Bijlage 10

Dit artikel van de hand van John Daniëls is verschenen in Levende Talen Magazine nummer 3 van 2005. Het diende als voorbereiding op de projectaanvraag bij de Werkplaats Talen. Dit project is inmiddels van start gegaan, zoals te zien in het stappenplan.

   Met Skype gratis telefoneren via het internet

Telefonie is niet meer het exclusieve domein van de telefoonmaatschappijen. Ook internetbedrijven zijn de spraakmogelijkheden gaan uitbuiten om een goedkoop alternatief te bieden voor de dure telefoontikken. Skype is zo een internetbedrijf dat zijn klanten gratis en ook betaalde telefoondiensten aanbiedt. Benodigdheden: een computer met geluidskaart en een koptelefoon. Met Skype kunnen maximaal vier personen een teleconferentie houden. Dit biedt perspectieven voor het mvto. Het programma is eenvoudig en in de betaversie gratis te downloaden vanaf www.skype.com.

Na de simpele installatie moet je je registreren. Wil je herkenbaar aanwezig zijn in het telefoonboek, dan kun je een uitgebreid profiel met leeftijd, geslacht, adres, geboortedatum en foto aanmaken. Dat is niet verplicht. In het rolmenu onder acties kun je kiezen voor de taal waarin Skype op het scherm moet verschijnen.
Vervolgens kun je op zoek gaan naar medegebruikers. Ook dat is simpel. In het rolmenu acties kun je klikken op Zoek een Skype gebruiker. Je kunt dan zoeken op naam, land, plaats enz. Ik ging even op zoek naar mijn naamgenoten en ik vond er behalve mijzelf nog twee met mijn voor- en achternaam van wie één in Amerika. Je kunt ook in hetzelfde menu vragen om je Outlook adresboek na te pluizen op Skype-gebruikers. Na de ontvangst van deze opdracht vond Skype van de 199 personen in mijn adresboek er 16. Vervolgens kun je deze abonnees vragen om jou als contactpersoon in hun lijst op te nemen. Maar tegelijkertijd moet je ze ook vragen of jij ze mag opnemen in jouw lijst.
Behalve een telefoongesprek voeren, kunnen de gebruikers ook schriftelijk communiceren in de daarvoor bestemde steeds zichtbare chatbox. Spreken, luisteren, schrijven en lezen kunnen tegelijkertijd. Dat is wel zo handig als je gesprekspartner je niet goed verstaat en wil meelezen wat je zegt of als je een afspraak even wilt vastleggen. Bovendien kun je in hetzelfde vak teksten plaatsen en url’s van een website.

.

Als je rechts klikt op een contactpersoon uit de lijst, dan volgt een menu waarin allerlei mogelijkheden staan. Zoals op de afbeelding is te zien, kun je in dat menu klikken op een bestand toesturen. Is dat binnen, dan slaat de ontvanger het op bij zijn documenten.
Skype biedt gebruikers de mogelijkheid om een on line conferentie te organiseren met maximaal vier deelnemers. Dit is een uitstekend alternatief voor video-conferencing, dat meer technische voorzieningen vraagt. Voor het moderne vreemde talenonderwijs is deze ingebouwde meervoudige contactmogelijkheid bij Skype dus een aardig begin. Dit zou een reden moeten zijn om groepjes van vier leerlingen uit landen van Europa telefonisch met elkaar synchroon te laten communiceren.

Hoe kom je aan leerlingen?

1. In Nederland.
Daar kan de werving plaats vinden via advertenties in vakbladen en op de websites waar talendocenten komen, zoals in de vaklokalen Frans, Duits, Engels, Italiaans en Spaans van de Digitale school www.digischool.nl, op de website van Levende Talen, bij de Landelijke Pedagogische Centra, Kennisnet, talendocentenlijst, enzovoort. Te denken valt aan leerlingen vanaf drie à vier jaar talenonderwijs.

2. In Europa
Het lijkt me niet zo moeilijk om Europese talendocenten te benaderen via de zusterverenigingen van de secties van de VLLT. Dat kan ook via scholen in ons land, die al Europese contacten hebben. Na een mager begin doet de vlekwerking waarschijnlijk de rest.

