komen, want de doeltaal ligt er voor het oprapen. En daar gaat het bij het moderne vreemde talenonderwijs toch om!

 eSchola 2001 

In deze en de vorige aflevering van wat ik voor de duidelijkheid klasoverstijgend leren noem, gaat het om door de Europese Commissie gelanceerde en gesubsidieerde projecten die meestal met de gemeenschappelijke naam Comenius worden aangeduid. Wat ik heb laten zien was een deel van eSchola 2001. In de archieven zijn waarschijnlijk ook nog de projecten van de voorafgaande jaren beschikbaar, terwijl die van 2002 daar binnenkort ook zullen worden bijgezet. In al die projecten is geld en energie gestoken, de betrokken scholen en docenten hebben er veel van geleerd en hun leerlingen hebben ervan geprofiteerd vanwege de ontraditionele manier van leren, waarbij een beroep werd gedaan op hun zelfstandigheid om buiten het leslokaal via internet door andere scholen aangeboden kennis te vergaren.
De Europese Commissie doet goed werk met het promoten en subsidiëren van onderwijsprojecten, maar de commissie zou ook zo langzamerhand moeten gaan werken aan het inventariseren van de afgewerkte projecten en het scheiden van het kaf van het koren. Er is een krachtige database nodig om alle waardevolle afgeronde projecten in op te slaan, maar ook menskracht zoals didactici, die criteria vaststellen waaraan de projecten moeten voldoen en die deze ook evalueren. Want uiteindelijk willen docenten weten wat leerlingen van die Europese uitstapjes hebben geleerd.
Zolang de projecten vrijblijvende en geïsoleerde initiatieven blijven van daarvoor gemotiveerde docenten, die al het werk in niet-lesuur gebonden werktijd verzetten, vaak onder de wantrouwende blik van hun collega's, zonder steun van de directies en zonder dat de leerlingen van andere scholen van hun ervaringen profiteren, is het zonde van al het geld en alle energie die in deze projecten worden gestoken.

Nieuwsbrief, mei 2002

Terug

 © John Daniëls