Fronter, een elektronische leeromgeving (elo) voor leren online 

Fronter is in 1998 in Noorwegen ontworpen door een bedrijf met dezelfde naam. Het pakket bevat een virtueel schoolgebouw voorzien van verschillende ruimtes met ieder een eigen functie. Zo is er een klaslokaal, een discussieruimte en een bibliotheek. Gebruikers krijgen toegang tot het gebouw en de voor hen bedoelde ruimtes met een persoonlijke sleutel. In bepaalde ruimtes kan ook in groepen worden samengewerkt. De gemeente Den Haag heeft Fronter aangeschaft voor het programma Digitaal Leren van 65.000 leerlingen http://www.denhaag.nl/smartsite.html?id=29137. En ook Zoetermeer heeft voor deze elo gekozen. Een demo is te bestellen op www.fronter.nl. Het gebruik door vakdocenten in het voortgezet onderwijs is echter nog zeer beperkt. De docenten die de stap wel hebben gewaagd, gebruiken Fronter hoofdzakelijk als een gereedschap om met de leerlingen te communiceren  en voor het transport van het traditionele huiswerk uit de leergang.

De demo
Bezoekers die zich aanmelden voor een rondleiding door alle onderdelen van Fronter, krijgen een gebruikersnaam en een wachtwoord om in te loggen. Dat is het begin van een stortvloed aan informatie over wat het pakket zoal te bieden heeft. De bezoekers krijgen inzicht in de maar liefst zestig functionaliteiten en modules voor web-based samenwerking. Ze krijgen te zien dat Fronter hulp biedt bij de organisatie van onderwijsactiviteiten, zoals het zelf maken en gebruiken van elektronisch lesmateriaal. Verder kunnen docenten hun eigen vaklokaal naar eigen inzicht inrichten, er projecten doen, ideeën bespreken, nieuwsberichten lezen en proefwerken maken. De leerlingen krijgen met hun eigen sleutel toegang tot de digitale vaklokalen waar ze verondersteld worden enkele uren per week online door te brengen. Docenten hebben de beschikking over allerlei contactmogelijkheden zoals e-mail, discussieforums en chatten. Ze kunnen in het digitale vaklokaal hun agenda bijhouden, een persoonlijk archief aanleggen, berichten plaatsen, maar ook allerlei documenten bewaren zoals de verslagen van leerlingen, toetsen, opdrachten enzovoort. Verder kunnen ze lesmateriaal vanaf het internet importeren. Ook streaming video behoort tot de mogelijkheden. Maar de meest intrigerende belofte van de makers van Fronter is wel: ‘het leerplatform van Fronter maakt geheel nieuwe pedagogische leermethoden mogelijk zoals het Nieuwe Leren of competentiegericht leren en werken met portfolio’s’.

De scholen
Na enig speurwerk heb ik via de Haagse Onderwijs Portal (H.O.P), verantwoordelijk voor de implementatie en begeleiding van Fronter, enkele docenten van twee scholen bereid gevonden om me als leerling in hun lessen toe te laten. Ik krijg dan dezelfde lees- en schrijfrechten, kan alle documenten lezen en ook mijn huiswerk insturen. Ik heb wel toegang tot de lijst met al mijn medeleerlingen, kan met ze communiceren via e-mail, net zoals met hun docenten, maar ik kan natuurlijk niet zien of ze de gegeven opdachten wel of niet hebben uitgevoerd. Mij is wel gezegd er rekening mee te houden dat deze docenten pas kort bezig zijn met Fronter en dat ze dus maar enkele van de zestig functies gebruiken.

Aloysius College 

Op het Aloysius College sta ik als Ben Nieuwsgierig bij Aardrijkskunde op de leerlingenlijsten van 4 en 5 havo en een brugklas. Als ik 4 havo (via het tekstvak Kies Ruimte) binnen ga, zie ik het welkomstwoord van docent Paul Mengelberg: 

Dan volgen de huiswerkopdrachten, die nu studiewijzer heten en de leerlingen niet via een boekje maar digitaal bereiken. Zo te zien werken de leerlingen verder traditioneel uit hun aardrijkskundeboek, zonder gebruikmaking van internetbronnen. 