Hoe koppel je de leerlingen aan elkaar?
Elke Nederlandse leerling krijgt drie buitenlandse gesprekpartners uit Europa toegewezen, bij voorkeur uit verschillende landen. Van de vier leerlingen is er één moedertaalspreker en drie volgen onderwijs in die taal, bijvoorbeeld voertaal Frans:

1) Francofone leerling bij voorkeur uit Frankrijk
2) Nederlandse Franslerende leerling
3) Letse Franslerende leerling
4) Spaanse Franslerende leerling

Zo vorm je groepjes voor de schooltalen, inclusief Russisch, Spaans en voor welke taal maar belangstelling is. Voor de veiligheid kun je daar één of twee reserves aan toevoegen.

Wie doet de administratie?
Er moet ergens een centraal organisatiepunt zijn, bij een projectbureau bijvoorbeeld, dat de deelnemers die zich per e-mail aanmelden in groepjes van vier verdeelt.
Nadat elke leerling per e-mail heeft vernomen aan wie hij is gekoppeld, gaat hij zijn gebruikersprofiel aanmaken in Skype. Hij geeft zijn echte voor- en achternaam op, stad, land en taal. Door dat te doen kunnen de andere drie in het Skype telefoonboek hem of haar vinden en als contactpersoon installeren. Dan is de koppeling klaar.

Hoe leggen de vier deelnemers het eerste en volgende contact?
Omdat je niet kunt spreken met iemand, die off line is, stuurt elke leerling via de optie verstuur een bericht een schriftelijke welkomstboodschap naar de anderen. Daarbij maken ze schriftelijk afspraken wanneer ze allen tegelijk on line kunnen zijn. Dat kan natuurlijk niet tijdens de lessen van de betreffende taal van elke deelnemer. Die zijn op verschillende dagen en uren. Deze telefonische conferenties kunnen dus alleen plaatsvinden als niet lesuurgebonden taken, die op elk moment van de dag of de avond plaats kunnen vinden. Dat kan thuis, of overal waar computerfaciliteiten zijn en Skype is geïnstalleerd.

Waarover spreken zij?
Het feit dat alle deelnemers uit een ander land komen, levert ongetwijfeld gesprekstof op, maar daar hebben ze dan wel een voldoende taalbeheersing voor nodig. Daarom is het aan te bevelen om alle deelnemende leerlingen te voorzien van de woorden, die ze bij elk van te voren vastgestelde thema nodig hebben. Daarmee kunnen ze in ieder geval kleine zinnetjes maken en zo uitspreken dat ze te begrijpen zijn. Dit kunnen docenten natuurlijk ook van te voren met hun leerlingen even oefenen, eventueel via de telefoon met een Skype verbinding.

Is er een controlemogelijkheid?
Skype heeft twee controlemogelijkheden. Door met de rechter muisknop te klikken op een contactpersoon, kun je kiezen uit de twee opties toon chathistorie en toon belhistorie. Een docent kan met die twee opties waarschijnlijk snel controleren of leerlingen de taak naar behoren hebben volbracht. Als dit niet werkt, dan zullen er andere controlemogelijkheden moeten worden bedacht.

Project
Er is een projectvoorstel in voorbereiding. Het doel daarvan is meer inzicht te krijgen in de mogelijkheden voor gespreksvaardigheidstraining met gebruikmaking van Skype. Daarvoor gaan een paar groepjes van vier leerlingen synchroon mondeling aan het communiceren. Als coördinator van het project zal ik regelmatig verslag doen van de vorderingen die de aan het experiment deelnemende leerlingen maken.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Alessandra Corda in Levende Talen Magazine van maart 2007

Skype: niet alleen om de telefoonkosten te drukken

In augustus 2006 verscheen een volumineus rapport van de Europese Commissie (te vinden op http://ec.europa.eu/information_society/eeurope/i2010/benchmarking/index_en.htm) Daarin staan de resultaten van een enquête over hoe ict in de verschillende Europese landen wordt ingezet in het onderwijs. Het rapport eindigt met drie weinig verrassende conclusies. De eerste luidt: hoe jonger de docenten, hoe meer ict ze gebruiken en hoe vaardiger ze daarin zijn. Als tweede conclusie vermeldt het rapport dat docenten moedertaal en moderne vreemde talen het minst ict-vaardig zijn van alle docenten. Tenslotte blijkt uit de enquête dat docenten wel kunnen omgaan met e-mail en tekstverwerken, maar veel minder met het downloaden en het installeren van software. Deze conclusies zijn niet van toepassing op John Daniëls, oud docent Frans en enthousiast projectleider van het Skype project. Het project is mogelijk gemaakt door een subsidie toegekend door de Werkplaats Talen aan de Vereniging van Leraren in Levende Talen. 

