Stercollectie Nederlands

‘Het is 2008. Op je school wordt de leerstof voor 80% uit de leerboeken gehaald en voor 20% van de computer. De ambitie is die verhouding binnen drie tot vijf jaar om te draaien’.

Deze uitspraak was afkomstig van Dr. Jos Zuylen, toenmalig directeur van de in 2005 opgerichte Onderwijs Vernieuwings Coöperatie (OVC ). Het doel van de OVC was om met gedigitaliseerd leermateriaal het leerboek voor een substantieel deel te kunnen vervangen. Jos Zuylen: ‘Digitaal lesmateriaal is minder statisch dan een boek, het is multimediaal, biedt meer mogelijkheden tot interactiviteit, brengt geavanceerde leerprocesbegeleiding binnen handbereik en is in potentie goedkoper dan het leerboek’. 
In LTM 6 en 7 van 2008 besteedde ik aandacht aan deze in mijn ogen interessante en noodzakelijke verandering in de lespraktijk. Ik bekeek daarin het ontwikkelde digitale lesmateriaal van Nederlands en Engels. De ontwikkelaars voor Duits en Frans waren nog niet zover. De twee artikelen zijn te vinden op deze website: www.internetonderwijs.net/Levende%20Talen/LTM2008/LTM2008.htm.

Einde OVC
Het is inmiddels oktober 2014 en alle koppelingen die verwijzen naar de OVC geven een 404 error. Jos Zuylen meldde me desgevraagd dat al het ontworpen lesmateriaal van alle vakken was ondergebracht bij VO-content met de naam Stercollecties, www.vo-content.nl/stercollecties. Er is een samenwerkingsverband met docenten die al vanaf 2009 lesmateriaal hebben ontworpen dat te vinden is op http://www.wikiwijsleermiddelenplein.nl/. Het artikel Wijs met Wiki’s en Wikiwijs (LTM 6-2014, bladzijde 39) verwijst daarnaar. Van de talen zijn alleen Nederlands, Duits en Engels in de Stercollecties opgenomen. Bijna tien jaar na de oprichting van de OVC en zes jaar na mijn eerste kennismaking met het ontwikkelde lesmateriaal wil ik nog eens nagaan of voor de drie talen de door Jos Zuylen geformuleerde ambitie is gerealiseerd.

Nederlands
Docenten en leerlingen bereiken met een klik op www.vo-content.nl/stercollecties en daarna op Nederlands een overzicht van het beschikbare en nog te ontwikkelen lesmateriaal:

De stichting VO-content ontwikkelt de Stercollecties in samenwerking met scholen in het voortgezet onderwijs. Ook uitgevers kunnen meewerken. Deelnemende scholen dragen bij met 7 euro per leerling per jaar.
Stercollecties bevatten een open digitale leerlijn voor een vak, een leerjaar en niveau, die de eindtermen en kerndoelen dekken. De beschikbare leerlijn Nederlands bevat in het totaal 80 opdrachten verdeeld over de volgende onderdelen: fictie, grammatica, lezen, schrijven, spelling, spreken, kijken, luisteren, taal, woordenschat en vaardigheden.
Grammatica en spelling zijn oproepbaar in een kennisbank, zodat de leerlingen eerst nog even naar de theorie van een onderwerp kunnen kijken alvorens een oefening daarover te maken of achteraf als de uitslag van de gemaakte toets tegenvalt. Leerlingen werken in ieder thema toe naar een eindproduct. Er zijn apart te bestellen toetsen onderbouw beschikbaar voor VO-content scholen. De lijst van scholen die meedoen aan het project staat op www.vo-content.nl/doet-mijn-school-al-mee.

Thematische opzet
Met klikken op Nederlands, afdeling en leerjaar krijgen de leerlingen te zien wat de ontwikkelaars aan leerzaams hebben klaargezet. Het lesmateriaal is thematisch geordend en kan geheel individueel en zelfstandig door de leerlingen worden doorgewerkt. Voor het eerste leerjaar h/v zijn dat de volgende 20 thema’s: Je bent mijn ster; Wie ben ik?; Laaggeletterd; Wie roept daar boe?; Zo doe je dat!; Mijn dagelijkse schoolreis; Shoppen in Londen; Trainer in actie; Dichter bij dieren; Verhalen van goden; Hygiëne in de keuken; Mijn stad; Dan liever de lucht in; Goede raad is duur; Buitenspel?; Eureka!; Pardon, een diner?; Ik klaag niet gauw, maar…; Het blok aan je been; Vlieg er eens uit!

Thema mijn stad.....van 1 HV,
In A, de inleiding krijgen de leerlingen te zien wat ze verwachten kunnen van dit thema. Stel je voor, dat deze backpacker verdwaalt en in JOUW WOONPLAATS terechtkomt... Welke interessante plekken zou je haar laten zien? Zou je haar een mooie wandeling door de natuur laten maken, in de omgeving, of juist de binnenstad insturen om oude monumenten te fotograferen? Zou je haar tips kunnen geven om gezellig uit te gaan of ergens lekker te eten? Zou zij daar ook andere jonge toeristen kunnen ontmoeten om ervaringen uit te wisselen? 
Welke spannende dingen zijn er bij jullie te doen? Waar zou zij over naar huis schrijven?

De leerlingen downloaden vervolgens het werkplan van dit thema. Ze bestuderen de bij dit thema horende grammatica, het aanwijzend voornaamwoord:
Aan het eind van deze les:

• Kun je in een zin het aanwijzend voornaamwoord herkennen.
• Weet je welke woorden gebruikt kunnen worden als aanwijzend voornaamwoord.
• Weet je het verschil in gebruik tussen de aanwijzende voornaamwoorden 'deze' en 'dit' en 'deze' en 'die'.
• Weet je het verschil in gebruik tussen de aanwijzende voornaamwoorden 'dat' en 'dit' en 'dat' en 'die'.

Het thema wordt afgesloten met een motiverende opdracht:

Op naar 80% digitaal…..
De ontwerpers van de Stercollecties zien hun digitaal leermiddel voorlopig als aanvullend of (deels) leerboek vervangend materiaal. Het gebruik van niet digitaal aangeboden lesmateriaal blijft dus nodig totdat de doelstelling uit 2008 van de pionierende OVC is bereikt.
In de nieuwsbrief van VO-content vertelt Cora van Bennekom, docente Nederlands op het Merewade College in Gorinchem dat ze in een eerste klas vmbo gemengde leerweg en een eerste klas vmbo kader beroepsgerichte leerweg de Stercollectie Nederlands gebruikt en dat dit haar erg goed bevalt. Maar aanvulling is nodig zegt ze: “Ik gebruik naast het digitale lesmateriaal ook nog Nieuwsbegrip http://www.nieuwsbegrip.nl/. De kinderen leren daar begrijpend lezen. Dat heeft VO-content ook wel in de methode zitten, maar naar mijn mening niet genoeg. Deze vmbo-leerlingen hebben moeite met begrijpend lezen.”

(wordt vervolgd)

John Daniëls