Hieronder is te zien welke onderwerpen docent Mengelberg voor zijn leerlingen van 5 havo in de elo heeft gezet. Net als voor 4 havo heeft hij ook voor deze leerlingen enkele fraai ogende Powerpoint presentaties gemaakt over verschillende onderwerpen.

Brugklas
Na het kiezen van 1B in het keuzevak Ruimte kom ik in het virtuele lokaal Aardrijkskunde van die brugklas. Aardrijkskunde docent Mengelberg meldt dat er ‘heel veel zaken zijn te vinden, zoals (aantekeningen / stencils / antwoorden) die we in onze les gebruiken’.
Op hetzelfde scherm kunnen de leerlingen de huiswerkagenda raadplegen. Voor beide lesdagen van dit 2-uursvak heeft hun leraar het huiswerk al vast voor de komende week opgegeven:  

Agenda        Alles bekijken   Nieuwe afspraak

Week 49: 05. Dec - 09. Dec 2005   Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 7:00           8:00 08:15-09:05 Huiswerk + lesplanning klas 1B (P. Mengelberg, AK klas 1B) Huiswerk: Lees Hfd. 2 par. 8 (blz.48-49 + maak vraag 1 +2 blz. 49 Lesplanning: 1. Bespreken SO hfd. 2 par. 6 2. Controle huiswerk 3. Ga verder met hfd. 2 par. 8 vraag 3 t/m 7 4. Huiswerk: hfd. 2 par. 8 vr. 3 t/m 7 + maak keuzemenu B (kruiswoordpuzzel over het weer blz. 52 + 54)           9:00           10:00           11:00       11:05-11:55 Huiswerk + lesplanning klas 1B (P. Mengelberg, AK klas 1B) Huiswerk: hfd. 2 par. 8 vr. 3 t/m 7 + maak keuzemenu B (kruiswoordpuzzel over het weer blz. 52 + 54) Lesplanning: 1. Controle huiswerk 2. Maak met z'n tweeen keuzemenu C = huiswerk     12:00

Dat ziet er vrij traditioneel uit: de leerlingen werken net als de andere klassen gewoon uit een les- en een werkboek. Maar, in het linkerframe vinden de leerlingen ook nog de rubriek weblinks. Klikken ze daarop, dan komen ze bij onderstaande lesonderdelen onder andere afkomstig uit het vaklokaal Aardrijkskunde van de Digitale school www.digischool.nl. Met Google earth kunnen de leerlingen inzoomen op hun eigen leefomgeving.

Toetsen
Als de leerlingen een vakonderdeel hebben bestudeerd, zoeken ze onder de knop toetsen een interactieve toets daarover. De meeste zijn gesloten meerkeuzevragen, maar er zijn ook toetsen met open vragen, zoals één over het landschap. Deze zullen dan wel door de docent moeten worden nagekeken. Zoek je een toets uit, dan staat daar automatisch je naam boven. Goed doordacht lijkt me de mogelijkheid die een leerling heeft om de inlevering van zijn antwoorden nog even uit te stellen. Hij kan ze opslaan om eerst nog even over een vraag na te denken of daarover informatie in het boek of op internet op te zoeken.

Hoofdstuk 1 paragraaf 1
	Naam: ben nieuwsgierig    landschap (1)   Hoe noemt men een landschap waarin de mens nog niets heeft veranderd?  landschap (2)   Kunnen er in een natuurlandschap ook inrichtingselementen voor komen?  landschap (3)   Noem twee voorbeelden van een natuurlandschapen in de buurt van Den Haag  landschap (4)   Welke 2 onderdelen kom je in élk ingericht landschap tegen?  landschap (5)   Noem 3 verschillende inrichtingselementen die je in een stad tegenkomt.  landschap (6)   Geef 2 redenen waarom mensen het landschap steeds blijven veranderen.  landschap (7)   Noem 2 natuurlandschappen op aarde waar de invloed van de mens het kleinst is (of is geweest).  landschap (8)   Tot welk soort elementen worden vulkanen en gletsjers gerekend?  landschap (9)   Noem 3 kenmerkende inrichtingselementen van een landbouwlandschap  landschap (10)   Niet al het water wordt gerekend tot 'natuurelementen'. Ken jij er 2 die daar niet bij horen? landschap (11)   Op het terrein van het AC wordt het sportveld gesloten. Staasbosbeheer besluit om er een bos aan te planten. Den Haag moet groener worden. Is dit bos een natuurlandschap?