Teleconferenties met Skype
Samen met twee docenten Frans, Elise Bouman van het Stedelijk Gymnasium in Leiden en Hans van Welsem van het Augustinuscollege in Groningen, heeft John Daniëls de afgelopen twee jaar onderzoek gedaan naar de gebruiksmogelijkheden voor het talenonderwijs van Voice over Internet Protocol (VoIP) met  Skype. Hij heeft de resultaten daarvan op zijn website http://www.internetonderwijs.net/Skype-project/index.htm gepubliceerd, zodat belangstellende docenten kennis kunnen nemen van de vorderingen van het project.
Omdat de twee docenten Frans die het project uitvoeren, buitenlandse vakcollega’s nodig hebben, is een deel van de informatie op de website ook in het Frans vertaald.
Skype, waarover John al in LTM 3/2005 een uitgebreid artikel heeft geschreven, is gratis software waarmee je zonder de bekende telefoontikken van de ene computer naar de andere kunt bellen.  Je kunt ook chatten terwijl je belt, digitale bestanden en links naar je gesprekspartner sturen en “conference-calls” organiseren, tot maximaal vijf personen inclusief jezelf. Als je Windows XP en een webcam hebt, dan kun je Skype ook gebruiken voor videoconferencing. In maart 2005 waren er negen miljoen gebruikers, een jaar later honderd miljoen en er komen iedere dag nieuwe gebruikers bij. Buiten het onderwijs is Skype al een tijd een hype. 

Leerlingen zoeken
Om te kunnen skypen heb je een computer, een internetverbinding en een koptelefoon met microfoon nodig. De abonnees staan allemaal in het online Skype-telefoonboek, maar als je naar John Daniëls zoekt, dan vind je hem niet. Je moet namelijk de Skype-naam weten van je potentiële gesprekspartner. En die is om privacy redenen in veel gevallen anders dan de echte naam. Als je dus docenten zoekt om hun leerlingen met die van jou in de doeltaal te laten communiceren, vind je die collega’s dus zeker niet via het programma zelf.
Maar hoe dan wel? John: ‘De twee Nederlandse scholen hadden al partnerscholen in België, Frankrijk en Italië. Elise en Hans hebben hun valcollega’s uiteraard gepolst om aan het project mee te werken. Op docentenniveau wordt er dan ook al druk geskypt, op leerlingenniveau nog met mondjesmaat. Om de doelgroep uit te breiden hebben we oproepen geplaatst op allerlei internationale onderwijssites en bij de culturele diensten van ambassades. Een speciale Europese site die ict- projecten tussen scholen ondersteunt is bijvoorbeeld E-Twinning, (www.etwinning.net). Daar kun je jezelf en je school registreren. We kregen reacties van docenten uit verschillende landen.”  

een asynchroon begin
Via Skype wil het projectteam internationale communicatie tussen leerlingen stimuleren. Groepjes van vier tweede taalleerders uit vier verschillende landen onder voorzitterschap van een native speaker praten over een van te voren vastgesteld onderwerp. De moedertaalsprekende leeftijdgenoot zou de taak kunnen krijgen het gesprek op gang te helpen en te houden. Het inzetten van een moedertaalspreker kan bijdragen, zo veronderstelt de projectgroep, tot een leerzamer en authentiekere oefenvorm van gespreksvaardigheid dan in de klas mogelijk is. De docenten stellen hun skypende leerlingen natuurlijk wel de taalmiddelen ter beschikking, want dat behoort tot het normale werk in de taallessen.
Synchrone communicatie is natuurlijk lastig te realiseren, omdat de leerlingen eerst datum en tijd moeten afspreken. Tijdens de lessen in de betreffende taal is het sowieso onmogelijk om leerlingen uit vijf verschillende landen tegelijk achter de computer te krijgen. Vandaar dat de gesprekken in niet lesuur gebonden studietijd van de leerlingen moeten plaatsvinden. Dat kan op school, maar ook thuis.
Afspraken maken voor een Skype groepsgesprek kan per e-mail, maar vanwege de nadruk op mondelinge communicatie is gekozen voor een asynchroon begin daarvan met behulp van het Voicemailboard. Dit is een soort bulletin board, een plekje op internet waar je geschreven en mondelinge berichten kunt plaatsen, die anderen kunnen lezen en beluisteren.
Het Voicemailboard werkt didactisch gezien drempelverlagend, het is makkelijker voor de leerlingen om een telefoongesprek te voeren als ze elkaars stemmen op deze manier al hebben gehoord en al ervaring hebben opgedaan met het inspreken van berichten. Het Voicemailboard, ook ontwikkeld tijdens een Werkplaats Talen project, wordt elders in dit LTM nummer besproken. Leerlingen van het Augustinuscollege hebben via het Voicemailboard al proefgesprekken gevoerd, die te beluisteren zijn op http://www.webindeklas.nl/mp3mail/bb/forum.php?board=5. Ten behoeve van de francofone  partner is de interface van het Voicemailboard in het Frans vertaald. 