Hofstad College
Vervolgens ben ik leerling van enkele klassen van het Hofstad College bij de vakken Nederlands en Engels.  Anders dan op het Aloysius College gebruiken de drie docenten bij wie ik mee mag kijken, de uitgebreide mogelijkheid van Fronter om mededelingen te doen aan de leerlingen. De ingebouwde teller houdt bij hoeveel dagen de leerlingen nog hebben om het opgegeven huiswerk in te leveren.

Mededelingen           Leerlingen van 1B, Meer lezen         Jeroen van den Berg,  B1-Nederlands,  2005-12-07 Leerlingen van 1c, Maandag hebben jullie de repetitie Nederlands blok 3!! Denk aan wat ik heb gezegd over het leren van de repetitie! Lees alle paarsgedrukte teksten goed door zodat je het begrijpt. Zorg dat je de moeilijke woorden goed kent, dat je weet wat de persoonsvorm is van een zin en hoe je de zinsdelen herkent. Kijk ook goed naar de informatie over de bibliotheek en naar de informatie over het schrijven van een stukje met een titel en alinea's en slot en natuurlijk het woordweb. Succes allemaal, het gaat lukken!!           Monique de Jong,  B1-Nederlands,  2005-11-18 Leerlingen van 2C en 2D, Meer lezen         Jeroen van den Berg,  M2-Nederlands,  2005-11-15 Vergeet niet je leesboek mee naar school te nemen als je Nederlands hebt!!           Monique de Jong,  B1-Nederlands,  2005-11-14 Hallo leerlingen uit B1b en B1c zoals je gemerkt hebt kan je niet meer bij je boekverslagen komen! We zijn hard bezig om de cijfers te verwerken. Als je wilt weten of je al een cijfer hebt moet je op beoordeling onderaan de pagina klikken en dan zie je welk cijfer je hebt gekregen           Monique de Jong,  B1-Nederlands,  2005-11-14

Documenten             Opdracht 26 blok 3   Jeroen van den Berg B1-Nederlands, 2005-12-07   GS NW   J.C. Geusebroek M4-Nederlands, 2005-11-26   FA NW   J.C. Geusebroek M4-Nederlands, 2005-11-26

In te leveren werk           Titel ruimte Open van Open tot Resterende dagen  inlevermap m2e M2-Nederlands 2005-11-01 22:15 2005-12-08 22:15 0d 9h 16m  inlevermap M2e M2-Nederlands 2005-11-23 22:11 2005-12-23 22:11 15d  inlevermapM4B M4-Nederlands 2005-09-24 23:21 2005-12-23 23:21 15d  inlevermap M4C M4-Nederlands 2005-09-24 23:23 2005-12-23 23:23 15d  inlevermap M4D M4-Nederlands 2005-09-24 23:24 2005-12-23 23:24 15d  inlevermap M3B M3-Nederlands 2005-10-07 13:11 2005-12-31 12:11 22d  inlevermap M3A M3-Nederlands 2005-09-22 20:45 2005-12-31 20:45 23d  leesverslag M3A M3-Nederlands 2005-09-22 20:48 2005-12-31 20:48 23d  leesverslag M3B M3-Nederlands 2005-09-22 20:49 2005-12-31 20:49 23d

In het tekstvak kies ruimte kies ik B1 Engels. In het linkerframe weer de keuzemogelijkheden:

	Ruimte pagina
	Deelnemers
	Documenten
	Weblinks
	Toetsen
	Archief

Engels in de brugklas
Onder de knop deelnemers staan de namen van de leerlingen. Mijn naam staat er ook bij hetgeen me ook op deze school dezelfde rechten geeft als die van de leerlingen. Daaronder de knop Documenten. De brugklas heeft op dit moment drie opdrachten, die ik uiteraard wil bekijken.

Documenten         Details

	Titel
	extra computer opgaven b1
	halloween opdracht b1
	webquest b1

Galgje, jarenlang een bekende manier om woordjes te leren en kennelijk nog zeer populair bij de leerlingen. Ook de puzzles komen uit het vaklokaal Engels van de digitale school en worden eveneens geacht voor fun te zorgen bij het leren.

De laatste met de titel: EXPLORE A WEBSITE is geheel Engelstalig het gaat om: www.yahooligans.com, een website voor Engelstalige kinderen, waar van alles te beleven is en die daarom zeker geschikt geacht kan worden om plezier in het leren te bevorderen. De eerste vraag luidt:

1.    What is today’s joke? Write down the joke and the answer.

De leerlingen zullen geen enkel probleem hebben met het op (over) schrijven van de grap en het antwoord daarop om die daarna bij de betreffende docent in te leveren. Maar zonder woordenboek zal het ze niet meevallen om alle grappen van hun Engelstalige leeftijdsgenoten te begrijpen.

Klik je op volgende, dan krijg je weer een joke. Ook op deze vraag lijkt me het antwoord moeilijk voor brugklasleerlingen, als ze niet zo bekend zijn met de namen van allerlei Engelse snacks.

Vervolgens nog een eigen opdracht van de docent, die hiermee de leerlingen confronteert met feestdagen uit het engelse taalgebied zoals Halloween. Ze moeten deze feestdag zelf opzoeken in de zoekmachine www.yahoo.com. Daarna moeten ze op alle gevonden websites de antwoorden op de opgegeven vragen gaan zoeken. Dat is niet eenvoudig omdat niet is aangegeven op welke website welke informatie is te vinden. Dat brengt dus nogal wat leeswerk met zich mee.
Daarna moeten ze een stukje schrijven in het nederlands over één van de websites die ze hebben bezocht. Als ze dan nog tijd over hebben, mogen ze een poster in het engels ontwerpen voor het Halloween feest op school.

Internetopdracht   Halloween  

Stap 1: Ga naar www.yahoo.com en geef de zoekopdracht Halloween.
Stap 2: Je krijgt nu allemaal sites te zien, beantwoord onderstaande vragen. Gebruik hiervoor de informatie die je op deze sites kan vinden. Succes!

Ook een complexe opdracht is onderstaand web assignment. Van een tiental Nederlandse zinnen moeten de leerlingen in de teksten over de dieren de bijhorende Engelse vertalingen zoeken. Deze opdracht eindigt dan in een puzzle. Na gedane arbeid mogen de leerlingen een spelletje gaan darten.

Web assignment



In unit 2 van het boek ging het vooral over huisdieren. In deze webassignment nemen we een kijkje op de website van de RSPCA, de Engelse dierenbescherming om wat kennis op te steken over de verzorging van sommige huisdieren.
Daarna gaan we, zoals beloofd in het coursebook, een spelletje darten.
Maar eerst de dieren.

We gaan naar de site www.rspca.org.uk/

Quizvraag 1: Waar staan de letters RSCPA voor?
Quizvraag 2: Wat betekent dat letterlijk in het Nederlands, denk je?
Het zou gaan over de verzorging van huisdieren. Ga met je cursor staan op Animal Care in het menu aan de linkerkant van de pagina. In het menu dat dan verschijnt klik je op Animals.
In het midden van de pagina zie je een hele rij met dieren staan waarover informatie wordt gegeven. Om te beginnen klik je op (budgies and) canaries, vervolgens op cats, donkeys, goats en tenslotte op rabbits. Wat je moet lezen zijn de gedeelten waarin staat wat de dieren nodig hebben en hoe oud ze worden. Meer mag je wel lezen, maar heb je niet nodig om de puzzel die nu volgt op te lossen.