Het opnemen van de gesprekken
Docenten kunnen de opnames van hun leerlingen op het Voicemailboard beluisteren en er feedback op geven. Dit zou je dan ook moeten realiseren bij de synchroon gevoerde gesprekken met Skype en wel niet alleen als bewijs dat de leerlingen daadwerkelijk in de doeltaal met elkaar gesproken hebben, maar ook om aan slecht sprekende leerlingen extra spreekstof te geven.
De projectgroep heeft een tiental opnameprogramma’s getest. Als beste kwam uit de bus de plugin Pamela for Skype (www.pamela-system.com). Er is een gratis versie, maar de betaalversie van 17.50 euro heeft meer functies. Je kunt Pamela zo instellen dat het programma automatisch de gesprekken in MP3 opneemt en opslaat in een van te voren ingestelde beveiligde plaats op een computer of op een website. Nadeel van alle opnamesoftware is echter dat de leerlingen deze zelf thuis op hun computer moeten installeren en bedienen. Datzelfde geldt ook voor de schoolcomputers.
Om de opnames van de gesprekken geheel te automatiseren kan de zogeheten ‘Conference Manager’, in ontwikkeling bij het softwarebedrijf Etine in Haarlem, als ‘stille partner’ bij de gesprekken aanwezig zijn en deze automatisch opnemen. Docent en leerlingen hoeven zich dus daarover geen zorgen te maken. De Conference Manager belt zelfs naar de deelnemers als de tijd van het gesprek is aangebroken. Inmiddels is er voor de ontwikkeling van dit handige stuk gereedschap een subsidie aangevraagd bij Durven Delen Doen, een initiatief van Schoolmanagers voortgezet onderwijs. Dit stimuleert de projectgroep ook om door te gaan.
‘Er is belangstelling vanuit het veld, vooral van de ict-pioniers. Je moet docenten de rust geven om met deze vorm van het oefenen van gespreksvaardigheid ervaring op te doen. Tenslotte waren e-mail projecten begin jaren negentig ook iets voor een kleine groep ingewijden, maar tegenwoordig kan iedereen e-mails ontvangen en versturen’.

Een lange weg te gaan……
Er moet nog een heleboel gebeuren.‘Als we al Europese partnerscholen hebben gevonden die bereid zijn hun leerlingen met het Voicemailboard en met Skype te leren omgaan, merken we ook dat de computerfaciliteiten in het buitenland vaak veel minder zijn dan bij ons. We krijgen te horen dat de leerlingen thuis niet de beschikking hebben over een computer en een internetverbinding. Ook scholen met Windows 98 als besturingssysteem vallen af voor het Skype-project.’
In Nederland beschouwen trouwens veel systeembeheerders Skype als een ongewenste toepassing, omdat hierdoor de snelheid van de internetverbinding op het netwerk zou kunnen worden vertraagd. Daardoor is het vaak lastig voor docenten om Skype te laten installeren op het schoolnetwerk.
Op dit moment hebben Elise en Hans een veelbelovend contact met een Italiaanse school. Hopelijk zullen in de toekomst Nederlandse en Italiaanse leerlingen via Skype Frans met elkaar spreken. Leerlingen van de deelnemende scholen die bij wijze van proef gesprekken met elkaar hebben gevoerd zijn in ieder geval enthousiast. Net als de miljoenen Skypegebruikers, die vooral blij zijn omdat ze gratis kunnen bellen. Maar met dit project is duidelijk geworden dat Skype veel meer is dan een systeem om de telefoonkosten te drukken. 