Animal puzzle:
Je vindt hieronder 11 zinnen die betrekking hebben op de (verzorging van de) vijf dieren die je gaat bekijken. Kruis in het schema daaronder aan op welk(e) dier(en) de zinnen betrekking hebben. Als voorbeeld is de oplossing voor de tweede zin al ingevuld. Als je alles goed invult vormen de kruisjes een woord dat betrekking heeft op alle vijf de dieren. Succes!

1 hebben voortdurend schoon en vers water nodig
2 willen ’s nachts een warm plekje
3 hebben water nodig om zich in te wassen
4 hebben voldoende en goed voedsel nodig
5 moeten worden ingeënt tegen ernstige ziekten
6 moeten als dat nodig is gemelkt worden
7 hebben graag gezelschap van mensen of soortgenoten
8 moeten beslist niet worden vastgebonden
9 willen regelmatig hun leefruimte verschoond zien
10 worden normaal gesproken tussen de 10 en 14 jaar oud
11 moeten voorzichtig en met zorg behandeld worden

Het gevonden woord is: . . . .

En dan na al deze inspanning: DARTEN!

Ga naar http://www.smiliegames.com/darts/index.php3
Als je niet weet hoe het spel in elkaar zit, kun je klikken op Instructions. (of het vragen aan een klasgenoot, natuurlijk).
Je kunt alleen spelen of met z’n tweeën, het belangrijkste is dat je stalen zenuwen hebt, want de darts wiebelen behoorlijk.
Enne, vergeet niet met een double (een pijl in de buitenste rand) uit te gooien. Zet hem op.

Weblinks en toetsen
Deze zijn op het moment dat ik bij Engels in de brugklas zit ( 8 december 2005) nog niet aanwezig

Nederlands
Voor onze moedertaal is er nog erg weinig elektronisch lesmateriaal voor de opgegeven klassen. Ik open de enige opdracht, die er is op dit moment. Gezien de verwijzingen naar pagina's, veronderstel ik dat deze opdracht bij de leergang hoort en dat de leerlingen dit worddocument zelf moeten printen. De aanbeveling voor het gebruik van een kladblaadje lijkt me niet zo passen in een elo zoals Fronter.

In 2 mavo staan de mappen klaar waarin de leerlingen hun boekverslagen moeten stoppen. Ze zijn nog allemaal leeg of ik heb daar geen toegang.

Documenten         Details
	Titel     Boekverslag 1 m2A (Niet geactiveerd)     Boekverslag 1 m2B (Niet geactiveerd)     boekverslagen     computeropdrachten     Inleveropdr. Blok 1 M2a (Niet geactiveerd)     Inlveropdr. Blok 1 M2b (Niet geactiveerd)     Map M2c     map M2d     schrijfopdrachten     werkschema klas 2

Onderaan staat een worddocument met een werkschema voor klas 2. Dit schema is gerelateerd aan het leerboek. Daaruit moeten de leerlingen voor een bepaalde week allerlei opdrachten maken, zoals:

lezen en maken opdr.1, 3, 4, 6
maken opdr. 7 t/m 17
maken 18 t/m 26
maken 27 t/32
lezen en maken opdr.35 t/m 43
herhaling/verdieping
lezen en maken opdr.1, 3, 4, 5, 7 (over de schrijver van jouw boek opzoeken en maken)

Ook voor het derde leerjaar Nederlands is er slechts één item te vinden. Het is een studieplanner in Word, die de leerlingen downloaden, printen, waarop ze hun naam invullen en na gedane taak tijdens een contactuur ter aftekening aan hun docent aanbieden. Als voorbeeld hieronder de taken voor week 37.

Studieplanner Nederlands        periode 4      VMBO 3       

Naam:       …………………………………..     Cursusjaar:  2005-2006.

Klas:                   …………………………………..

Docent:    …………………………………..   

Functionaliteiten
Zoals reeds gezegd zijn de docenten van de besproken klassen sinds kort met Fronter aan het werk. Het is dus logisch dat ze alle hieronder vermelde 42 functionaliteiten nog niet gebruiken. Op een enkele internetopdracht na waarvan de leerlingen de uitwerking geprint in een worddocument tijdens een contactuur moeten inleveren, staat de leergang centraal en gebruiken de docenten Fronter hoofdzakelijk om het huiswerk digitaal op te geven en met de leerlingen te communiceren. Sommige functies, zoals Projekt Raamwerk en Deviaties staan ver af van de klassenpraktijk en zijn dus eigenlijk overbodig, andere, zoals het ontvangen en versturen van e-mail en het tekstverwerken kunnen ook zonder gecompliceerde elo worden afgehandeld.

Schoolbesturen die denken met de aanschaf van een elo de onderwijsvernieuwing in hun scholen op gang te brengen, doen er goed aan eerst hun met ict pionierende docenten te vragen welke functies ze daarvan kunnen en willen gebruiken. Alleen producten, die vanuit de behoefte van docenten en vanuit hun vaklokalen ontstaan, leiden tot leerzame taken met meerwaarde boven de traditionele leermiddelen en zijn de aanschafkosten waard. Niet de kunststukjes van de elkaar aftroevende programmeurs van elo's mogen als norm gelden, maar de noodzaak om digitaal beschikbaar lesmateriaal via het internet bij de leerlingen te krijgen en ze daar zelfstandig mee te laten werken. Een elo zou daarbij ook moeten bijdragen aan het minder afhankelijk maken van de docenten van de traditionele leermiddelen, zoals leergangen en de daarbij horende vaak dure CD ROMS.
Twee vragen zijn dus bij de aanschaf van een elo van belang:

• welke functies zijn echt nodig om een digitale aanvulling op of vervanging van de klassikaal gegeven traditionele schoolboek gebonden lessen te bieden
• kun je deze functies ook op een andere manier bijvoorbeeld via de website van de school realiseren.

Als schoolbesturen dan toch geld willen investeren, dan zouden ze dat moeten doen in vaklokalen met computer, internetaansluiting, scherm en beamer. Als die er staan kunnen docenten met hun leerlingen gaan kijken in de digitale lokalen van hun vakcollega's. Voor alle vakken is enorm veel lesmateriaal op internet beschikbaar. Kun je dat alleen maar via een elo bij de leerlingen krijgen? Er zijn genoeg voorbeelden te vinden van alternatieve transportmogelijkheden.
Alle leerlingen in ons land transporteren regelmatig vrachtenvol data met muziek- en videoprogramma's en slaan die op in I tunes, Quick Time, Real Player en Windows Media Player. Ze kunnen omgaan met geluidsformaten als .mp3 of .wav. Flash vormt geen probleem voor ze. Op die voorkennis moet het onderwijs inspelen.
Dat heeft al geleid tot de ontwikkeling van het voicemailboard, een asynchroon communicatiegereedschap waarmee leerlingen zich in de doeltaal leren uiten. Voor een voorbeeld vanuit het vaklokaal Duits van het Willem Lodewijk Gymnasium in Groningen, zie: http://www.webindeklas.nl/mp3mail/bb/forum.php?board=3. Dit videofragment met een paar controlevragen van de docent komt uit hetzelfde lokaal: http://www.webindeklas.nl/rug/index.php?id=68.
Zo zijn er wereldwijd talrijke succesvolle docenten bezig met het ontwikkelen van hun eigen lesmateriaal. Via internet is dat ook voor vakcollega's elders te bekijken en eventueel te gebruiken. Als de talendocenten van een paar Engelse scholen gaan samenwerken en het door hun op het internet gevonden lesmateriaal op de website Word Surfing zetten, dan kan iedere talendocent waar ook ter wereld daarvan profiteren. Ook in ons land delen vakcollega's elkaars leservaringen, zoals dit bericht afkomstig van de gratis Yahoo talendocentenlijst van 4 januari 2006:

Schoolbesturen en directies zouden hun docenten tijd en geld ter beschikking moeten stellen om samen met hun vakcollega's zelf op zoek te gaan naar de nieuwe digitale wegen die het onderwijs echt kunnen vernieuwen. Ze zijn dan uiteindelijk ook nog goedkoper uit dan het aanschaffen en laten hosten van een elektronische leeromgeving.

omhoog

lees hier  meer elo-werk

 © John Daniëls