EMERGING TECHNOLOGIES
Skype: Disruptive Technologies for Language Learning
Paginated PDF version

Robert Godwin-Jones
Virginia Commonwealth University

FNew technologies, or new uses of existing technologies, continue to provide unique opportunities for language learning. This is in particular the case for several new network options for oral language practice. Both Skype and podcasting can be considered "disruptive technologies" in that they allow for new and different ways of doing familiar tasks, and in the process, may threaten traditional industries. Skype, the "people's telephone," is a free, Internet-based alternative to commercial phone service, while podcasting, the "radio for the people," provides a "narrowcasting" version of broadcast media. Both have sparked intense interest and have large numbers of users, although it is too soon to toll the bell for telephone companies and the radio industry. Skype and podcasting have had a political aspect to their embrace by early adopters -- a way of democratizing institutions -- but as they reach the mainstream, that is likely to become less important than the low cost and convenience the technologies offer. Both technologies offer intriguing opportunities for language professionals and learners, as they provide additional channels for oral communication.

Skype and Internet Telephony

Skype is a software product which provides telephone service through VoIP (Voice over IP), allowing your personal computer to act like a telephone. A microphone attached to the computer is necessary and headphones are desirable (to prevent echoes of the voice of your conversation partner). It is not the only such tool, nor the first, but because it provides good quality (through highly efficient compression) and is free, it has become widely used. The software is based on peer-to-peer networking (from the creators of the file sharing program Kazaa) and runs on Windows, Linux, Mac OS X, or PocketPC. Normally, calls are from computer to computer and are free. It is also possible to use Skype to call a land-based phone (rather than another Skype user), but that requires a fee (using a service called SkypeOut). Skype generally works well, even through firewalls. The sound quality is dependent on the network and is very good with a broadband connection. It is possible to link up to five people through Skype for conference calls. One member of the group acts as the convener and enters the Skype ids of call participants. The current version of the software does not allow users to join subsequently Skype conference calls. The sound quality of Skype with multiple participants in the same conversation tends to degrade somewhat.

It is possible to configure an existing phone (including cordless phones) to work with Skype using a USB to RJ11 connector in the US or similar converters for other phone systems. Special handsets are also available which sport both a USB and an ordinary phone connection, allowing switching between Skype and a traditional phone line. Skype has initiated a new service called SkypeIn, which allows Skype users to purchase a phone number (available only in selected countries), allowing them to receive calls from non-Skype users calling on a regular telephone. It is possible to send instant messages from a GSM mobile phone to Skype users, using a free service. A software answering machine service (SAM) is also available for Skype. Skype calls can be recorded (using a dedicated program such as HotRecorder or other audio software). Some bloggers are recording interviews or conference calls with Skype, saving the files as MP3s and then posting them to their blogs (SkypeCasting).

Skype offers a good alternative to voice chat programs such as Paltalk. The quality is generally better and software incompatibilities are less of an issue. Given the low cost, conferencing capabilities, and recording option, there are any number of possibilities for using Skype in language learning. The most obvious is to connect users in distant locations for free conversational practice. A group of ESL instructors has been using Skype in class-to-class exchanges and there are several sites (such as The Mixxer) for integrating Skype and Moodle, the popular freeware learning management system. Because Skype requires a reasonably fast Internet connection, not all users or schools will be able to use it, but for those who can, it offers a low-cost alternative for real-time communication. Skype has recently added video conferencing (through a third-party add-on, Video4Skype), which offers even more possibilities.

RESOURCE LIST

• Skype free Internet telephone software

• Skype Tips from Michael Gough

• Skype and class-to-class voice exchange Eric Hagley describes his use of Skype in ESL

• Skype and Moodle about integrating the two tools

• Linking Language Students with Skype (in moodle) from Eric Hagley

• HotRecorder allows recording of Skype calls

• SkypeCasting podcasting of Skype recordings

• Skypecasting, the new trend in peer-to-peer file sharing

• Your Network of Skype Users: Language Learning site to connect language learners using Skype

• The Mixxer language partners through Skype

• Find a Language Exchange Partner from mylanguageexchange.com (using Skype or similar tools)

• Russian lessons via Skype from training-classes.com

• Learn Languages by Phone

omhoog